Afşin-Elbistan Termik Santral Külünün Standarda Uygun Hale Getirilmesi ve Beton Katkısı Olarak Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 36 Sayı: 3, 799 - 813, 30.09.2021

Hüseyin Temiz Kadir Elbistan Betül Paköz

https://doi.org/10.21605/cukurovaumfd.1005796

Cited By: 2

Öz

Türkiye’de sanayinin gelişmesi ve yaygınlaşması için enerjiye gereksinim vardır. Bu nedenle enerji üretiminin artırılması, enerjiden tasarruf sağlanması ve binaların yalıtımına önem verilmesi, atık maddelerin değerlendirilmesi gibi konuların önemi giderek artmaktadır. 2019 yılı verilerine göre Türkiye’de elektriğin yaklaşık %57,8’i fosil yakıtlardan üretilmektedir. Fosil yakıtların yaklaşık %65’ini kömür oluşturmaktadır. Kahramanmaraş Afşin-Elbistan Termik Santrali, linyit kömürü ile elektrik üreten santrallerden biridir. Afşin-Elbistan Termik Santrali’nde yılda yaklaşık iki milyon ton uçucu kül üretilmekte ve bu külün çok azı kullanılmaktadır. Bu uçucu külün yeterince kullanılmamasının nedeni; kimyasal yapısının standartların öngördüğü kriterlere uygun olmamasıdır. Atık külün depolama sorunu yanında, çevrenin kirlenmesine önemli derecede etkisi de bulunmaktadır. Diğer yandan endüstriye kazandırılması halinde ülke ekonomisine önemli oranda katkı sağlaması bilinen bir gerçektir. Bu deneysel çalışmada, Kayseri bimsi, cam atığı tozu, az oranda kolemanit ilaveleriyle Afşin-Elbistan Termik Santrali uçucu külü (AEUK) standarda uygun hale getirilmiştir. Basınç dayanımı, priz süresi, hacimsel genleşme, donma-çözülme gibi deneyler yapılmıştır. Katkı maddeleri sayesinde, AEUK’nın betonda kullanılabileceği ortaya çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Basınç dayanımı, Bims, Dayanıklılık, Kolemanit, Uçucu kül

