Ortaokul Matematik Okuryazarlık Öz Yeterlik Ölçeği Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2019, Cilt: 48 Sayı: 1, 878 - 909, 21.04.2019

Kemal Baypınar Kamuran Tarım

Öz

Bu araştırmanın amacı ortaokul öğrencilerine
yönelik Matematik Okuryazarlık Öz Yeterlik Ölçeği’nin geliştirilmesi kapsamında
geçerlik ve güvenirlik çalışmalarının yapılmasıdır. Çalışma kapsamında 7.
sınıflarda öğrenim görmekte olan 1124 öğrenciden elde edilen verilere
açımlayıcı faktör analizi, doğrulayıcı faktör analizi ve Cronbach alfa iç
tutarlık katsayısı güvenirlik hesaplamaları yapılmış, ayırt edicilik gücünü
tespit etmek amacıyla alt ve üst %27’lik grup puanları arasında bağımsız
gruplar t testi uygulanmıştır. Yapılan analizler neticesinde ölçeğin 4 alt
bileşene sahip 30 maddeden oluştuğu, ölçeğin .925 Cronbach alfa iç tutarlık
katsayısına sahip ve ayırt edici düzeyde olduğu görülmüştür. Ölçek toplam
varyansın %48,34’ünü açıklamaktadır. Buna ek olarak elde edilen yapının ne
derece uygun olduğunu test etmek amacıyla gerçekleştirilen doğrulayıcı faktör
analizinde ortaya çıkan modelin kabul edilebilir düzeyde olduğu görülmüştür.
Elde edilen sonuçlar, Ortaokul Matematik Okuryazarlık Öz Yeterlik Ölçeğinin geçerli
ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Matematik Okuryazarlığı, Öz Yeterlik, Ölçek, Ortaokul, öğrenci

The Development of Mathematical Literacy Self-Efficacy Scale for Middle School: A Reliability And Validity Study

Öz

The purpose of this research is to conduct validity
and reliability studies within the context of the development of the
Mathematical Literacy Self-Efficacy Scale for middle school students. In the
scope of the study, explanatory factor analysis, confirmatory factor analysis
and Cronbach alpha internal consistency coefficient reliability calculations
were made to the data obtained from 1124 students who were studying in the 7th
grade of the public schools of central districts in Adana province. In order to
determine the discrimination power, Independent groups t test was applied
between group scores. As a result of the analyzes made, it is seen that the
scale consists of 30 items with 4 subcomponents and has a .925 Cronbach alpha internal
consistency coefficient and is at a distinctive level. The scale explains
48.34% of the total variance. In addition, the confirmatory factor analysis
carried out in order to test the adequacy of the obtained structure shows that
the resulting model is acceptable. The results have shown that the Middle
School Mathematical Literacy Self-efficacy Scale is a valid and reliable
measurement tool.

