Eğitim Fakültesi Öğretim Elemanlarının Performans Değerlendirme Yaklaşımından Beklentileri ve Performansın Önündeki Engellere İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi: Karma Yöntem Araştırması

Yıl 2019, Cilt: 48 Sayı: 2, 1299 - 1339, 30.10.2019

Gürol Yokuş , Tuğba Yanpar Yelken

Öz

Öğretim elemanlarının performansının sistematik
şekilde ölçülmesi ve değerlendirilmesi yükseköğretim kurumlarının kalitesi için
önemlidir. Bu çalışmanın amacı, çeşitli devlet üniversitelerinin Eğitim
Fakültelerinde görev yapan öğretim elemanlarının performans değerlendirme
yaklaşımından beklentileri ve performans değerlendirmenin önündeki engellere
ilişkin görüşlerinin nicel ve nitel olarak incelenmesidir. Bu araştırma
kapsamında karma araştırma yöntemlerinden yakınsayan paralel karma desen tercih
edilmiştir. Veri toplama aracı olarak Tonbul (2008) tarafından geliştirilen
“Performans Değerlendirme Yaklaşımına İlişkin Beklentiler” altölçeği ve
“Performans Değerlendirme Sisteminin Önündeki Engeller” altölçeği
kullanılmıştır. Nicel veriler için ilişksiz örneklemler t-testi, ANOVA; nitel
veriler için içerik analizi tercih edilmiştir. Çalışmanın sonucunda, öğretim
elemanlarının performans değerlendirme yaklaşımıyla ilgili beklentilerinin orta
düzeyde olduğu, performans değerlendirme yaklaşımıyla ilgili en yüksek beklentiye
sahip olanların doktor öğretim üyeleri, en düşük beklentiye sahip olanların ise
profesörler olduğu ortaya çıkmıştır. Performans değerlendirmenin önündeki en
önemli iki engelin ise yükseköğretim kurumlarının mevcut örgütsel işleyişi ve
öğretim üyelerinin iş yükü olduğu görülmüştür. Performans Değerlendirmeye
İlişkin Beklentiler ve Engellerle ilgili puanlar “akademik teşvik alma, çalışma
deneyimi, akademik unvan ve kurumdan memnuniyet düzeyi”ne göre anlamlı
farklılık göstermektedir. Nitel analiz sonucunda ise en sık tekrar eden kodlara
bakıldığında ise Değerlendirmeye Karşı Tutum temasında “benimseyenler, şüpheyle
yaklaşanlar”; Akademisyenlerin Öncelikleri temasında “akademik yayınlar”,
“öğretimin kalitesinin değerlendirilmesi”, “lisans ve lisansüstü danışmanlık”;
Olumlu etkileri temasında “motivasyon”, “maddi destek”, “kalite arayışı”;
Olumsuz etkileri temasında “kurum içi rekabet, akademik sahtekarlıklar”;
Engeller temasında “yoğun iş yükü, içsel motivasyon eksikliği”; Öneriler
temasında ise “memur istihdamı, yayın ve çalışmaların kurumca desteklenmesi”
kodları ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Performans değerlendirme, Yükseköğretimde kalite, Hesap verebilirlik

Analyzing Academic Members’ Expectations from a Performance Evaluation System and Their Perceptions of Obstacles to Such an Evaluation System: Education Faculties Sample

Öz

The assesment and evaluation of academic members in
faculties in a systematic way is a crucial issue because higher education
institutions put a large emphasis on a transparent, efficient and successful
management. This study aims to conduct a mixed (quantitative and qualitative)
research about the expectations of Education Faculties’ academic members about
a performance evaluation approach and the obstacles to such an evaluation
system. Convergent parallel mixed method design has been preferred as research
model. “Expectations from performance assessment” subscale
and “barriers to performance assessment” subscale have been used as data
collection tools which are developed by Tonbul (2008). Independent Samples
t-test and ANOVA are used for analysis of quantitave data; and content analysis
is used for analysis of qualitative data.

