Yabancılara Türkçe Öğretimi Lisansüstü Tezlerinin Atıf Analizi (1988-2019)

Yıl 2020, Cilt: 49 Sayı: 2, 1145 - 1183, 28.10.2020

İzzet Şeref Beytullah Karagöz

Öz

Bu araştırmada Türkiye’de Yabancılara Türkçe öğretimi alanında gerçekleştirilen yüksek lisans ve doktora tezlerinin atıf analizi yapılmıştır. Bu kapsamda 1988-2019 yılları arasında Yabancılara Türkçe öğretimi üzerine yapılan toplam 267 lisansüstü tez analiz edilmiştir. Yabancılara Türkçe öğretimi tezlerinde toplam 22.763 atıf incelemiş ve belirtilen literatürün özellikleri gözden geçirilmiş ve karşılaştırılmıştır. Araştırmada nicel araştırma desenlerinden betimsel model kullanılmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen veriler, bibliyometrik analiz tekniği ve korelasyon testleri ile çözümlenmiştir. Bulgulara göre en çok tez 2018 yılında üretilmiştir. Yüksek lisans tezleri ortalama 167, doktora tezleri ortalama 344 sayfadır. Yüksek lisans tezlerinde ortalama 72, doktora tezlerinde ortalama 134 atıf yapılmıştır. Tezlerde en çok Abdurrahman Güzel ve Veli Doğan Günay’ın danışmanlık yaptığı; yüksek lisans tezlerinin daha çok Doç. Dr. unvanlı; doktora tezlerinin ise Prof. Dr. unvanlı araştırmacılar tarafından yönetildiği belirlenmiştir. Dil Dergisi ve Turkish Studies en sık atıf yapılan bilimsel dergilerdir. İncelenen tezlerde ağırlıklı olarak Türkçe yayınlara atıf yapıldığı saptanmıştır. Bu konuya odaklanarak, hakemli makaleler üzerine atıf analizi çalışmalarının yapılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yabancılara Türkçe öğretimi, Lisansüstü tez, Bibliyometri, Atıf analizi

Citation Analysis of Graduate Theses on Teaching of Turkish as a Foreign Language (1988-2019)

Öz

This study analyzes the citations of graduate theses on teaching Turkish as a foreign language. In this context, a total of 267 theses between 1988 and 2019 on teaching Turkish as a foreign language were examined. In these theses, a total of 22.763 citations were checked, and the features of the specified literature were reviewed and compared. The study was carried out following the descriptive model, one of the quantitative research designs. The data of the study were analyzed by bibliometric techniques and correlation tests. According to the findings, 2018 is the year the most theses were written. On average, master theses are 167 pages, and doctoral theses are 344 pages. On average, 72 resources were cited in master theses, and 134 resources were cited in doctoral theses. The most theses were supervised by Abdurrahman Guzel and Veli Dogan Gunay, and the master theses were mostly supervised by associate professors while the doctoral theses were supervised by professors. Dil Dergisi and Turkish Studies are the most cited scientific journals. In the examined theses, it is seen that Turkish publications are cited mostly. Focusing on this issue, it is suggested that citation analysis be conducted on refereed papers.

Anahtar Kelimeler

Teaching of Turkish as a foreign language, Graduate theses, Bibliometrics, Citation analysis

