The Origin and Nature of Religion in Sigmund Freud

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 1, 184 - 201, 30.06.2024

Serdar Atalay

https://doi.org/10.30627/cuilah.1421648

Öz

Belief in God is seen by theistic religions as a unity that includes philosophical, psychological, sociological, factual etc. dimensions. This belief has been the subject of philosophical/metaphysical studies in terms of explaining the existence of the universe and making sense of the existing phenomenal/scientific structure; psychological in the sense that it is directly related to the mental and emotional processes of an individual with certain characteristics; and sociological in the sense that it constitutes the basic motivation of the common movement of believing communities. It would be inconsistent, however, to reduce its nature to any one of these aspects and to dismiss it on that basis. Sigmund Freud (1856-1939) argued that belief in God has no factual basis and emerges as a psychological process reflecting neurosis. He also based his theory on the findings of the psychoanalytic method. However, this method is also one of his theories as well. So, he tried to explain one of his theories with another theory, which is a serious problem in terms of the reliability of his theory about religion. This article analyses Sigmund Freud's views on God and religion and argues that his method is reductionist and argumentatively problematic, and that for these reasons his theory is untenable.

Anahtar Kelimeler

Philosophy of Religion, God, Religion, Oedipus Complex, Neurosis

Etik Beyan

It is declared that scientific and ethical principles have been followed while carrying out and writing this study and that all the sources used have been properly cited.

SIGMUND FREUD’DA DİNİN KÖKENİ VE MAHİYETİ MESELESİ

Öz

Tanrı inancı, teistik dinlerce felsefi, psikolojik, sosyolojik, olgusal vb. boyutları barındıran bir bütünlük olarak görülmektedir. Bu inanış, evrenin varlığını açıklama ve mevcut olgusal/bilimsel yapıyı anlamlandırma bakımından felsefi/metafiziksel; belli nitelikleri haiz bir bireyin zihinsel ve duygusal süreçleriyle doğrudan ilişkili olması itibariyle psikolojik; inanmış toplulukların ortak hareketinin temel motivasyonunu teşkil etmesi açısından da sosyolojik çalışmaların konusu olmuştur. Ancak onun mahiyetinin bu yönlerden herhangi birine indirgenmesi ve buna dayanılarak ilgası tutarsızlık oluşturur. Sigmund Freud (1856-1939), Tanrı inancının olgusal temelden yoksun olduğunu ve nevrozun yansıması olarak psikolojik bir süreç sonucunda ortaya çıktığını iddia etmiştir. Psikanalitik yöntemin bulgularını da teorisine dayanak kılmıştır. Ancak bu yöntem de kendisinin başka bir teorisidir. Buna göre bir teorisini başka bir teorisiyle açıklama yoluna gitmiştir ki, bu durum dinle alakalı teorisinin güvenirliliği bakımından ciddi bir problemdir. Bu makalede, Sigmund Freud’un Tanrı ve din ile alakalı görüşleri irdelenmekte; yönteminin indirgemeci ve argümantatif açıdan problemli, teorisinin de bu gerekçelerle kabul edilemez olduğu savunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Din Felsefesi, Tanrı, Din, Ödipus Kompleks, Nevroz

Etik Beyan

Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur.

