Z Kuşağı ve Influencer Etkileşiminin Dini ve Kültürel Değerler Kapsamında Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 27 Sayı: 3, 769 - 785, 15.12.2023

Feyza Dalaylı

https://doi.org/10.18505/cuid.1342352

Cited By: 2

Öz

Popüler kültürün oluşturulup güçlendirildiği, dini konuların konuşulduğu ve insanların açık bir şekilde tercihlerini paylaştıkları sosyal medya bugün gençleri doğrudan etkileyen bir araçtır. Dolayısıyla Z kuşağı ergenlik döneminde en fazla aile, değer, din ve kültürel eğitimden daha fazla sosyal medya araçlarındaki influencer etkisi altındadır. Bütün bu bilgiler ışığında; bu araştırmanın amacı, Z kuşağının sosyal medya araçları aracılığıyla oluşturduğu yoğun influencer etkileşiminin dini ve kültürel değerlere olan etkilerini araştırmaktır. Bu araştırmanın önemi, Z Kuşağı ile infleuncer etkileşiminin dini ve kültürel değerlere olan etkisine ilişkin toplumsal anlayışı derinleştirme ve konuya ilişkin bir bakış açısı geliştirilmesinin sağlanmasıdır. Gençlerin gelecek nesiller olduğu temel yargısıyla bu konu geleceğin biçimlendirilmesi açısından önemli görülmektedir. Araştırmanın yöntemi derinlemesine görüşmedir. Sosyal medyayı aktif kullanan ve influencer takip eden 15 Z kuşağı mensubu ile derinlemesine görüşmeler yapılmış ve veri toplanmıştır. Derinlemesine görüşmeler yarı-yapılandırılmış biçimde gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında 8 temel soru belirlenmiş ve bu sorulara verilen yanıtlara bağlı olarak ilişkili sorular sorularak yanıtların genişletilmesi hedeflenmiştir. Bu kişiler basit tesadüfi örneklem yöntemi kullanılarak seçilmiş olup hepsi lisans düzeyinde üniversite öğrencisidir. Cinsiyet ve sosyo-ekonomik durum bu araştırma kapsamında bir ayırt etme aracı değildir. Ancak 15 kişinin 9’u kadın ve 6 tanesi de erkeklerden oluşmaktadır. Tüm öğrenciler farklı illerde ikamet etmesine karşın hepsi İstanbul’daki üniversitelerde öğrenimlerini sürdürmektedir. Çalışmada sosyo-ekonomik durum öncelenmemekle beraber bireyin bir akıllı cep telefonuna sahip olması ve sosyal medya araçlarını aktif kullanarak influencerlar ile etkileşim içerisinde olması gerekli görülmüştür. Araştırmanın sonuçlarına göre; bu yaş grubundaki görüşmeciler açık bir şekilde influencerların görüşlerinin kendileri için önemli olduğunu belirtmiştir. Araştırma kapsamında cinsiyet ayırt edici bir unsur olmamasına karşın cinsiyet dayalı öne çıkan bir farklılık saptanmamıştır. Buradaki cinsiyete dayalı en temel farklılık takip edilen influencerların çeşitlenmesi ve değişmesidir. Cinsiyete dayalı sosyal beğeni ve zevklerin burada etkili olduğu düşünülmektedir. Görüşmeciler influencerların dini ve kültürel değerlere uzak paylaşımlarda bulunduklarını da ortaya koymuşlardır. Özellikle bu yaş grubunun Türk olmayan influencerları takip etmeleri de onların kendi kültürleri ve dinlerine yabancılaşarak yabancı din ve kültürlere hayranlık duymasına neden olmaktadır. Bütün görüşmelerin sonucunda, influencer takip eden ve sosyal medyayı aktif kullanan Z kuşağının dini ve kültürel değerlerden uzaklaşarak yaşamlarını daha din dışı ve popüler kültür öğeleri çerçevesinde yaklaştıklarını söylemek mümkündür. Genel olarak tüm sonuçlar değerlendirildiğinde, sosyal medya ve infleuncer etkisiyle gençlik döneminde bireyler dini öğeleri yaşamından uzaklaştırarak seküler bir yaşam tarzını örnek alarak benimseme yaklaşımı göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Din sosyolojisi, Sosyal Medya, Z Kuşağı, Influencer, Derinlemesine görüşme