Kaynakça

• Al, U. ve Doğan, G. (2012). Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü tezlerinin atıf analizi. Türk Kütüphaneciliği, 26(2), 349-369.
• Al, U., ve Tonta, Y. (2004). Atıf analizi: Hacettepe Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümü tezlerinde atıf yapılan kaynaklar. Bilgi Dünyası, 5(1), 19-47.
• Aliyu, Y. (2015). Citation analysis of doctoral theses in education, University of Maiduguri, Nigeria. Annals of Borno, 25(1), 60-67.
• Almeida, P. (1996). Knowledge sourcing by foreign multinationals: Patent citation analysis in the US semiconductor industry. Strategic Management Journal, 17(S2), 155-165.
• Atay Genç, D., Kömürcüoğlu, E., Çetin, B. ve Günay, V. D. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin (-Dı) geçmiş zaman için koşaç yerine “Ol-” eylemini kullanma eğilimleri. International Journal of Language Academy, 4(4), 131-139.
• Banateppanvar, K., Biradar, B.S. & Kannappanavar, B.U. (2013). Citation analysis of doctoral theses in Biotechnology submitted to Kuvempu University, Karnataka: Acase study. International Journal of Information Dissemination and Technology, 3(3), 147-157.
• Barın, E. (2003). Yabancılara Türkçenin öğretiminde temel söz varlığının önemi. Türklük Bilimi Araştırmaları, (13), 311-317.
• Baumgartner, H., & Pieters, R. (2003). The structural influence of marketing journals: A citation analysis of the discipline and its subareas over time. Journal of Marketing, 67(2), 123-139.
• Bayraktar, N. (2003). Yabancılara Türkçe öğretiminin tarihsel gelişimi. Dil Dergisi, (119), 58-71.,
• Becker, D. A., & Chiware, E. R. (2015). Citation analysis of masters' theses and doctoral dissertations: Balancing library collections with students' research information needs. The Journal of Academic Librarianship, 41(5), 613-620.
• Borgman, C. L., & Furner, J. (2002). Scholarly communication and bibliometrics. Annual Review of Information Science and Technology, 36, 3-72.
• Bornmann, L., & Daniel, H. D. (2008). What do citation counts measure? A review of studies on citing behavior. Journal of Documentation, 64, 45-80.
• Butler, L., & Visser, M. S. (2006). Extending citation analysis to non-source items. Scientometrics, 66(2), 327-343.
• Buttlar, L. (1999). Information sources in library and information science doctoral research. Library & Information Science Research, 21(2), 227-245.
• Büyükikiz, K. (2014). Yabancılara Türkçe öğretimi alanında hazırlanan lisansüstü tezler üzerine bir inceleme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 203-213.
• Canata, F., Çapkın, Ç., Doğan, G., Sünger, B., ve Oynak, E. (2017). İstanbul Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü lisansüstü tezlerinin atıf analizi. Türk Kütüphaneciliği, 31(1), 31-46.
• Candaş-Karababa, Z. C. (2009). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi ve karşılaşılan sorunlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 265-278.
• Cronin, B. (2001). Bibliometrics and beyond: Some thoughts on web-based citation analysis. Journal of Information science, 27(1), 1-7.
• Çelebi, C., Ergül, E., Usta, B. ve Mutlu, M. (2019). Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretimi alanında hazırlanmış lisansüstü tezler üzerine bir meta-analiz çalışması. Temel Eğitim Dergisi, 1(3), 39-52.
• Çiftçi, Ö. ve Coşkun, H. (2017). Yabancılara Türkçe öğretimi alanında yapılan çalışmaların farklı değişkenlere göre tasnifi. International Journal of Language Academy, 5(4), 205-214.
• Çiftçi, Ö.,ve Demirci, R. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimiyle ilgili bir kaynakça denemesi. Electronic Turkish Studies, 13(28), 265-339.
• Demircan, Ö. (1975). Türkiye’de yabancı dil öğretimi üzerine bir kaynakça denemesi. Dil ve Edebiyat Dergisi (Dil Öğretimi Özel Sayısı),31(285), 242-266.
• Dubin, D., Häfner, A. W., & Arndt, K. A. (1993). Citation classics in clinical dermatologic journals: citation analysis, biomedical journals, and landmark articles, 1945-1990. Archives of Dermatology, 129(9), 1121-1129.
• Eckel, E. J. (2009). The emerging engineering scholar: A citation analysis of theses and dissertations at Western Michigan University. Issues in Science&Technology Librarianship, 56, 1-17.
• Edwards, S. (1999). Citation analysis as a collection development tool: A bibliometric study of polymer science theses and dissertations. Serials review, 25(1), 11-20.
• Erdem, İ. (2009). Yabancılara Türkçe öğretimi ile ilgili bir kaynakça denemesi. Turkish Studies, 4(3), 888-937.
• Erdem, M. D., Gün, M., Şengül, M., ve Özkan, E. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında yazılmış bilimsel makalelerde geçen anahtar sözcüklere ilişkin bir içerik analizi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(1), 213-237.
• Feng, L. (2011). Research on library literature resources guarantee based on citation analysis. Journal of Academic Libraries, 5.
