DUYGUSAL EMEK VE PROSOSYAL MOTİVASYONUN İŞE GÖMÜLMÜŞLÜĞE ETKİSİ: SAĞLIK ÇALIŞANLARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Yıl 2016, Cilt: 25 Sayı: 2, 233 - 250, 30.04.2016

Mustafa Kesen , Bülent Akyüz

Öz

Bu çalışmanın amacı sağlık çalışanlarında duygusal emek ve prososyal motivasyonun işe gömülmüşlüğe etkisini belirlemektir. Bu amaçla Çanakkale‟de görev yapmakta olan doktor, hemşire ve ebelerden oluşan 213 kişilik bir örneklem üzerinde anket uygulaması yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre duygusal emeğin derinden rol yapma ve doğal duygular boyutu çalışanların prososyal motivasyonunu arttırırken yüzeysel rol yapma boyutu prososyal motivasyonu anlamlı bir şekilde etkilememektedir. Bunların yanında, duygusal emeğin her üç boyutunun da işe gömülmüşlüğe anlamlı bir etkisinin bulunmadığı gözlemlenmiştir. Prososyal motivasyon ise çalışanların işe gömülmüşlüğüne olumlu yönde etki etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Duygusal Emek, Prososyal Motivasyon, İşe Gömülmüşlük, Sağlık Çalışanları