Evaluation of Generation Z and Influencer Interaction in the Scope of Religious and Cultural Values

Öz

Social media, where popular culture is created and strengthened, religious issues are discussed and people openly share their preferences, is a tool that directly affects young people today. Therefore, Generation Z is under the influence of influencers on social media tools more than family, values, religion and cultural education during adolescence. In light of all this information, the purpose of this research is to investigate the effects of intense influencer interaction created by Generation Z through social media tools on religious and cultural values. The importance of this research is to deepen the social understanding of the impact of Generation Z and influencer interaction on religious and cultural values and to develop a perspective on the subject. With the basic judgment that young people are the next generation, this issue is seen as important in terms of shaping the future. The method of the research is in-depth interview. In-depth interviews were conducted and data was collected with 15 Generation Z members who actively use social media and follow influencers. In-depth interviews were conducted in a semi-structured format. Within the scope of the study, 8 basic questions were determined and it was aimed to expand the answers by asking related questions depending on the answers given to these questions. These people were selected by simple random sampling and all of them are undergraduate university students. Gender and socio-economic status are not a means of discrimination within the scope of this research. However, 9 of the 15 people are female and 6 are male. Although all students reside in different provinces, they all continue their education at universities in Istanbul. Although socio-economic status was not prioritized in the study, it was deemed necessary for the individual to have a smart mobile phone and to interact with influencers by actively using social media tools. According to the results of the research, interviewees clearly stated that influencers' opinions are important to them. No significant differences based on gender were detected. The main gender-based difference here is the diversification and change of influencers followed. It is thought that social tastes and tastes based on gender are effective here. Interviewers also revealed that influencers share posts that are far from religious and cultural values. In particular, following non-Turkish influencers of this age group causes them to become alienated from their own culture and religion and admire foreign religions and cultures. As a result of all the interviews, it is possible to say that Generation Z, who follows influencers and actively uses social media, moves away from religious and cultural values and approaches their lives within the framework of more non-religious and popular culture elements. In general, when all the results are evaluated, individuals during the youth period, with the influence of social media and influencers, tend to remove religious elements from their lives and adopt a secular lifestyle by taking it as an example.