• Feyereisen, P., & Spoiden, A. (2009). Can local citation analysis of master's and doctoral theses help decision-making about the management of the collection of periodicals? A case study in psychology and education sciences. The Journal of Academic Librarianship, 35(6), 514-522.
• Gao, S. J., Yu, W. Z., &Luo, F. P. (2009). Citation analysis of PhDthesis at Wuhan University, China. Library Collections, Acquisitions, and Technical Services, 33(1), 8-16.
• Garfield, E. (1972). Citation analysis as a tool in journal evaluation. Science, 178(4060), 471-479.
• Garfield, E. (1980). Bradford’s law and related statistical patterns. Current Contents, 19(8), 476-583.
• Gmür, M. (2003). Co-citation analysis and the search for invisible colleges: A methodological evaluation. Scientometrics, 57(1), 27-57.
• Gooden, A. M. (2001). Citation analysis of chemistry doctoral dissertations: An Ohio State University case study. Issues in Science and Technology Librarianship, 32, 1-16.
• Göçer, A., Çaylı, C. ve Çavuş, S. (2016). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimiyle ilgili kaynakça denemelerine kesitsel bir katkı: 2013-2015 yılları. Uluslararası Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Dergisi, 1(1), 19-85.
• Göçer, A., Tabak, G., ve Coşkun, A. (2012). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi kaynakçası. Türklük Bilimi Araştırmaları, (32), 73-126.
• Göçer, A.,ve Moğul, S. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi ile ilgili çalışmalara genel bir bakış. Turkish Studies, 6(3), 797-810.
• Günay, V. D. (2001). Yabancı dil öğrenimi ve güdülenme. Ana Dili, Dil ve Eğitim Dergisi, 22,18-25.
• Güzel, A. (2003a). Türkçe’nin eğitimi-öğretimi bölümlerinde kurulması gerekli görülen anabilim dalları hakkında yeni projelerimiz. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (13), 63-86.
• Güzel, A. (2003b). Eğitim fakültelerinde Türkçe öğretmenliği bölümünün kuruluşu ve hedefleri. Türklük Bilimi Araştırmaları, (13), 7.
• Güzel, A. (2010). İki dillilere Türkçe öğretimi (Almanya örneği). Ankara: Vizyon Yayınevi.
• Güzel, A. ve Barın, E. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Harzing, A. W. K., & Van der Wal, R. (2008). Google Scholar as a new source for citation analysis. Ethics in science and environmental politics, 8(1), 61-73.
• Harzing, A. W., & Alakangas, S. (2016). Google Scholar, Scopus and the Web of Science: a longitudinal and cross-disciplinary comparison. Scientometrics, 106(2), 787-804.
• Hoffmann, K., & Doucette, L. (2012). A review of citation analysis methodologies for collection management. College & Research Libraries, 73(4), 321-335.
• İşcan, A. (2012). Yabancı dil öğretimi ve yabancı dil olarak Türkçe öğretimin tarihçesi. A. Şahin (Ed.), Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi içinde (s. 3-29). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Jalilifar, A. (2012). Academic attribution: Citation analysis in master's theses and research articles in applied linguistics. International Journal of Applied Linguistics, 22(1), 23-41.
• Jalilifar, A.,&Dabbi, R. (2012). Citation in applied linguistics: Analysis of introduction sections of Iranian master’s theses. Linguistik Online, 57(7), 91-104.
• Kaczor, S. (2014). A citation analysis of doctoral dissertations in atmospheric science at the University at Albany. Science & Technology Libraries, 33(1), 89-98.
• Kahriman, R., Dağtaş, A., Çapoğlu, E., ve Ateşal, Z. (2013). Yabancılara Türkçe öğretimi kaynakçası. TÜRÜK Uluslararası Dil Edebiyat ve Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 80-132.
• Kaptan, S. (1998). Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri (11. Baskı). Ankara: Tek Işık Web Ofset.
• Karagöz, B. ve Şeref, İ. (2019, Nisan). Türkiye’de çocuk edebiyatı alan yazınına bibliyometrik bakış: Bilimsel haritalama çalışması. Türkçe Eğitimi ve Çocuk Edebiyatı Kurultayı’nda sunulan bildiri, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Karagöz, B. ve Şeref, İ. (2020). Yazma becerisiyle ilgili makaleler üzerine bir inceleme: Web of Science veri tabanında eğilimler. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(1), 67-86.
• Kayongo, J., & Helm, C. (2012). Relevance of library collections for graduate student research: A citation analysis study of doctoral dissertations at Notre Dame. College & Research Libraries, 73(1), 47-67.
• Kostoff, R. (1998). The use and misuse of citation analysis in research evaluation. Scientometrics, 43(1), 27-43.
• Kumar, H. A., & Dora, M. (2011). Citation analysis of doctoral dissertations at IIMA: A review of the local use of journals. Library Collections, Acquisitions, and Technical Services, 35(1), 32-39.
• Kuruppu, P. U., ve Moore, D. C. (2008). Information use by PhD students in agriculture and biology: A dissertation citation analysis. Libraries and the Academy, 8(4), 387-405.
• Kushkowski, J. D., Parsons, K. A., &Wiese, W. H. (2003). Master’s and doctoral thesis citations: Analysis and trends of a longitudinal study. Libraries andthe Academy, 3(3), 459-479.