As a result of this study, it is found out that academic members have a
moderate level of expectations from a performance evaluation approach. The
highest expectations belong to assistant professors while the lowest belong to
professors. The mostly agreed expectations of academic members from a
performance evaluation approach are found to be “developing a consensus about
the criteria of an effective academician, affecting professional development of
academic members positively and increasing workload of academic members”. The
most frequent obstacles to a performance evaluation approach emerged as
“current organizational mechanism of higher education institutions” and
“workload of faculty academic members”. The scores of both expectations and
obstacles significantly differ depending on “taking academic incentive, work
experience in higher education, academic title and satisfaction level of
academicians from their institutions”. As a result of qualitative analysis,
there emerge many themes and codes related to a performance evaluation system.
In “Attitude Towards Performance Approach” theme, the most frequent codes
appeared to be “adopters, doubters”. In Academicians’ Priorities theme, the
codes emerged as “research and publications, evaluation of quality of
instruction, advisory for undergraduates and postgraduates”; In Positive
Effects theme, the codes emerged as “motivation, financial support, search of
quality”; In Negative Effects theme, the codes emerged as “intra-institutional
rivalry, academic dishonesty”; In Obstacles theme, the codes emerged as
“intense workload, lack of instrintic motivation”; and finally  In Suggestions theme, the codes emerged as
“more officer employment, institutional support for academic efforts and
research publishings”.