Anahtar Kelimeler

Religion Sociology, Social media, Generation Z, Influencer, In-depth interview

Kaynakça

• Arıcan, Sümeyra – Arıcı Handan. “Sosyal Medyanın Gençlerin Din Algısına Etkileri.” Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/2 (December 2021), 1062-1106. https://doi.org/10.17859/pauifd.1020477.
• Arıcı, Handan Yalvaç – Arıcan, Sümeyra. “Ergen Din Tasavvurunun İnşasında Sosyal Medya”. Kalemname, 12/1 (December 2021), 67- 93
• Barna Group. “Gen Z: The Culture, Beliefs and Motivations Shaping the Next Generation." Accessed 10 May 2023. https://www.barna.com/research/gen-z/.
• Chen, Li - Zhang, Zhong. “Influence of social media on the attitudes and beliefs of Generation Z: An exploratory study”. Journal of Advertising Research 60/2 (May 2020), 138-148.
• Çetin, Nida Sümeyya. Gençlerin Dini Kimlik İnşasında Medyanın Rolü. Ankara: Akademisyen Yayınevi, 2021.
• Gazneli, Didem. Tüketim Toplumu Bağlamında Türkiye’de Yeni Medyanın Muhafazakârlığın Dönüşümü Ve Dinî Değerlerin Metalaşması Üzerine Etkisi. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Gordon, Ross et al. “A framework for sustainable marketing”. Marketing theory 11/2 (June 2011), 143-163. https://doi.org/10.1177/1470593111403218.
• Istanbul Foundation for Culture and Arts. "Youth in Turkey: Culture, Values and Attitudes." Accessed 8 May 2023. https://www.iksv.org/en/istanbul-foundation-for-culture-and-arts/istanbul-foundation-for-culture- and-arts/research/youth-in-turkey-culture-values-and-attitudes/.
• Jenkin, Thomas. “Is Instagram ruining your life?” Accessed 05 May 2023. https://www.ted.com/talks/thomas_jenkins_is_instagram_ruining_your_life
• Khamis, Susie et al. “Self-branding, ‘micro-celebrity’ and the rise of Social Media Influencers”. Celebrity Studies 1/1 (August 2016), 1-18. http://dx.doi.org/10.1080/19392397.2016.1218292
• Kavalcı, Kübra - Ünal, Sevtap.“Y ve Z Kuşaklarının Öğrenme Stilleri Ve Tüketici Karar Verme Tarzları Açısından Karşılaştırılması”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 20/3 (Kasım 2016), 1033-1050.
• Kavlak, Ebru – Akova Sibel. “Y ve Z Kuşağının Kahve Kültürünün Popüler Kültür Bağlamında Değerlendirilmesi”. Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi 4/2 (October 2022), 1-33. http://doi.org/10.56493/nkusbmyo.1151864
• Kurttekin, Fatma. “Bilişim Çağında ‘Gençlik, Din ve Değer’ Konularını Ele Alan Makaleler Üzerine Bir İnceleme”. Eskiyeni, 45(2021), 781-795. https://doi.org/10.37697/eskiyeni.937521.
• Ki, Chung-Wha (Chloe) – Kim, Youn-Kyung. “Investigating the mechanism through which consumers are “inspired by” social media influencers and “inspired to” adopt influencers’ exemplars as social defaults”. Journal of Business Research 144/1 (May 2022), 264-277. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2022.01.071
• Koc-Damgaci, Fadime – Aydin, Hasan “Social Media and its Potential Impacts on Multicultural Education in Turkey”. Journal of Mathematics, Science and Technology Education 14/3 (November 2017), 797-810. https://doi.org/10.12973/ejmste/80945
• Lee, Jung Eun – Watkins, Brandi. “YouTube vloggers' influence on consumer luxury brand perceptions and intentions”. Journal of Business Research 69/12 (December 2016), 5753-5760. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2016.04.171
• Oyman, Mine – Akıncı, Semra. “Sosyal Medya Etkileyicileri Olarak Vloggerlar: Z Kuşağı Üzerinde Para-Sosyal İlişki, Satın Alma Niyeti Oluşturma ve Youtube Davranışları Açısından Vloggerların İncelenmesi”. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi 32/1 (December 2019), 441-469. https://doi.org/10.31123/akil.620050.
• Öztürk, Filiz - Genç, Mustafa. “Understanding the religious attitudes of Generation Z: A study on university students in Turkey”. Journal of Education and Practice 11/23 (March 2020), 117-124.
