Açık Ocak Üretim Planlaması için Örnek Bir Uygulama

Yıl 2019, Cilt: 34 Sayı: 3, 85 - 94, 30.09.2019

Ebru Karakurt Ahmet Hakan Onur

https://doi.org/10.21605/cukurovaummfd.637626

Öz

Madenler, milyonlarca yılda oluşan, tüketildiğinde yenilenemeyen kaynaklardır. Bu nedenle; ülkenin ihtiyaçları göz önüne alınarak, kaynak kaybına yol açmadan, çevreyle barışık, akılcı, ekonomik kurallara göre ve işçi sağlığı-iş güvenliği esasları çerçevesinde, kamu yararı öncelikli olacak şekilde etkin bir planlama ile üretilmelidir [1]. Etkin bir planlama ise; değişen maliyet ve ürün değerine en hızlı şekilde uyum sağlayarak, rezervden elde edilebilecek net bugünkü değeri en yüksek üretimi sağlamalıdır.

Bu çalışmada bir açık ocağın ocak ömrü boyunca maksimum kâr ile üretim yapmasını sağlayacak ilerleme yönleri bilgisayar programı (MICROMINE 11.0 ve SURPAC 6.5.1) yardımıyla araştırılmıştır. Sahada yapılan sondajlardan elde edilen verilerle veri tabanı oluşturulmuştur. Jeoistatistiksel analizler (istatistik ve variogram analizleri) ile tenör-tonaj hesaplamaları yapılmış ve kriging yöntemi ile cevherin yataktaki dağılımı tespit edilmiştir. Kazı ve zenginleştirme aşamaları için öngörülen maliyetler belirlenmiştir. Cevher fiyatı değiştirilerek iç içe ocaklar serisi oluşturulmuş, oluşan ocak sınırlarındaki değişimler incelenerek cevher üretim sırası belirlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Açık ocak, Üretim planlama, İlerleme yönü, İç içe ocaklar, Karlılık

A Sample Application for Open Pit Mine Production Planning

Öz

Minerals are nonrenewable resources formed over millions of years. Therefore; minerals must be produced with planning efficiently prioritizing the public interest within the frame of principles of occupational health and safety in accordance with environment friendly, rational and economical rules without loss of resource by taking needs of the country into consideration [1]. An effective planning must comply with changing cost and product value in the fastest way possible and yield the highest production with highest current value possible obtained from reserve. 

In this study, heading directions which make an open pit mine to make production with maximum profit throughout its mine life are examined by means of computer program. A database is set by data acquired from borings made in the field. Grade-tonnage calculations are made by geostatistical analyses (statistical and variogram analyses) and distribution of ore within the mineral deposit is determined by kriging method. Costs estimated for mining and enrichment phases are determined. Nested pit is formed by changing ore price and ore production sequence is determined by examining changes within pit boundaries.

Anahtar Kelimeler

Open pit mine, Production planning, Heading direction, Nested pit, Profitability

Kaynakça

• 1. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, https://www.tmmob.org.tr, 15.06.2010 (Erişim tarihi 14.06.2019).
• 2. Demirbugan, A., 2015. Maden Projelerinin Değerlendirilmesinde Optimum Üretim Miktarlarının Belirlenmesi. Afyonkarahisar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 129-146.
• 3. Whittle, J., 1989. The Facts and Fallacies of Open Pit Optimization. Victoria: Whittle Programming Pty.
• 4. Özkan, M., 2015. Açık İşletmelerde Optimum Üretim Planlamasında Yeni Bir Yöntem Geliştirilmesi, Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 5. Onur, A. H., 1992. Optimal Open Pit Design and Planning, Doktora Tezi, University of Leeds, England.
• 6. Dağdelen, K., Johnson, T. B., 1986. Optimum Open Pit Mine Production Scheduling by Lagrangian Parameterization. 19th APCOM Symposium of the Society of Mining Engineers, 127-142.
• 7. Roman, R. J., 1974. The Role of Time Value of Money in Determining an Open Pit Mining Sequence and Pit Limits. Proceeding of 12th APCOM Symposium, Colorado School of Mines, Golden Co.: 72-85.
• 8. Dowd, P., Onur, A., 1992. Optimising Open Pit Design and Sequencing. Proc. 23rd International APCOM Symposium, 411-422.
• 9. Erarslan, K., Çelebi, N., 2001. A Simulative Model For Optimum Open Pit Design. Cim Bulletin, 59-68.
• 10. Matheron, G., 1975. Le Paramétrage des Contours Optimaux. Technique Notes (401), 19-54.
• 11. Ramazan, S., Dağdelen, K., Johnson, T., 2005. Fundamental Tree Algorithm in Optimising Production Scheduling for Open Pit Mine Design. Mining Technology, 45-54.
• 12. Avşar, M. K., 2006. Tepeoba (Havran-Balıkesir) Cu-Mo-Au Sahasının Maden Jeolojisi Raporu. Balıkesir: MTA.
• 13. Yaprak, S., Arslan, E., 2008. Kriging Yönteminin Geoit Yüzeyi Modellemesinde Kullanılabilirlik Araştırması. İTÜ Dergisi Seri D: Mühendislik, 51-62.
• 14. Lerchs, H., Grossman, I. F., 1965. Optimum Design of Open-Pit Mines. CIM Bulletin, 47-54.