Anahtar Kelimeler

Mathematical Literacy, Self-efficacy, Scale, Secondary School, Students

Kaynakça

• Akkaya, R. ve Sezgin Memnun, D. (2012). Öğretmen adaylarının matematiksel okuryazarlığa ilişkin öz yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 96-111.
• Akyol, H. (2000). Yazı öğretimi. Milli Eğitim Dergisi, 146, 37-48.
• Akyüz, G. ve Pala, N. M. (2010). PISA 2003 sonuçlarına göre öğrenci ve sınıf özelliklerinin matematik okuryazarlığına ve problem çözme becerilerine etkisi. İlköğretim Online, 9(2), 668-678.
• Albayrak Ataklı, P. (2011). Factors related to basic numeracy skills of adults in Turkey. Yüksek lisans tezi, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
• Altıntaş, E., Özdemir, A. Ş. ve Kerpiç, A. (2012). Öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığı öz yeterlik algılarının bölümlere göre karşılaştırılması. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 2(2), 26-34.
• Altun, M. ve Akkaya, R. (2014). Matematik öğretmenlerinin PISA matematik soruları ve ülkemiz öğrencilerinin düşük başarı düzeyleri üzerine yorumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 29(1), 19-34.
• Altun, M., Aydın, N., Akkaya, R. ve Uzel, D. (2012). PISA Perspektifinden İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Matematik Başarı Düzeyinin Tahlili. http://doktora2012.files.wordpress.com/2012/10/zpisa-kuyeb.doc Erişim Tarihi: 01.01.2014.
• Arslan, Ç. ve Yavuz, G. (2012). A study on mathematical literacy self-efficacy beliefs of prospective teachers. Procedia - Social and Behavioral Sciences , 46, 5622-5625.
• Azapağası İlbağı, E. (2012). PISA 2003 matematik okuryazarlığı soruları bağlamında 15 yaş grubu öğrencilerinin matematik okuryazarlığı ve tutumlarının incelenmesi. Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Balcı, A. (2001). Sosyal bilimlerde araştırma, yöntem, teknik ve ilkeler (3.baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Bamberger, R. (1975). Promoting the Reading Habit. Paris: UNESCO.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. New Jersey: Prentice Hall.
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran et al. (Eds.), Encyclopedia of Human Behavior. New York: Academic.
• Bandura, A. (2001). Social cognitive theory of mass communication. Mediapsychology, 3, 265-299.
• Bandura, A., Barbaranelli, C., Caprara, G. V., & Pastorelli, C. (2001). Self-efficacy beliefs as shapers of children's aspirations and career trajectories. Child Development, 72(1), 187-206.
• Bloom, B. S. (1979). İnsan nitelikleri ve okulda öğrenme (D. A. Özçelik, Çev.). Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Brophy, J. (1988). Motivating Students to Learn. New York: McGraw Hill.
• Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research (1st ed.). NY: Guilford Publications Inc.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 32,470-483.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (1.baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Byrne, B. M. (1994). Structural equation modeling with EQS and EQS/Windows: Basic concepts, applications, and programming. California: Sage.
• Can, A. (2013). SPSS ile nicel veri analizi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Cantürk Günhan, B. ve Başer, N. (2007). Geometriye yönelik öz yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 68-76.
• Christensen, L. B. (2004). Experimental methodology. United States of America: Pearson Education.
• Cole, D. A. (1987). Utility of confirmatory factor analysis in test validation research. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 55(4), 584-594..
• Çağırgan Gülten, D., Poyraz, C. ve Soytürk, İ. (2012). Öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığı öz yeterliklerinin “Ders çalışma alışkanlıkları” açısından incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi , 1(2), 143-149.
• Çepni S., Baki A., Ayas A., Demircioğlu G. ve Akyıldız S. (2009). Ölçme ve değerlendirme (1. Baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., ve Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• De Lange, J. (2003). Mathematics for Literacy. In B.L. Madison & L.A. Steen (Eds.), Quantitative literacy. Why numeracy matters for schools and colleges (pp. 75-89). Princeton, NJ: The National Council on Education and the Disciplines.
• Demiralay, R. (2008). Öğretmen adaylarının bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanımları açısından bilgi okuryazarlığı öz yeterlik algılarının değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• DeVellis, R. F. (2016). Scale development: Theory and applications (4th ed.). Sage publications.
• Duran, M. (2011). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin görsel matematik okuryazarlığı öz yeterlik algıları ile görsel matematik başarıları arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Erzincan Üniversitesi, Erzincan.
• Ersoy, Y. (1997). Okullarda matematik eğitimi : Matematikte okur-yazarlık. Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(13), 115-120.
• Ersoy, Y. (2003). Matematik okuryazarlığı- II: Hedefler, geliştirilecek yetiler ve beceriler. Matematikçiler Derneği,http://www.matder.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=65:matematik-okur-yazarligi-iihedefler-gelistirilecek-yetiler-ve-beceriler-&catid=8: matematik-kosesi-makaleleri&Itemid=172. Erişim Tarihi: 12. 06. 2015
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS. Sage publications.
• Gürcan, A. (2005). Bilgisayar özyeterliği algısı ile bilişsel öğrenme stratejileri arasındaki ilişki. Eğitim Araştırmaları, 19, 179–193.
• Havighurst, R. J. (1972). Development tasks and educations (3rd ed.). New York: David McKay.
• Hooper, D., Coughlan, J., & Mullen, M. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. Articles, 2.
• Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural equation modeling: a multidisciplinary journal, 6(1), 1-55.
• İş, Ç. (2003). Uluslararası öğrenci başarı belirleme programına göre (PISA) Matematik okuryazarlığını belirleyen faktörlerin kültürler arası karşılaştırılması. Yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• İş Güzel, Ç. (2006). Uluslararası öğrenci değerlendirme programı’nda (PISA 2003) İnsan ve fiziksel kaynakların öğrencilerin matematik okur yazarlığına olan etkisinin kültürler arası karşılaştırılması. Doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Jöreskog, K. G., & Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Lınncolnwood: Scientific Software International.