Kaynakça

• Alston, William P. “Logical Status of Psychoanalytic Theories”. The Encyclopedia of Philosophy (Reprint Edition). ed. Paul Edwards. C. 6. New York: Macmillan&Free Press, 1972.
• Atalay, Serdar. John Charlton Polkinghorne’da Din-Bilim İlişkisi. İlahiyat Kitap, 2023.
• Atsız, Hasan. “Psikoanalitik Kuramda Dinin Kökeni ve Gelişim Süreci”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 4/2 (2004), 95-120.
• Aydın, Mehmet S. Din Felsefesi. İzmir: İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları, 2002.
• Ayten, Ali. Psikoloji ve Din. İstanbul: İz Yayıncılık, 2006.
• Bowell, Tracey - Kemp, Gary. Critical Thinking: A Concise Guide. London&New York: Routledge, Fourth Edition., 2015.
• Bullfinch, Thomas. The Golden Age of Myth and Legend. Wordsworth Editions Ltd, 1998.
• Caws, Peter. “Scientific Method”. The Encyclopedia of Philosophy (Reprint Edition). ed. Paul Edwards. C. 7. New York: Macmillan&Free Press, 1972.
• Evans, C. Stephen - Manis, R. Zachary. Din Felsefesi İman Üzerine Rasyonel Düşünme. çev. Ferhat Akdemir. Ankara: Elis Yayınları, 2010.
• Forsyth, James. Psychological Theories of Religion. New Jersey: Prentice Hall, 1. Basım, 2003.
• Freud, Sigmund. Bir Yanılsamanın Geleceği: Bilim ve İman. çev. H. Zafer Kars. Kaynak Yayınları, 1994.
• Freud, Sigmund. “Musa ve Tektanrıcılık”. çev. Ayşen Tekşen. Dinin Kökenleri. İstanbul: Payel Yayınevi, 2. Basım, 2012.
• Freud, Sigmund. Psikanaliz Üzerine. çev. Ayşe Yıldırım. Ankara: Tutku Yayınevi, 2018.
• Freud, Sigmund. Psikanaliz Üzerine Beş Konferans ve Psikanalize Toplu Bakış. çev. Kamuran Şipal. Say Yayınları, 2018.
• Freud, Sigmund. “Takıntılı Eylemler ve Dinsel Uygulamalar”. çev. Ayşen Tekşen. Dinin Kökenleri. İstanbul: Payel Yayınevi, 2. Basım, 2012.
• Freud, Sigmund. Totem ve Tabu. çev. Kamuran Şipal. İstanbul: Say Yayınları, 2012.
• Fuller, Andrew. Psychology and Religion: Eight Points of View. Lanham: Rowman & Littlefield Publishers, Third Edition., 1994.
• Gay, Peter. A Godless Jew: Freud, Atheism, and the Making of Psychoanalysis. Yale University Press, New edition., 1989.
• Geçtan, Engin. Psikanaliz ve Sonrası. Remzi Kitabevi, 2000.
• Homans, Peter. “A Personal Struggle with Religion: Significant Fact in the Lives and Work of the First Psychologists”. The Journal of Religion 62/2 (Nisan 1982), 128-144.
• Hospers, John. An Introduction to Philosophical Analysis. London: Routledge & Kegan Paul, 2. edition., 1973. Jones, Ernest. The Life and Work of Sigmund Freud. New York: Penguin Books, 1981.
• Köse, Ali. Freud ve Din. İstanbul: İz Yayıncılık, 2012.
• Küng, Hans. “Freud and the Problem of God”. The Wilson Quarterly (1976-) 3/4 (1979), 162-171.
• Lang, Andrew. The Secret of the Totem. Outlook Verlag, 2020.
• Peterson, Michael vd. Reason & Religious Belief: An Introduction to the Philosophy of Religion. New York: Oxford University Press, 5. Basım, 2009.
• Polka, Brayton. “Freud, Science, and the Psychoanalytic Critique of Religion: The Paradox of Self-Referentiality”. Journal of the American Academy of Religion 62/1 (1994), 59-83.
• Popper, Karl. The Logic of Scientific Discovery. Routledge, 2. Basım, 2002.
• Whyte, Lancelot Law. The Unconscious Before Freud. London: Anchor, 1978.
• Wong, Normund. “Neuroses”. A Lexicon of Psychology, Psychiatry and Psychoanalysis. ed. Jessice Kuper. London&New York: Routledge, 2015.
• Wundt, Wilhelm. Elements of Folk Psychology. London: bz editores, 2013.
• Yüce, Fatma. “Din Felsefesi Bakımından Sigmund Freud’da Bilim ve Din I: Bilimsel Görüşleri, Özgünlüğü ve Bilim Perspektifinden Bilim-Din İlişkisi”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 49 (2020), 143-178.
• Yüce, Fatma. Freud’un Din Yanılsaması. Ankara: Elis Yayınları, 2023.