İş-Aile Çatışmasının Yönetilmesine İlişkin Beklentilerin Hizmet Sektöründe Araştırılması

Yıl 2016, Cilt: 20 Sayı: 2, 179 - 210, 30.12.2016

Hilmiye Türesin Tetik , Sevinç Köse

Öz

Bu araştırmada, iş-aile çatışma düzeyi, düzeyin meslekler(polis, askeri personel, bankacı, hemşire, hekim) ve
demografik özellikler açısından farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Çatışmayı yönetmede yöneticilere
ilişkin beklentilere de yer verilmiştir. Kolayda ve kartopu örnekleme yöntemine göre 472 katılımcıya ulaşılmıştır.
Verilerin analizi SPSS 20 ve LISREL 8.7 yazılımı ile yapılmıştır. İş-aile çatışmasının boyutlarından en yüksek puanları
zaman ve stres tabanlı iş-aile çatışması boyutları almakla birlikte, davranış tabanlı iş-aile çatışması puanının da
ortalamanın üzerinde olduğu görülmektedir. İş-aile çatışmasını yönetmede yöneticilerden beklenenler yedi grupta
değerlendirilmiştir. En fazla sayıda katılımcı (43) yöneticilerinin sorunlarını anlayarak onlara duygusal destek
verdiklerinde, yöneticileri ilgili ve anlayışlı olduğunda, gereksiz gerilim ve baskı yaratmadıklarında daha az iş-aile
çatışması yaşadıklarını ileri sürmüşlerdir. En az sayıda katılımcı (3) ise, istedikleri zaman esnek bir şekilde izin
kullandıkları zaman daha az iş-aile çatışması yaşayacaklarını ifade etmişlerdir. 

Anahtar Kelimeler

Çatışma, iş-aile çatışması, hizmet sektörü

Kaynakça

• Aras, M. ve Karakiraz, A. (2013). Zaman Temelli İş aile Çatışması, Düşük Başarı Hissi ve İş Tatmini İlişkisi: Doktora Yapan Araştırma Görevlileri Üzerinde Bir Araştırma. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi. 1(4): 1-13.
• Arslan, M. (2012). İş-Aile ve Aile-İş Çatışmalarının Kadın Çalışanların İş Doyumları Üzerindeki Etkisi. Birey ve Toplum Dergisi. 2(3): 99-113.
• Aycan, Z. (2008). Cross-cultural Perspectives to Work-Family Conflict. in K.Korabik ve D.Lero (Eds). Handbook of Work-Family Conflict (pp.359-371). London: Cambridge University Press.
• Aycan, Z., Eskin, M. ve Yavuz, S. (2007). Hayat Dengesi: İş, Aile ve Özel Hayatı Dengeleme Sanatı. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Aycan, Z. ve Eskin, M. (2005). Relative Contributions of Childcare, Spousal Support, and Organizational Support in Reducing Work-Family Conflict for Men and Women: The Case of Turkey. Sex Roles. 53(7/8): 453-471.
• Bakker, A.B., ve Demerouti, E. (2007). The Job Demands-Resources Model: State of the Art. Journal of Managerial Psychology. 22:309-328.
• Balmforth, K.ve Gardner, D. (2006). Conflict and Facilitation Between Work and Family: Realizing the Outcomes for Organizations. New Zealand Journal of Psychology. 35(2): 69-76.
• Baloğlu, N., Yüksel, S. ve Karadağ, E. (2010). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Yapılandırmacı Düşünme Stilleri ve Yaşam Çatışması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Kurumsal Eğitimbilim. 3(2): 83-99.
• Barnett, R.C. (1999). A New Work-Life Model for the Twenty-First Century. The Annals of the American Academy of Political and Social Science. 562: 143- 158.
• Bhave, D.P., Kramer, A.ve Glomb, T.M. (2010). Work-Family Conflict in Work Groups: Social Information Processing, Support, and Demographic Dissimilarity. Journal of Applied Psychology. 95(1): 145-158.