• Öztürk, Fatma Dolunay. Sosyal Medyanın 12. Sınıf Öğrencilerinin Dini Bilgileri Üzerindeki Etkileri. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Pew Research Center. “Teens, Social Media & Technology 2018”. Accessed 02 May 2023. https://www.pewresearch.org/internet/2018/05/31/teens-social-media-technology-2018/.
• Pew Research Center. “On the cusp of adulthood and facing an uncertain future: What we know about Gen Z so far”. Accessed 04 May 2023. https://www.pewresearch.org/social-trends/2019/01/17/on-the-cusp-of- adulthood-and-facing-an-uncertain-future-what-we-know-about-gen-z-so-far/.
• Pew Research Center. “In U.S., decline of Christianity continues at rapid pace”. Accessed 02 May 2023. https://www.pewforum.org/2019/10/17/in-u-s-decline-of-christianity-continues-at-rapid-pace/.
• Said, Imam Ghazali et al. “Problematizing Gen-Z Muslims’ Historical Literacy About the Pandemic and Its Impact on Muslim Worship Practices”. Journal of Islamic Studies 26/1 (June 2021), 321-334. https://doi.org/10.20414/ujis.v26i1.462
• University of Sheffield. “Fashion brands must do more to tackle stereotypes of Native Americans”. Accessed 03 May 2023. https://www.sheffield.ac.uk/news/nr/fashion-brands-native-americans-stereotypes-1.834728
• University of St. Andrews. "Social Media Influencers and Religion: A Survey of Young Adults." Accessed 08 May 2023. https://www.st-andrews.ac.uk/divinity/rt/kea/.
• University of Oxford. "Social Media and Religious Change: A Review of Literature." Accessed 01 April 2023. https://www.oxfordmartin.ox.ac.uk/publications/social-media-and-religious-change-a-review-of- literature/.
• Mishra, R. Kiam et al.Today’s HR for a Sustainable Tomorrow. New Delhi: Allied Publishers, 1. Edition, 2012.
• Sproutsocial. “How Different Generations Use Social Media—and What this Means for Your Business”. Accessed 01 April 2023. https://sproutsocial.com/insights/guides/social-media-use-by-generation/
• Prensky, Marc. “Digital Natives, Digital Immigrants”. On the Horizon 9/5 (October 2001), 1-6.
• Robinson, Christine. “But First, Spirituality: Spirituality and Religious Education in Western Australian Catholic Early Learning Contexts”. Journal of Religious Education 14/2 (February 2023), 269-281. https://doi.org/10.3390/rel14020269.
• Sarıtunç, Berrin. Üniversite Gençliğinin Din ve Değerler Eğitimi Açısından Sosyal Medya Deneyimi (Bursa Uludağ Üniversitesi Örneği). Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2021.
• Taşdelen, Birgül. “Dijital Çağın Yeni Trendi Sosyal Medya Etkileyicileri: Vloggerların ÜniversiteÖğrencilerinin Satın Alma Davranışı Üzerindeki Etkisi”. Gaziantep University Journal of Social Science 19/3 (June 2020), 1071- 1098. https://doi.org/10.21547/jss.731673.
• Turkish Ministry of Culture and Tourism. "The Cultural Habits of the Z Generation in Turkey." Accessed 8 May 2023. http://www.kultur.gov.tr/EN,129774/the-cultural-habits-of-the-z-generation-in-turkey.html.
• Varsak, Osman. “Sosyal Medyanın Dinî Yaşantıya Etkileri: Bursa İl Merkezindeki Lise Öğrencileri Örneği”. Din ve Bilim – Muş Alparslan Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi, 5/1 (June 2022), 87-108. https://doi.org/10.47145/dinbil.1116438.
• Wouter J. Brinkman. “Generation Z and Influencer Marketing: A Consumer Perspective”. Journal of Advertising Research, 60/1 (July 2020), 18-29.
• Yazıcı, Tuğba Nur. Gençlerin Sosyal Medya Kullanım Sıklıkları İle Materyalistlik Eğilimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İstanbul: Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Yıldız, Asiye Kakırman. “Sosyal Paylaşım Sitelerinin Dijital Yerlilerin Bilgi Edinme Ve Mahremiyet Anlayışına Etkisi”. Bilgi Dünyası, 2/13 (October 2012), 529-542. https://doi.org/10.15612/BD.2012.155.
• Yuanfu, Chen – Xuesong, Li. “Do Influencers Help to Enhance the Perceived Authenticity of User-Generated Content? A Study of Generation Z Consumers”. International Journal of Advertising 39/1 (April 2020), 1-22. https://doi.org/10.3390/su14116676.