Türkiye’de Kimlik Arayışları ve İslam

Yıl 2008, Cilt: 8 Sayı: 2, 59 - 80, 01.06.2008

Abdullah Alperen

Öz

Bu çalışmada, din ve kimlik olgusunun modernleşme sürecinde geçirdiği değişim ve dönüşümler incelenecektir. Modernleşmenin dinin alanını oldukça daraltması; dinin toplumsal kimliğin inşasındaki rolü ile ilgili sorgulamaları da beraberinde getirmiştir.  Modernleşme ile birlikte insanlar geleneksel kalıp ve yapılarından koparak yeni bir sürece girmişlerdir. Özellikle sekülerleşme teorisinin ifade ettiği, toplumlar geliştikçe dinin etkisinin gittikçe zayıflayacağı ve hatta tamamen ortadan kalkacağı öngörüsü sosyal kimliğin inşasında dinin rolünü tartışılır hale getirmiştir. Ayrıca, bu sürecin beklenildiği gibi gerçekleşmemesi insanlarda yaralı bilinç durumunun oluşmasına neden olmuştur. Çalışmayla amaçlanan; modernleşme ile ortaya çıkan parçalı kimliklerin bütünleştirilmesinde dinin etkin bir rol oynayabileceğini ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Din, modernleşme, sekülerleşme, kimlik

Türkiye’de Kimlik Arayışları ve İslam

Öz

Kaynakça

• Akarsu, Bedia, Felsefe Terimleri Sözlüğü, İstanbul, 1998, İnkılap Kitabevi.
• Arda, Erhan (Ed.), Sosyal Bilimler El Sözlüğü, Bursa, 2003, Alfa/Aktüel Kitabevi.
• Arslan, Abdurrahman “İnsan ya da Aklın Kimliği”, Bilgi ve Hikmet, Güz/1993, Sayı: 4, 3.
• Aydın, Suavi, Kimlik Sorunu, Ulusallık ve “Türk Kimliği”, İstanbul,1999, Belek, Kaan, Modernleşme Sürecinde Türkiye’nin Kimlik Problemleri, Ankara, 2006, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Berger, Peter L., Dinin Sosyal Gerçekliği, Çev. Ali Coşkun, İstanbul, 1993, İnsan Yayınları.
• Bilgin, Nuri, Sosyal Bilimler Kavşağında Kimlik Sorunu, İzmir,1994, Ege Yayıncılık.
• ---------------, Kollektif Kimlik, İstanbul, 1995,
• Bolay, S. Hayri, Felsefi Doktrinler ve Terimler Sözlüğü, Ankara, 1996, Akçağ Yayınları.
• Cevizci, Ahmet, Felsefe Sözlüğü, Ankara, 1996, Ekin Yayınları.
• Connolly, William E., Kimlik ve Farklılık Siyasetin Açmazlarına Dair Çözüm Önerileri, Çev. Ferma Lekesizalın, İstanbul, 1995, Ayrıntı Yayınları.
• Coşkun, Ali, “Modern Dünyadaki Kimlik Bunalımlarının Toplumsal Boyutları”, Bilgi ve Hikmet, Güz-1993/4,
• Demir, Öner,/ Acar, Mustafa, Sosyal Bilimler Sözlüğü,İstanbul, 1993, Atilla Kitabevi.
• Gellner, Ernest, Uluslar ve Ulusculuk, Çev. Büşra Ersanlı Behar/Günay Göksu Özdoğan, İstanbul,1992, İnsan Yayınları.
• ------------------, Milliyetçiliğe Bakmak, Çev. Simten Coşar/Saltuk Özertürk/Nalan Soyarık, İstanbul, 1998.
• ------------------, Postmodernizm İslam ve Us, Çev. Bülent Peker, Ankara, 1994, Ümit Yayıncılık
• Günay, Ünver, Din Sosyolojisi, İstanbul,1998, İnsan Yayınları.
• ------------------, “Türkiye’de Toplumsal Değişme ve Din”, Türk Yurdu, Nisan- Mayıs 1997, Cilt 17, Sayı 116-117.
• Güvenç, Bozkurt, Türk Kimliği Kültür Tarihinin Kaynakları, Ankara, 1993,
• Hervieu-Leger, Daniele, “Sekülerleşme, Gelenek ve Dindarlığın Yeni Şekilleri: Bazı Teorik Öneriler”, Ed. Bünyamin Solmaz/İhsan Çapcıoğlu, Din Sosyolojisi Klasik ve Çağdaş Yaklaşımlar, Konya, 2006, Çizgi Kitabevi.
• Kağıtçıbaşı, Çiğdem, İnsan ve İnsanlar, istanbul, 1988. Kösoğlu, Nevzat, “Kültür/Kimlik Üzerine”, Türkiye Günlüğü, Sayı: 33, Mart-Nisan 1995.
• Marshall, Gordon, Sosyoloji Sözlüğü, Çev. Osman Akınhay/Derya Kömürcü, Ankara, 1999, Bilim ve Sanat Yayınları.
• Meşe, Gülgün, Çeşitli Sosyo-Kültürel Gruplarda Kültürel veya Sosyal Kimlik Olgusunun İncelenmesi, İzmir, 1991, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Morley, David/Robins,Kevin, Kimlik Mekanları Küresel Medya, Elektronik Ortamlar ve Kültürel Sınırlar, Çev. Emrehan Zeybekoğlu, İstanbul, 1997, Ayrıntı Yayınları.
• Özdalga, Elisabeth, “Türkiye’de İslâmi Uyanış ve Radikalleşme Üzerine”, İslâmi Araştırmalar, Cilt: 4, Sayı:1, Ocak 1990.
• Sarıbay, Ali Yaşar, Postmodernite Sivil Toplum ve İslam, İstanbul, 1995, İletişim Yayınları.
• Shayegan, Daryush, Yaralı Bilinç (Geleneksel Toplumlarda Kültürel Şizofreni), İstanbul, 1991,
• Smith, Anthony D., Milli Kimlik, Çev. Bahadır Sina Şener, İstanbul, İstanbul, 1995, İletişim Yayınları.
• Şenel, Alaeddin, Irk ve Irkçılık Düşüncesi, Ankara, 1993,
• Taştan, A. Vahap, Kimlik ve Din Kayseri’den Yurt Dışına İşçi Göçü Olayının Kültürel Boyutu, Kayseri, 1996, Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Vanbeselaere, Norbert, “Gruplar Arası Davranışın Sosyal Psikolojik Analizi: Bireyci Bir Yaklaşımdan Sosyal Kimlik Yaklaşımına”, Gruplararası İlişkiler ve Sosyal Kimlik Teorisi, Ed. Sibel A. Arkonaç, İstanbul, 1999, Alfa Yayınları.
• Yapıcı, Asım, “Algısal Açıdan Müslüman Kimliği ve Dindarlık”, Ed. Ünver Günay/Celalettin Çelik, Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi, Adana, 2006, Karahan Kitabevi.
• Yılmaz, V. Ertan, Bir Kimlik Oluşturma Aracı Olarak İslami Popüler Romanlar, Ankara, 2000, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Yücekök, Ahmet, Dinin Siyasallaşması Din-Devlet İlişkilerinde Türkiye Deneyimi, İstanbul, 1997,
• Zuckerman, Phil, Din Sosyolojisine Giriş, Çev. İhsan Çapcıoğlu-Halil Aydınlap, Ankara, 2006, Birleşik Kitabevi.