• Bragger, J.D., Srednicki, O.R., Kutcher, E.J., Indovino, L. ve Rosner, E. (2005). WorkFamily Conflict, Work-Family Culture, and Organizational Citizenship Behavior Among Teachers. Journal of Business and Psychology. 20(2): 303- 324.
• Burke, R.J., Koyuncu, M. ve Fiksenb, L. (2013). Antecedents and Consequences of Work Family Conflict and Family-Work Conflict Among Frontline Employees in Turkish Hotels. The IUP Journal of Management Research. 12(4): 39-55.
• Byron, K.A. (2005). Meta-analytic Review of Work-Family Conflict and Its Antecedents. Journal of Vocational Behavior. 67: 169-198.
• Carlson, D.S. (1999). Personality and Role Variables as Predictors of Three Forms of Work-Family Conflict. Journal of Vocational Behavior. 55: 236-253.
• Carlson, D.S.ve Kacmar, K.M. (2000). Work-Family Conflict in the Organization: Do Life Role Values make a Difference?. Journal of Management. 26(5): 1031- 1054.
• Carlson, D.S., Kacmar, K.M. ve Williams, L.J. (2000). Construction and Initial Validation of a Multidimensional Measure of Work Family. Journal of Vocational Behavior. 56: 249-276.
• Carr, J.C., Boyar, S.L. ve Gregory, B.T. (2008). The Moderating Effect o Work-Family Centrality on Work-Family Conflict, Organizational Attitudes, and Turnover Behavior?. Journal of Management. 34(2): 244-262.
• Ceyhun, G.Ç. (2014). Güvenlik İklimi ve İş-Aile Çatışmasının Yorgunluğa Etkileri: Türk Kılavuz Kaptanlar Üzerine Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi. 6(2): 91-105.
• Cinamon, R.G. (2006). Anticipated Work-Family Conflict: Effects of Gender, SelfEfficacy, and Family Background. The Career Development Quarterly. 54: 202-215.
• Clark, S.C. (2000). Work/Family Border Theory: A New Theory of Work/Family Balance. Human Relations. 53(6): 747 – 770.
• Crain, T.L., Hammer, L.B., Bodner, T., Kossek, E.E. ve Moen, P. (2014). Work-Family Conflict, Family-Supportive Supervisor Behaviors (FSSB), and Sleep Outcomes. Journal of Occupational Health Psychology. 1-51.
• Çelik, M. ve Turunç, Ö. (2010). Lider Desteğinin Çalışanların İş-Aile Yaşam Çatışması ve İş Performansına Etkisi: Savunma Sektöründe Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi. 14(1): 19-41.
• Deniz, N. ve Özalp, B. (2014). Örgüt Kültürünün İş-Aile Yaşamı Çatışmasına Etkisi. Research Journal of Business and Management. 1(1): 1-13.
• Dönmez, M., Duru, H. ve Bez, O. (2013). The Determinants of Work and Family Conflict Among Police Officers in Diyarbakir Police Department. Polis Bilimleri Dergisi. 15(4):135-156.
• Dursun, S. ve İştar, E. (2014). Kadın Çalışanların Yaşamış Oldukları İş Aile Yaşamı Çatışmasının İş ve Yaşam Doyumu Üzerine Etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 28(3): 127-137.
• Eagle, B.W., Miles, E.W. ve Icenogle, M.L. (1997). Interrole Conflicts and the Permeability of Work and Family Domains: Are There Gender Differences?. Journal of Vocational Behavior. 50: 168-184.
• Edwards, J.R. ve Rothbard, N.P. (2000). Mechanisms linking work and family: Clarifying the relationship between work and family. Academy of Management Review. 25 (1): 178-199.
• Efeoğlu, E. ve Özgen, H. (2007). İş Aile Yaşam Çatışmasının İş Stresi, İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri: İlaç Sektöründe Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 16(2 ): 237-254.