• Kalaycı, Ş. (2016). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (7. baskı). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler (8.baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kilpatrick, J. (2001). Understanding mathematical literacy: The vontribution of research. Educational Studies in Mathematics, 47, 101-116.
• Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling (2nd ed.). NY: Guilford publications Inc.
• Koyuncu, İ. ve Haser, Ç. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik okuryazarlığı öz yeterlik düzeyleri ile akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi.10. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresinde sunulan bildiri. Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Köklü, N. (2002). Açıklamalı istatistik terimleri sözlüğü (1. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kurtoğlu Çolak, S. (2006). Materyal kullanımının altıncı sınıf öğrencilerinin geometri kavramları bağlamında matematiksel okuryazarlığına etkisi üzerine deneysel bir çalışma. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• McCrone, S. S., & Dossey, J. A. (2007). Mathematical literacy--It's become fundamental. Principal Leadership, 7(5), 32-37.
• Memnun, D. S., Akkaya, R. ve Hacıömeroğlu, G. (2012). The effect of pre-service teachers’ problem solving beliefs on self-efficacy beliefs about mathematical literacy. Journal of College Teaching & Learning, 9(4),289-298.
• Organisation for Economic Co-operation and Development [OECD]. (2006). Assessing Scientific, Reading and Mathematical Literacy, A Framework for PISA. http://www. oecd.org/. Erişim Tarihi: 10.06.2015.
• Önal, İ. (2010). Tarihsel değişim sürecinde yaşam boyu öğrenme ve okuryazarlık: Türkiye deneyimi. Bilgi Dünyası, 11(1), 101-121.
• Özgen, K. ve Kutluca, T. (2013). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığına yönelik görüşlerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstiüsü Dergisi,5(10), 1-22.
• Özgen, K. ve Bindak R. (2008). Matematik okuryazarlığı öz yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), 517-528.
• Özgen, K. ve Bindak, R. (2011). Determination of self-efficacy beliefs of high school students towards math literacy. Educational Sciences: Theory & Practice, 11(2), 1073-1089.
• Pajares, F. (2002). Overview of Social Cognitive Theory and of Self-Efficacy. Retrieved March 15, 2011 from http://www.emory.edu/EDUCATION/mfp/eff.html.
• Pallant, J. (2001). SPSS Survival manual: a step by step guide to data analysis using SPSS for windows (versions 10 and 11): SPSS student version 11.0 for windows. Open University Press.
• Pedhazur, E. J., & Schmelkin, L. P. (1991). Measurement, design, and analysis: An integrated analysis (1st ed.).NJ: Lawrence Erlbaum Associates Inc.
• Peterson, P. L., Swing, S. R., Braverman, M. T. & Buss, R. (1982). Students’ aptitudes and their reports of cognitive processes during direct instruction. Journal of Educational Psychology, 74, 535-547.
• Piaget, J. (1950). The psychology of intelligence. London: Routledge and Kegan Raul.
• Pugalee, D. K. (1999). Constructing a model of mathematical literacy. The Clearing House: A Journal of Educational Strategies, 73(1), 19-22.
• Raykov, T., & Marcoulides, G. A. (2008). An introduction to applied multivariate analysis (1st ed.) NY: Taylor & Francis Group.
• Satıcı, K. (2008). PISA 2003 sonuçlarına göre matematik okuryazarlığını belirleyen faktörler: Türkiye ve Hon Kong - Çin. Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Sarı Uzun, M., Yanık, C. ve Sezen, N. (2012). Öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığı öz yeterliklerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı:2, 212-221.
• Schumacher, R. E., & Lomax, R. G. (1996). A beginner’s guide to SEM (1st ed.). New Jersey: Mahwah.
• Schunk, D. H. (1991). Self-efficacy and academic motivation. Educational Psychologist, 26(3-4), 207-231.
• Senemoğlu, N. (2009). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Sharma, S. (1996). Applied multivariate techniques. New York: John Wiley & Sons Inc.
• Sharp, C. (2002). Study support and the development of self-regulated learner. Educational Research, 44, 29-42.
• Siegle, D., & McCoach, D. B. (2007). Increasing student mathematics self-efficacy through teacher training. Journal of Advanced Academics, 18(2), 278-312.
• Soytürk, İ. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik okuryazarlığı öz-yeterlikleri ve matematiksel problem çözmeye yönelik inançlarının araştırılması. Yüksek lisans tezi, İstabul Üniversitesi, İstanbul.
• Steen, A. L, Turner, R. & Burkhardt, H. (2007). Developing mathematical literacy. In W. Blum, P. Galbraith, H. W. Henn, & M. Niss (Eds.), Modelling and Applications in Mathematics Education: The 14. ICMI Study (pp. 285- 294). New York: Springer.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk psikoloji yazıları, 3(6), 49-74.
• Tekin, B. ve Tekin, S. (2004). Matematik öğretmen adaylarının matematiksel okuryazarlık düzeyleri üzerine bir araştırma, Matematikçiler Derneği. http://www.matder.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=77:matematik-ogretmenadaylarinin-matematikselokuryazarlik-duzeyleri-uzerine-bir-arastirma-&catid=8:matematikkosesimakaleleri&Itemid=172. Erişim Tarihi: 01.01.2012.
• Uysal, E. ve Yenilmez, K. (2012). Sekizinci sınıf öğrencilerinin matematik okuryazarlığı düzeyi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 1-15.
• Vacca, R. T., & Vacca, J. A. (2005). Content area of reading: Literacy and learning across the curriculum. Boston: Pearson and Allyn Bacon.
• Yenilmez, K. (2011). Matematik öğretmeni adaylarının matematik tarihi dersine ilişkin düşünceleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 79-90.
• Yore, L. D., Pimm, D., & Tuan, H. L. (2007). The literacy component of mathematical and scientific literacy. International Journal of Science and Mathematics Education, 5(4), 559-589.