Kaynakça

• Abraham, R. (1998). Emotional dissonance in organizations: Antecedents, consequences, and moderators, Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 124, 229-246. Agervold, M. (2008). „People work‟: At arbejde med mennesker––belastninger og reaktioner [Working with people – strain and reactions], Tidsskrift for Arbejdsliv, 10, 61–77. Allen, J. A., Pugh, S. D., Grandey, A. A., Groth, M. (2010). Following display rules in good or bad faith?: Customer orientation as a moderator of the display rule-emotional labor relationship, Human Performance, 23, 101–115. Amabile, T. M. (1993). Motivational synergy: toward new conceptualizations of intrinsic and extrinsic motivation in the workplace. Human Resource Management Review, 3, 185–201. Basım, H. N., Beğenirbaş M. (2012). Çalışma Yaşamında Duygusal Emek: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması, Yönetim ve Ekonomi, Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 77-90. Batson, C. D. (1987). Prosocial motivation: is it ever truly altruistic? In: Advances in Experimental Social Psychology Vol. 20 (ed B. Leonard), pp. 65–122. Academic Press, San Diego, CA. Becker, T. E. (2005). Potential problems in the statistical control of variables in organizational research: A qualitative analysis with recommendations, Organizational Research Methods, 8(3), 274-289. Beğenirbaş, M. ve Meydan, C. H. (2012). Duygusal Emeğin Örgütsel Vatandaşlık Davranışıyla İlişkisi: Öğretmenler üzerinde bir Araştırma, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 159-181. Beğenirbaş, M., Turgut, E. (2014). İş Yaşamında Çalışanların Duygusal Emeklerinin Örgütsel Sinizme Etkileri: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 223-246. Besharov, M. (2008). Mission goes corporate: Understanding employee behavior in a mission-driven business. Unpublished doctoral dissertation, Harvard Business School. Birsel, M., Börü M. D., İslamoğlu G., Yurtkoru E. S. (2012). İşe Gömülmüşlük Kavramının Farklı Sosyo Demografik Değişkenlerle İlişkisi, Öneri Dergisi, 10 (37), 51-61. Bolat, O. İ. (2011). İş yükü, iş kontrolü ve tükenmişlik ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(2), 87-101. Bolino, M. C. (1999). Citizenship and Impression Management: Good Soldiers or Good Actors?, Academy of Management Review, 24, 82–98. Brislin, R. W. (1980). Translation and content analysis of oral and written material. In H. C. Triandis & J. W. Berry (Eds.), Handbook of cross-cultural psychology (pp. 349–444). Boston, MA: Allyn & Bacon. Brotheridge, C. M., Lee, R. T. (2002). Testing a conservation of resources model of the dynamics of emotional labor, Journal of Occupational Health Psychology, 7, 57-67. Brotheridge, C., Grandey, A. (2002). Emotional Labor and Burnout: Comparing Two Perspectives of People Work, Journal of Vocational Behavior, 60, 17- 39. Chau, S. L., Dahling J. J., Levy P. E., Diefendorff J. M. (2009). A Predictive Study of Emotional Labor and Turnover, Journal of Organizational Behavior, 30(8), 1151-1163. Crossley, C. D., Bennett, R. J., Jex S. M., Burnfield J. L. (2007). Development of a Global Measure of Job Embeddedness and Integration into a Traditional Model of Voluntary Turnover, Journal of Applied Psychology, 92(4), 1031. Çelik, M., Turunç, Ö. (2011). Duygusal Emek ve Psikolojik Sıkıntı: İş–Aile Çatışmasının Aracılık Etkisi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 40(2), 226-250. Demirtaş, Ö. (2013). Stratejik insan kaynakları yönetimi ve örgütsel inovasyon. Marmara Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi, 35 (2), 261-290. Diefendorff, J. M., Chandler, M. M. (2010). Motivating employees. In S. Zedeck (Ed.), Handbook of industrial and organizational psychology (pp. 65–135). Washington, DC: American Psychological Association. Diefendorff, J. M., Richard, E. M. (2003). Antecedents and consequences of emotional display rule perceptions, Journal of Applied Psychology, 88, 284-294. Ekman, P. (1973). Darwin and facial expression: A century of research in review, New York: Academic Press. Erickson, R. J., Wharton, A. S. (1997). Inauthenticity and depression: Assessing the consequences of interactive service work, Work and Occupations, 24, 188-213. George, J. M., Jones, G. R. (1996). The experience of work and turnover intentions: Interactive effects of value attainment, job satisfaction, and positive mood, Journal of Applied Psychology, 81, 318-325. Gosserand, R. H., Diefendorff, J. M. (2005). Emotional display rules and emotional labor: The moderating role of commitment, Journal of Applied Psychology, 90, 1256–1264. Grandey, A. A. (2000). Emotional regulation in the workplace: A new way to conceptualize emotional labor, Journal of Occupational Health Psychology, 5, 95-110. Grandey, A.A. (2003). When "the show must go on": Surface acting and deep acting as determinants of emotional exhaustion and peer-rated service delivery, Academy of Management Journal, 46, 86-96. Grant, A. M. (2007). Relational job design and the motivation to make a prosocial difference, Academy of Management Review, 32, 393–417. Grant, A. M. (2008). Does Intrinsic Motivation Fuel the Prosocial Fire? Motivational Synergy in Predicting Persistence, Performance and Productivity, Journal of Applied Psychology, 93, 48–58. Grant, A. M., Sumanth, J. J. (2009). Mission Possible? The Performance of Prosocially Motivated Employees Depends on Manager Trustworthiness, Journal of Applied Psychology, 94(4), 927-944. Gülova, A. A., Palamutçuoğlu B. T., Palamutçuoğlu A. T. (2013). Duygusal Emek ile İşe Bağlılık Arasındaki İlişkide Amir Desteğinin Rolü: Üniversitede Öğrenci İşleri Personeline Yönelik Bir Araştırma, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(2), 41-74. Harris, K. J., James, M., Boonthanom, R. (2005). Perceptions