• Ercan, S.N. (2009). Effects of Work-Family; Family-Work Conflicts, Self- Construal, Perceived Managerial Support and Stress on Employess’ Self-Rated Performance. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erdoğan, I. (2009). The Relationship Between Work-Family Conflict, Life Role Salience and Individual Coping Styles: A Gender- Sensitive Study. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eurofound. (2012). Genişleme Kapsamındaki Ülkelerde Yaşam Kalitesi: Üçüncü Avrupa Yaşam Kalitesi Anketi-Türkiye. www.eurofound.europa.eu.
• Evans, B. ve Bartolome, F. (1984). The Changing Pictures of the Relationship Between Career and Family. Journal of Occupational Behavior, 5(1), 9-21
• Friedman, S.D., Christensen, P. ve Degroot, J. (2001). İş ve Yaşam. Harvard Business Review Dergisinden Seçmeler. İş ve Yaşam Dengesi(Çev: İbrahim Bingöl). İstanbul: Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası.
• Friedman, S.D. (2014). İş+Ev+Topluluk+Siz. Harvard Busines Review Türkiye Dergisi. http://www.hbrturkiye.com/dergi/(2014)-eylul/is-ev-topluluk-siz. (11.09.2014).
• Frone, M.R., Russell, M. ve Cooper, M.L. (1992b). Prevalence of Work-Family Conflict: Are Work and Family Boundaries Asymmetrically Permeable?. Journal of Organizational Behavior. (13): 723-729.
• Frone, M.R., Russell, M. ve Barnes, G.M. (1996). Work-Family Conflict, Gender, and Health-Related Outcomes: A Study of Employed Parents in Two Community Samples. Journal of Occupational Health Psychology. 1(1): 57-69.
• Frone, M. R. (2003). Work-Family Balance. in J. C. QuickveL. E. Tetrick (Eds.), Handbook of Occupational Health Psychology (pp.143-162). Washington,DC: American Psychological Association.
• Grandey, A.A. ve Cropanzano, R. (1999). The Conservation of Resources Model Applied to Work-Family Conflict and Strain. Journal of Vocational Behavior. 54: 350-370.
• Greenhaus, J.H. ve Beutell, N.J. (1985). Sources of Conflict Between Work and Family Roles. Academy of Management Review. 10: 76-88.
• Grönlund, A. (2007). More Control, Less Conflict? Job DEmand-Control, Gender and Work-Family Conflict. Gender, Work and Organization. 14(5): 476-497.
• Grzywacz, J.G., Arcury, T.A., Marin, A., Carrillo, L., Burke, B., Coates, M.L. ve Quandt, S.A. (2007). Work-Family Conflict: Experiences and Health Implicatons Among Immigrant Lations. Journal of Applied Psychology. 92(4): 1119-1130.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2014). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: FelsefeYöntem-Analiz. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Halbesleben, J.R.B., Wheeler, A.R. ve Rossi, A.M. (2012). The Costs and Benefits of Working with One’s Spouse: A two-sample Examination of Spousal Support, Work-Family Conflict, and Emotional Exhaustion in Work-Linked Relationships. Journal of Organizational Behavior.33: 597-615.
• Hall,G.B., Dollard, M.F., Tuckey, M.R., Winefield, A.H.ve Thompson, B.M. (2010). Job Demands, Work-Family Conflict, and Emotional Exhaustion in Police Officers: A Longitudinal Test of Competing Theories. Journal of Occupational and Organizational Psychology. 83: 237-250
• Higgins, C., Duxbury, L., ve Lee, C. (1994). Impact of Life – Cycle Stage and Gender on the Ability to Balance Work and Family Responsibilities. Family Relations. 43(2): 144-150.
• Hill, E.J. (2005). Work-Family Facilitation and Conflict, Working Fathers and Mothers, Work-Family Stressors and Support. Journal of Family Issues. 26(6): 793-819.
• Hobfoll, S.E. (1989). Conservation of Resources: A New Attempt at Conceptualizing Stress. American Psychologist. 44(3): 513-524.