Anahtar Kelimeler

Performance evaluation, Quality in higher education, Accountability

Kaynakça

• Açan, B., & Saydan, R. (2009). Öğretim elemanlarının akademik kalite özelliklerinin değerlendirilmesi: Kafkas Üniversitesi İİBF örneği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (2), 226-227.
• Arnăutu, E., & Panc, I. (2015). Evaluation criteria for performance appraisal of faculty members. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 203, 386-392.
• Başbuğ, G., & Ünsal, P. (2010). Kurulacak bir performans değerlendirme sistemi hakkında akademik personelin görüşleri: Bir kamu üniversitesinde yürütülen anket çalışması. İstanbul Üniversitesi Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 29(1), 1-24.
• Batool, Z., Qureshi, R. H., & Raouf, A. (2010). Performance evaluation standards for the HEIs. Higher Education Commission Islamabad, Pakistan. Retrieved October 12, 2019 from https://au.edu.pk/Pages/QEC/Manual_Doc/Performance_Evaluation_Standards_for_HEIs.pdf
• Bianchini, S., Lissoni, F., & Pezzoni, M. (2013) Instructor characteristics and students’ evaluation of teaching effectiveness: Evidence from an Italian engineering school. European Journal of Engineering Education, 38 (1),38-57.
• Bogt, H. J., & R. W. Scapens. (2012). Performance management in universities: Effects of the transition to more quantitative measurement systems. European Accounting Review, 21 (3), 451–97
• Braunstein, D. N., & Benston, G. J. (1973). Student and department chairman views of the performance of university professors. Journal of Applied Psychology, 58(2), 244.
• Creswell, J.W., & Plano Clark, V.L. (2014). Designing and conducting mixed methods research. Thousand Oakes, CA, Sage Publications.
• Çakıroğlu, J., Aydın, Y., & Uzuntiryaki, E. (2009). Üniversitelerde öğretim performansının değerlendirilmesi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi Raporu.
• Çalışkan, G. (2006). Altı sigma ve toplam kalite yönetimi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 5(17), 60-75.
• Douglas, A. S. (2013). Advice from the professors in a university social sciences department on the teaching-research nexus. Teaching in Higher Education, 18 (4), 377–88.
• Elton, L. (1999). New ways of learning in higher education: managing the change. Tertiary Education and Management, 5(3), 207-225.
• Esen, M., & Esen, D. (2015). Öğretim üyelerinin performans değerlendirme sistemine yönelik tutumlarının araştırılması. Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 5(1). 52-67
• Etzkowitz, H., Webster, A., Gebhardt C., & Terra., B.R.C. (2000). The future of the university and the university of the future: evolution of ivory tower to entrepreneurial paradigm. Research Policy, 29(2), 313-330.
• Filipe, H. P., Silva, E. D., Stulting, A. A., & Golnik, K. C. (2014). Continuing professional development: Best practices. Middle East African journal of ophthalmology, 21(2), 134.
• Glaser, S., Halliday, M. I., & Eliot, G. R. (2003). Üniversite mi? Çeşitlilik mi? Bilgideki önemli ilerlemeler üniversitenin içinde mi, yoksa dışında mı gerçekleşiyor?. N. Babüroğlu (Ed.), Eğitimin Geleceği Üniversitelerin ve Eğitimin Değişen Paradigması (ss. 167-178). İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yayını.
• Hamid, S., Leen, Y. M., Pei, S. H., & Ijab, M. T. (2008). Using e-balanced scorecard in managing the performance and excellence of academicians. PACIS 2008 Proceedings, 256.
• Higher Education Authority (2013). Towards a performance evaluation framework: Profiling Irish Higher Education. Dublin: HEA
• Hornstein, H. A. (2017). Student evaluations of teaching are an inadequate assessment tool for evaluating faculty performance. Cogent Education, 4(1), 1304016.
• Hopwood, A. G. (2008). Changing pressures on the research process: on trying to research in an age when curiosity is not enough. European Accounting Review, 17 (1), 87–96.
• Kalaycı, N. (2009). Yüksek öğretim kurumlarında akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde kullanılan yöntemler. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 15(4), 625-656.
• Kalaycı N., & Çimen O. (2012). Yükseköğretim kurumlarında akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde kullanılan anketlerin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1-22
• Kim, H. B., Myung, S. J., Yu, H. G., Chang, J. Y., & Shin, C. S. (2016). Influences of faculty evaluating system on educational performance of medical school faculty. Korean Journal Of Medical Education, 28(3), 289-294.
• Latham, G. P., & Pinder, C. C. (2005). Work motivation theory and research at the dawn of the twenty-first century. Annu. Rev. Psychol., 56, 485-516.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2. Basım). California: SAGE Publications.
• Mokkink, L. B., Terwee, C. B., Gibbons, E., Stratford, P. W., Alonso, J., Patrick, D. L., & de Vet, H. C. (2010). Inter-rater agreement and reliability of the COSMIN Checklist. BMC Medical Research Methodology, 10, 82.
• O'Connor, M., Patterson, V., Chantler, A., & Backert, J. (2013). Towards a performance evaluation framework: profiling Irish higher education. NCVER's free international Tertiary Education Research. Retrieved September 8, 2019 from http://hea.ie/assets/uploads/2017/06/Towards-a-Performance-Evaluation-Framework-Profiling-Irish-Higher-Education.pdf.
• Özgüngör, S., & Duru, E. (2014). Öğretim elemanları ve ders özelliklerinin öğretim elemanlarının performanslarına ilişkin değerlendirmelerle ilişkileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (29-2), 175-188.
• Paige, R. M. (2005). Internationalization of higher education: Performance assessment and indicators. Nagoya Journal of Higher Education, 5(8), 99-122.
• Shao, L. P., Anderson, L. P., & Newsome, M. (2007). Evaluating teaching effectiveness: Where we are and where we should be. Assessment & Evaluation in Higher Education, 32(3), 355-371.
• Stonebraker, R. J., & Stone, G. S. (2015). Too old to teach? The effect of age on college and university professors. Research in Higher Education, 56(8), 793-812.
• T. C. Resmi Gazete. (2015). Akademik teşvik ödeneği yönetmeliği. Karar Sayısı: 2015/8305. Kabul tarihi: 14/12/2015. Yayımlandığı tarih: 18 Aralık 2015. Sayı: 29566.
• Tan, S., Lau, E., Ting, H., Cheah, J. H., Simonetti, B., & Lip, T. H. (2019). How do students evaluate instructors’ performance? Implication of teaching abilities, physical attractiveness and psychological factors. Social Indicators Research, 1-16.
• Tezsürücü, D., & Bursalıoğlu, S. A. (2013). Yükseköğretimde değişim: kalite arayışları. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (2), 97-108.
• Tonbul, Y. (2008). Öğretim üyelerinin performansının değerlendirilmesine ilişkin öğretim üyesi ve öğrenci görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 56 (56), 633-662.
• Turpen, C., Henderson, C., & Dancy, M. (2012, Ocak). Faculty perspectives about instructor and institutional assessments of teaching effectiveness. In AIP conference proceedings, 1413 (1), 371-374.
• UNESCO (2004), Higher Education in a Globalized Society. UNESCO Education Position Paper, France
• Ünver, G. (2012). Öğretim elemanlarının öğretimin öğrencilerce değerlendirilmesine önem verme düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 472-484.
• Vidovich, L. ve Slee, R. (2001). Bringing universities to account? Exploring some global and local policy tensions. Journal of Education Policy, 16(5), 431-453.
• Vincent, T. N. (2010). A constructive model for performance evaluation in higher education institutions. Retrieved from https://ssrn.com/abstract=1877598 adresinden erişilmiştir.