• Küçük, S., ve Kaya, E. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ile ilgili hazırlanan tezlerde geçen anahtar kelimelere yönelik içerik analizi. Journal of History Culture and Art Research, 7(5), 442-456.
• Landes, W. M., Lessig, L., & Solimine, M. E. (1998). Judicial influence: A citation analysis of federal courts of appeals judges. The Journal of Legal Studies, 27(2), 271-332.
• Larivière, V., Sugimoto, C. R., & Cronin, B. (2012). A bibliometric chronicling of library and information science's first hundred years. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 63(5), 997-1016.
• Lefaivre, K. A., Guy, P., O'Brien, P. J., Blachut, P. A., Shadgan, B., & Broekhuyse, H. M. (2010). Leading 20 at 20: top cited articles and authors in the Journal of Orthopaedic Trauma, 1987-2007. Journal of Orthopaedic Trauma, 24(1), 53-58.
• Leydesdorff, L.,ve Amsterdamska, O. (1990). Dimensions of citation analysis. Science, Technology, & Human Values, 15(3), 305-335.
• Liñán, F., & Fayolle, A. (2015). A systematic literature review on entrepreneurial intentions: citation, thematic analyses, and research agenda. International Entrepreneurship and Management Journal, 11(4), 907-933.
• MacRoberts, M., ve MacRoberts, B. (1996). Problems of citation analysis. Scientometrics, 36(3), 435-444.
• Marr, B., & Schiuma, G. (2003). Business performance measurement‐past, present and future. Management decision, 41(8), 680-687.
• McKercher, B. (2008). A citation analysis of tourism scholars. Tourism Management, 29(6), 1226-1232.
• Mishra, D. K., Gawde, M., & Solanki, M. S. (2014). Bibliometric study of Ph. D. Thesis in English. Global Journal of Academic Librarianship, 1(1), 19-36.
• Moed, H. F. (2009). New developments in theuse of citation analysis in research evaluation. Archivum immunologiae et therapiae experimentalis, 57(1), 13-18.
• Nerur, S. P., Rasheed, A. A., & Natarajan, V. (2008). The intellectual structure of the strategic management field: An author co‐citation analysis. Strategic Management Journal, 29(3), 319-336.
• Nicolaisen, J. (2007). Citation analysis. Annual review of information science and technology, 41(1), 609-641.
• Noyons, E. C., Moed, H. F., & Luwel, M. (1999). Combining mapping and citation analysis for evaluative bibliometric purposes: A bibliometric study. Journal of the American society for Information Science, 50(2), 115-131.
• Okiy, R. B. (2003). A citation analysis of education dissertations at the Delta State University, Abraka, Nigeria. Collection Building, 22(4), 158-161.
• Osareh, F. (1996). Bibliometrics, citation analysis and co-citation analysis: A review of literature I. Libri, 46(3), 149-158.
• Özenç Uçak, N. ve Al, U. (2008). Sosyal bilimler tezlerinin atıf özellikleri. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 25(2), 223-240.
• Phelan, T. J. (1999). A compendium of issues for citation analysis. Scientometrics, 45(1), 117-136.
• Pilkington, A., & Meredith, J. (2009). The evolution of the intellectual structure of operations management 1980-2006: A citation/co-citation analysis. Journal of operations management, 27(3), 185-202.
• Sherriff, G. (2010). Information use in history research: A citation analysis of master’s level theses. Libraries and the Academy, 10(2), 165-183.
• Smith, L. C. (1981). Citation analysis. Library Trends, 30, 83-106.
• Suber, P. (2012). Open access. Cambridge, MA: MIT Press. Erişim adresi: https://dash.harvard.edu/bitstream/handle/1/10752204/9780262517638_Open_Access.pdf?sequ ence=1&isAllowed=y
• Sylvia, M., & Lesher, M. (1995). What journals do psychology graduate students need? A citation analysis of thesis references. College & research libraries, 56(4), 313-318.
• Şeref, İ., ve Cin Şeker, Z. (2017). Yabancı öğrencilerin Türkçe öğrenme sürecinde bilişüstü stratejileri kullanma ile ilgili görüşleri. Journal of International Social Research, 10(52), 819-827.
• Şerefoğlu Henkoğlu, H., Mizanalı, M. C., ve Barutcu, S. (2019). Türkiye’de yönetim bilişim sistemleri alanındaki tezlerin atıf analizi. Bilgi Dünyası, 20(2), 96–117.
• Ungan, S. (2006). Avrupa Birliği’nin dil öğretimine karşı tutumu ve Türkçenin yabancı dil olarak öğretilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (15), 217-225.
• Vallmitjana, N., & Sabaté, L. G. (2008). Citation analysis of Ph. D. dissertation references as a tool for collection management in an academic chemistry library. College & Research Libraries, 69(1), 72-82.
• Walters, W. H., & Wilder, E. I. (2015). Worldwide contributors to the literature of library and information science: top authors, 2007–2012. Scientometrics, 103(1), 301-327.
• Waltman, L. (2016). A review of the literature on citation impact indicators. Journal of informetrics, 10(2), 365-391.
• Ziman, J. M. (1968). Public knowledge: An essay concerning the social dimension of science (519). CUP Archive.
• Zong, Q. J., Shen, H. Z., Yuan, Q. J., Hu, X. W., Hou, Z. P., & Deng, S. G. (2013). Doctoral dissertations of Library and Information Science in China: A co-word analysis. Scientometrics, 94(2), 781-799. https://apps.webofknowledge.com/