• Huang, Y., Hammer, L.B., Neal, M.B. ve Perrin, N.A. (2004). “The Relationship Between Work-to-Family Conflict and Family-to-Work Conflict: A Longitudinal Study. Journal of Family and Academic Issues, 25(1): 79 – 100.
• Jöroskog, K. ve Sörbom, D. (1993). Lisrel 8: Structural Equation Modeling with the SIMPLIS Command Language. New York: Scientific Software International.
• Kahya, C.ve Kesen, M. (2014). The Effect of Perceived Organizational Support on Work to Family Conflict: A Turkish Case. Research Journal of Business and Management. 1(2): 139-148.
• Kapız, S.Ö. (2002). İş-Aile Yaşam Dengesi e Dengeye Yönelik Yeni Bir Yaklaşım: Sınır Teorisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 4(3): 139-153.
• Karatepe, O.M. ve Karadas, G. (2014). The effect of Psychological Capital on Conflicts in the Work-Family Interface, Turnover and Absence Intentions. International Journal of Hospitality Management. 43:132-143.
• Kılıç, R. ve Sakallı, S.Ö. (2013). Örgütlerde Stres Kaynaklarının Çalışanların İş-Aile Çatışması Üzerine Etkisi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 6(3): 208- 237.
• Kline, R.B. (2011). Principles and Practice of Structural Equation Modeling (3rd Edn.). London: The Guilford Press.
• Kossek, E.E., Pichler, S., Bodner, T. Ve Hammer, L.B. (2011). Workplace Social Support and Work-Family Conflict: A Meta-Analysis Clarifying the Influence of General and Work-Family-Specific Supervisor and Organizational Support. Personnel Psychology. 64: 289-313.
• Lambert, E.G., Hogan, N.L., Camp, S.D. ve Ventura, L.A. (2006). The Impact of WorkFamily Conflict on Correctional Staff: A Preliminary Study. Criminology and Criminal Justice. 6(4):371-387.
• Lu, L., Chang, T., Kao, S. ve Cooper, C.L. (2015). Testing An Integrated Model of the Work-Family Interface in Chinese Employees: A Longitudinal Study. Asian Journal of Social Psychology. 18: 12-21.
• Luk, D.M. ve Shaffer, M.A. (2005). Work and Family Domain Stressors and Support: Within- and Cross-Domain Influences on Work-Family Conflict. Journal of Occupational and Organizational Psychology. 78: 489-508.
• Madsen, S.R. (2003). The Effects of Home-Based Teleworking on Work Family Conflict. Human Reosurce Development Quartely. 14(1): 35-58.
• Martins, L.L., Eddleston, K.A. ve Veiga, J.F. (2002). Moderators of the Relatonship Between Work-Family Conflict and Career Satisfaction. The Academy of Management Journal. 45(2): 399-409.
• Mauno, S., Kinnunen, U. ve Ruokolainen, M. (2006). Exploring Work- and Organization-Based Resources as Moderators Between Work-Family Conflict, Well-being, and Job Attitudes. Work & Stress. 20(3): 210-233.
• McCrea, R., Boreham, P. ve Ferguson, M. (2011). Reducing Work to Life Interference in the Public Service. The Australian Sociological Association. 47(3): 313-332.
• Mcelwain, A.K., Korabik, K. ve Rosin, H.M. (2005). An Examination of Gender Differences in Work-Family Conflict. Canadian Journal of Behavioural Science. 37(4): 269-284.
• Meydan, C.H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal Eşitlik Modellemesi: Amos Uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Nasurdin, A.M. ve O’Driscoll, M.P. (2012). Work Overload, Parental Demand, Perceived Organizational Support, Family Support, and Work-Family Conflict Among New Zealand and Malaysian Academics. New Zealand Journal of Psychology. 41(1): 38-48.
• Negiz, N. ve Yemen, A. 2011. Kamu Örgütlerinde Kadın Yöneticiler: Yönetici ve Çalışan Açısından Yönetimde Kadın Sorunsalı. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 24: 195-214.
