Albertus Magnus ve Bir Bilim Olarak Etik

Yıl 2007, Cilt: 7 Sayı: 1, 27 - 44, 01.03.2007

Süleyman Dönmez

Öz

Ortaçağ, basmakalıp yargılardan sıyrılarak açık bir zihinle incelenirse, onun ancak modern dönemlerde ulaşılabilmiş bir düzey sanılan yaratıcı bir düşünce zenginliğine ve aydınlığa sahip olduğu hemen fark edilir. Öyle ki, o, sadece teolojide değil, felsefede de günümüze ışık tutabilecek pek çok verimliliğe ve açılımlara sahiptir. Felsefî bağlamda verimlilik ve açılımdan anladığım, aktif olan yaşama ve düşünceye katılımda evrensel nitelikler taşıyan farklı kuramsal yapıların keşfedilmesi ve yeni alanların hizmete sunulmasıdır. Batı dünyasının “büyük / magnus” lakabıyla onurlandırdığı ve Ortaçağda evrensel doktor / doctor universalis payesine sahip tek şahsiyet olan Albert (1206–1280), felsefî, teolojik ve bilimsel araştırmalarıyla, özellikle de Aristoteles’in etkisiyle doğal alana ayrı bir önem atfederek, en azından tercih ettiği yöntem açısından çağını aşmış görünmektedir. Onun 19. yüzyıla kadar geçerliliğini koruyan Aristoteles (İ. Ö. 384–324) menşeli bilim ölçütlerine bağlanarak metafizik tabanlı teorik bir etiği pratik bir yapı olarak temellendirmek istemesi, günümüzde de tartışmalı olan bir soruna farklı bir açıdan bakabilme imkânı sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Albertus Magnus, Etik, İkinci analitikler, Bilim, İlim, Ortaçağ Felsefesi

Albertus Magnus ve Bir Bilim Olarak Etik

Öz

Kaynakça

• Albertus Magnus: “Das erste Buch der Nikomachischen Ethik bei Albertus Magnus”, Albertus Magnus: Doctor Universalis 1280 1980 içinde, ed. Gerbert Meyer ve Albert Zimmermann, Matthias-Grünewald, Mainz 1980.
• Albertus Magnus: Ethica (Paraphrase zur Nikomachischen Ethik des Aristoteles oluşum tarihi yaklaşık olarak 1262 / 63, Ed. Par. T. 7; Erlangen, Univ. Cod 263 [s. 13 / 14] I. 1 tr. 1 c. 1 [p. 2b; f. 1rb]).
• Albertus Magnus: Super Ethica, Prim. ed. Wilhelmus Kübel, Münster (1. Fasz. 1968; 2. Fasz. 1972).
• Albertus Magnus: “Physica”, Beati Alberti Magni Ratisbonensis Episcopi, Ordinis Praedicatorum Opera Omnia içinde, 38 cilt, ed. A. Borgnet., Paris 1890-1899.
• Albertus Magnus: “Albert der Große. Seine Zeit, sein Werk, seine Wirkung”. Hrg. Albert Zimmermann, Miscellenia Mediaevalia içinde. Veröffetlichungen des Thomas-Instituts der Universität zu Köln, Bd. 14, Berlin-New York 1981.
• Aristoteles: Nikomakhos’a Etik, Çev. Saffet Babür, Ayraç Klasik Metinler, Ankara 1998.
• Aristoteles: Organon IV, İkinci Analitikler, Çev. H. Ragıp Atademir, MEB, İstanbul 1996.
• Betzendörfer, Walter: Glauben und Wissen bei den Grossen Denkern des Mittelalters, Leopold Klotz / Gotha 1931.
• Bréhier, Emile: Felsefe Tarihi C. I İlkçağ ve Ortaçağ, fasikül I, Giriş-Helen Devri, Çev. Miraç Katırcıoğlu, M.E. B. yayınları, İstanbul 1969.
• Boiadjiev, Tzotcho: “Wozu mittelalterliche Philosophie?” Miscellane Mediaevallia 26, Was ist Philosophie im Mittelalter içinde, Berlin / New York: Walter de Gruyter, 1988.
• Craemer-Ruegenberg, Ingrid: Albertus Magnus, C. H. Beck, München 1980.
• De Libera, Alain: Ortaçağ Felsefesi, Çev. Ayşe Meral, Litera Yayıncılık, İstanbul 2005.
• Dreyer, Mechthild: “Ethik als Wissenschaft nach Albertus magnus”, Miscellane Mediaevallia 26, Was ist Philosophie im Mittelalter içinde, Berlin / New York: Walter de Gruyter, 1988.
• Dunbabin, J.: “The Two Commentaries of Albert Magnus on the Nicomachean Ethicks”, Recherches de Théol. ancienne et médiévale 30 içinde 1963.
• Eckert, Willehald Paul: “Leben und Werk des Hl. Albertus Magnus”, Albertus Magnus ausgewälte Texte (Lateinisch´Deutsch) içinde, Hrg. Albert Fries, değiştirilmemiş 4. Baskı Wissenshaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 2001.
• Grabmann, Martin: “Der Einfluß Albert der Große auf mittelalterliche Geistesleben”, Mittelalterliches Geistesleben Bd. 2 içinde, München 1936.
• Hödl, L.: “Über die averroistische Wende der lateinischen Philosophie des Mittelalters im 13.
• Jahrhundert”, Recherches de théologie ancienne etmédiévale 39 içinde, 1972.
• Katırcıoğlu, Miraç: “Önsöz”, Emile Bréhier: Felsefe Tarihi C. I İlkçağ ve Ortaçağ, fasikül I, Giriş- Helen Devri içinde, Çev. Miraç Katırcıoğlu, M.E.B. yayınları, İstanbul 1969.
• Kluxen, Wolfgang: Philosophische Ethik bei Thomas von Aquin, 2. genişletilmiş baskı, Hamburg 1980.
• Kraft, Victor: “Wissenschaftliche Erkenntnis und Philosophie”, Hubert Schleihert: von Platon bis Wittgenstein Eine philosophısches Lesebuch içinde, Beck, München 1998.
• Möhle, H.; Ethik als scientia practica nach Johannes Duns Scotus. Eine philosophische Grundlegung, (BGPhThMA N. F. 44)..Münster 1995.
• Schöpfer, J.: “Bibliographie”, Albertus Magnus-doctor universalis, Festschrift der deutschen Dominikaner zum 700. Todestag Albert des Großen içinde, Herbst 1980.
• Schulthess, Peter ve Imbach, Rudi: Die Philosophie im lateinischen Mittelalter, Ein Handbuch mit einem bio-bibliografischen Repertorium, Artemis&Winkler, Zürich und Düsseldorf 1996.
• Timuçin, Afşar: Aristoteles Felsefesi, Kavram Yayınları, İstanbul 1976.
• Werner, Petra: Himmel und Erde: Alexander von Humboldt und sein Kosmos, HumboldtForschung, Bd. 24 Akademie, Berlin 2004.
• www.bautz.de / bbkl / a / albertus_magnus.shtml