Kaynakça

• 1. İklim Haber, 2020, 2019’da Elektrik Üretimi Azaldı: Kömür Hala Birinci Kaynak, https://www.iklimhaber.org/2019da-elektrik-uretimi-azaldi-komur-hala-birinci-kaynak/, (Erişim zamanı: 23 Şubat, 2020).
• 2. Özkul, H., Taşdemir, M.A., Tokyay, M. ve Uyan, M., 2004. Her Yönüyle Beton. Hazır Beton Birliği, İstanbul, 128.
• 3. Erdoğan, T.Y., 2010. Beton. ODTU Yayıncılık, Ankara, 760.
• 4. Aruntaş, H.Y., 2006. Uçucu Küllerin İnşaat Sektöründe Kullanım Potansiyeli. Gazi Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 21(1), 193-203.
• 5. Temiz, H., Binici, H., Coşkun, İ., 2010. Volkanik Cüruf İlave Edilmiş Uçucu Kül Katkılı Betonların Özellikleri. Hazır Beton Dergisi, 97, 75- 82.
• 6. Tulga, İ., Kılınç, K., 2018. Uçucu Kül Kullanımının Farklı Dayanım Sınıflarındaki Betonların Mekanik ve Durabilite Özellikleri Üzerindeki Etkisi. Kırklareli Üniversitesi Journal of Engineering and Science Dergisi, 4(2), 212-236.
• 7. Klemczak, B., M. Batog., Z., Giergiczny, A., Zmij, 2018. Complex Effect of Concrete Composition on The Thermo-mechanical Behaviour of Mass Concrete. Journal of Materials (Basel), 11(11), 1-18.
• 8. Türker, P., Erdoğan, B., Katnaş, F., Yeğinobalı, A., 2007. Türkiye’deki Uçucu Küllerin Sınıflandırılması ve Özellikleri. Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği. AR-GE Enstitüsü, Ankara, 114.
• 9. Temiz, H., Akçakale, A.H., 2014. Hafif Agregalı Betonun Mühendislik Özelliklerinin Araştırılması. Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi, 4(2), 7-20.
• 10. Gündüz, L., Sarıışık, A., Tozaçan, B., Davraz, M., Uğur, İ., Çankıran, O., 1998. Pomza Teknolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1, 275-285.
• 11. Uluköy, A., Can, A.Ç., 2006. Çeliklerin Borlanması. Mühendislik Bilimleri Dergisi, 12(2), 189-198.
• 12. Aladdine, F., Laldji, S. And Tagnit-Hamou, A., 2009. Glass Powder as an AlternativeCementitious Material in Concrete. in: 10th ACI Int. Conf. Recent Advances in Concrete Technologies and Sustainability Issues, Seville, Espagne, 683–698.
• 13. Uzun, M., Çöğürcü, M.T., Keskin, Ü.S., 2018. Cam Tozunun Beton Basınç Dayanımına Etkisi. Beykent Üniversitesi, Fen Bilimleri Dergisi, 11(2), 42-51.
• 14. TS 802, 2009. Beton Karışım Hesabı, Ankara.
• 15. TS EN 12620, 2003. Beton Agregaları, Ankara.
• 16. TS EN 196-3, 2002. Çimentonun Priz Süresi ve Genleşmesi, Ankara.
• 17. TS EN 12390-2, 2019. Dayanım Deneylerinde Kullanılacak Deney Numunelerinin Hazırlanması ve Küre Tabi Tutulması, Ankara.
• 18. ASTM C1293-08b, 2008. Standard Test Method for Determination of Length Change of Concrete Due to Alkali-Silica Reaction. PA, USA.
• 19. TS EN 772-11, 2011. Betondan, Yapay Taş ve Doğal Taştan Yapılmış Kagir Birimlerde Kapiler Etki ile (Kılcal) Su Emme Katsayısı ve Kil Kagir Birimlerde İlk Su Emme Hızının Tayini, Ankara.
• 20. TS EN 1338, 2005. Zemin Döşemesi İçin Beton Kaplama Blokları-Gerekli Şartlar ve Deney Metotları, Ankara.
• 21.Bideci, Ö.S. ve Bideci, A., 2018. Öğütülmüş Kolemanit Katkısının Çimento Harçlarına Etkisi. Fırat Üniversitesi, Mühendislik Bilimleri Dergisi, 30(1), 133-138.
• 22.Çorbacıoğlu, C.U., 2008. Beton Karışım Tasarımının Geçirimliliğe ve Mekanik Özelliklere Etkisi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, İstanbul, 90.
• 23. Uzun, M., Çöğürcü, M.T., Keskin, Ü.S., 2018. Cam Tozunun Beton Basınç Dayanımına Etkisi. Beykent Üniversitesi, Fen Bilimleri Dergisi, 11(2), 42-51.
• 24.Baradan, B., Aydın, S., 2013. Betonun Durabilitesi (Dayanıklılık, Kalıcılık). Hazır Beton Dergisi, 120, 54-68.
• 25. Ashraf, H.M. Abdalkader, 2014. Thaumasite Sulfate Attack in Cement Mortars Exposed to Sulfate and Chloride and Implications to Rebar Corrosion. PhD Thesis, The University of Sheffield, Department of Civil and Structural Engineering, Sheffield, 232.
• 26. Mingyu, H., Fumei, L., Mingshu, T., 2006. The Thaumasite Form of Sulfate Attack in Concrete of Yongan Dam, Cement and Conrete Research, 36(10), 2006-2008.
• 27.Baradan, B., Yazıcı, H., Ün, H., 2010. Beton ve Betonarme Yapılarda Kalıcılık (Durabilite). Türkiye Hazır Beton Birliği, İstanbul, 318.