• Netemeyer, R.G., Boles, J.S. ve McMurrian, R. (1996). Development and Validation of Work-Family Conflict and Family-Work Conflict Scales. Journal of Applied Psychology. 81(4): 400-410.
• Nordenmark, M. (2013). Disagreement about Division of Household Labour and Experiences of Work-Family Conflict in Different Gender Regimes. Multidisciplinary Journal of Gender Studies. 2(3):205-232.
• Özdevecioğlu, M. ve Doruk, N.Ç. (2009). Organizasyonlarda İş-Aile ve Aile-İş Çatışmalarının Çalışanların İş ve Yaşam Tatminleri Üzerindeki Etkisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 33- 69-99.
• Özen, S. ve Uzun, T. (2005). İşyerinde Çalışanın Yaşadığı Çatışmanın Azaltılmasında Örgütün ve Ailenin Rolü: Polis Memurlarına Yönelik Bir Uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 7(3):128-147.
• Özmete, E. ve Eker, I. (2013). İş-Aile Yaşamı Çatışması ile Başa Çıkmada Kullanılan Bireysel ve Kurumsal Stratejilerin Değerlendirilmesi. Sosyal Güvenlik Dergisi. 3(1): 19-49.
• Parasuraman, S. ve Simmers, C.A. (2001). Type of Employment, Work-Family Conflict and Well-Being: A Comparative Study. Journal of Organizational Behavior. 22: 551-568.
• Perrone, K.M., Ægisdóttir, S., Webb, L.K.ve Blalock, R.H (2006). Work-Family Interface Commitment, Conflict, Coping, and Satisfaction. Journal of Career Development. 32(3): 286-300.
• Premeaux, S.F., Adkins, C.L. ve Mossholder, K.W. (2007). Balancing Work and Family: A Field Study of Multi-dimensional, Multi-role Work-Family Conflict. Journal of Organizational Behavior. 28:705-727.
• Rawlings, I.O., Omole, I. ve Festus, I. (2012). Employee Work-Life Balance as an HR Imperative. An International Multidisciplinary Journal, Ethiopia. 6(3): 109- 126.
• Schieman, S. ve Glavin, P. (2011). Education and Work-Family Conflict: Explanations, Contigencies and Mental Health Consequences. Social Forces. 89(4): 1341- 1362.
• Shockley, K.M. ve Allen, T.D. (2007). When Flexibility Helps: Another Look at the Availability of Flexible Work Arrangements and Work-Family Conflict. Journal of Vocational Behavior. 71: 479-493.
• Staines, G.L. (1980). Spillover Versus Compensation: A Review of the Literature on the Relationship Between Work and Nonwork. Human Relations. 33(2):111-129. Sümer, N. 2000. Yapısal Eşitlik Modelleri: Temel Kavramlar ve Örnek Uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları. 3(6):49-74.
• Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş. Ankara: Ekinoks Yayıncılık. Taslak, S. (2007). İş-Aile Çatışmalarının Bireysel ve Örgütsel Sonuçları Üzerine Uygulamalı Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi. 18(58): 67-75.
• Taşkın, Ç. ve Akat, Ö. (2010). Araştırma Yöntemlerinde Yapısal Eşitlik Modelleme: Lisrel ile Marka Değeri Ölçümü Örnekleri. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Turgut, T. (2011). Çalışmaya Tutkunluk: İş Yükü, Esnek Çalışma Saatleri, Yönetici Desteği ve İş-Aile Çatışması İle İlişkileri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 25(3-4): 155-179.
• Turunç, Ö. ve Çelik, M. (2010). Algılanan Örgütsel Desteğin Çalışanların İş-Aile, Aileİş Çatışması, Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi:Savunma Sektöründe Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 14(1): 209-232.
• Voydanoff, P.(2005a). The Differential Salience of Family and Community Demands and Resources for Family-to-Work Conflict and Facilitation. Journal of Family and Economic Issues. 26(3): 395-417.