of Organizational Politics and Cooperation as Moderators of the Relationship Between Job Strains and Intent to Turnover, Journal of Managerial Issues, 17 (1), 26-42. Hochschild, A. R. (1983). The managed heart: The commercialization of feeling, Berkeley: University of California Press. Houston, D. J. (2006). Walking the Walk” of Public Service Motivation: Public Employees and Charitable Gifts of Time, Blood, and Money, Journal of Public Administration Research and Theory, 16, 67-86. Ilies, R., Scott, B. A., Judge, T. A. (2006). The interactive effects of personal traits and experienced states on intraindividual patterns of citizenship behavior, Academy of Management Journal, 49, 561–575. Keleş, Y. (2014). Örgütsel Adaletin Duygusal Emek Üzerindeki Etkisi: Antalya‟daki Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde bir Araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara. Kesen, M., Akyüz, B. (2015). Duygusal Emek ve Prososyal Motivasyonun İşe Gömülmüşlüğe Etkisi: Sağlık Çalışanları Üzerine Bir Uygulama, 3. Örgütsel Davranış Kongresi. Korsgaard, M. A., Meglino, B. M., Lester, S. W. (1997). Beyond helping: Do other-oriented values have broader implications in organizations?, Journal of Applied Psychology, 82, 160–177. Köse, S., Oral L., Türesin, H. (2011). Duygusal Emek Davranışlarının İşgörenlerin Tükenmişlik Düzeyleri ile İlişkisi Üzerine Sağlık Sektöründe Bir Araştırma, İşletme Fakültesi Dergisi, 12(2), 165-185. Kuvaas, B., Dysvik, A., Buch, R. (2014). Antecedents and employee outcomes of line managers' perceptions of enabling HR practices, Journal of Management Studies, 51(6), 845-868. Lee, T. W., Mitchell, T. R., Sablynski, C. J., Burton, J. P., Holtom, B. C. (2004). The effects of job embeddedness on organizational citizenship, job performance, volitional absences, and voluntary turnover, Academy of Management Journal, 47(5), 711–722. Lewis,0 G. B., Frank, S. A. (2002). Who Wants to Work for the Government?, Public Administration Review, 62, 395-404. Lu, H. P., Liou, H. R. (2015). Emotional labor and workplace relationships among personnel officials and teachers, Social Behavior and Personality, 43(4), 547-558. Lu, X., Guy, M. E. (2014). How emotional labor and ethical leadership affect job engagement for Chinese public servants, Public Personnel Management, 43(1), 3-24. Maneotis S. M., Grandey A. A., Krauss A. D. (2014). Understanding the “Why” As Well As The “How”: Service Performance is a Function of Prosocial Motives and Emotional Labor”, Human Performance, 27(1), 80-97. Mengenci, C. (2015). İş Tatmini, Duygusal Emek ve Tükenmişlik İlişkilerinin Belirlenmesi, Ege Akademik Bakış, 15(1), 127-139. Mitchell, T.R., Holtom, B.C., Lee, T.W., Sablynski, C.J., Erez, M. (2001). Why People Stay: Using Job Embeddedness to Predict Voluntary Turnover, Academy of Management Journal, 44(6), 1102-1121. Morkoç, T.P. (2014). Otel Çalışanlarında Duygusal Emek ve İş-Aile Çatışması İlişkisi: İzmir Şehir Otelleri Örneği, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, İzmir. Nesje, K. (2015). Nursing students' prosocial motivation: does it predict professional commitment and involvement in the job?, Journal of advanced nursing, 71(1), 115-125. Ng, T. W., Feldman, D. C. (2010). The impact of job embeddedness on innovation‐related behaviors. Human Resource Management, 49(6), 1067-1087. Oral, L., Köse, S. (2011). Hekimlerin Duygusal Emek Kullanımı ile İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16 (2), 463-492. Öz, E.Ü. (2007). Duygusal Emek Davranışlarının Çalışanların İş Sonuçlarına Etkisi, Beta Basım Yayım Dağıtım A. Ş., İstanbul. Özçelik, H., Barsade, S. (2011). Work Loneliness and Employee Performance, Academy of Management Proceedings, January 2011(Meeting Abstract Supplement), pp 1-6. Özgün, A. (2015). Duygusal Emek davranışını İş Stresi üzerindeki Etkisi: Eğitim Sektöründe bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, İzmir. Parker, S. K., Axtell, C. M. (2001). Seeing another viewpoint: Antecedents and outcomes of employee perspective taking, Academy of Management Journal, 44, 1085–1100. Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Lee, J. Y., Podsakoff, N. P. (2003). Common method biases in behavioral research: a critical review of the literature and recommended remedies, Journal of applied psychology, 88(5), 879-903. Perry, J. L., Hondeghem, A. (2008). Motivation in Public Management: The Call of Public Service, New York: Oxford University Press. Riggio, R. E., Taylor, S. J. (2000). Personality and communication skills as predictors of hospice nurse performance, Journal of Business and Psychology, 15, 351-359. Rupp, D. E., McCance, A. S., Spencer, S., Sonntag, K. (2008). Customer (in) justice and emotional labor: The role of perspective taking, anger, and emotional regulation, Journal of Management, 20 (10), 1-22. Seery, B. L., Corrigall, E. A. (2009). Emotional labor: Links to work attitudes and emotional exhaustion, Journal of Managerial Psychology, 24, 797-813. Serin, S. (2014). Duygusal Emeğin Tükenmişlik ve İş Tatminine Etkisi: Sağlık Sektöründe bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Ankara. Thompson, J. A., Bunderson, J. S. (2003). Violations of principle: Ideological currency in the psychological contract, Academy of Management Review, 28, 571–586. Weinstein, N., Ryan, R.M. (2010). When helping helps: autonomous motivation for prosocial behavior and its influence on well-being for the helper and recipient, Journal of Personality and Social Psychology, 98, 222–244. Yürür, S., Ünlü, O. (2011). Duygusal Emek, Duygusal Tükenme ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi, “İşGüç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13(2), 83-103.