BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMINA YÖNELİK ÖĞRENCİ GÖRÜŞLERİNİN DİJİTAL VATANDAŞLIK BAĞLAMINDA İNCELENMESİ

Yıl 2016, Cilt: 25 Sayı: 3, 87 - 102, 30.10.2016

Abdullah Cemil Elçi Mediha Sarı

Öz

Bu çalışma Bilişim Teknolojileri ve Yazılım (BTY) dersi öğretim programına yönelik öğrenci görüşlerinin dijital vatandaşlık bağlamında incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya, Adana ili merkez ilçelerindeki ortaokullara devam eden 264 öğrenci katılmıştır. Öğrencilerin 151’i (%57.2) beşinci sınıf, 113’ü (%42.8) altıncı sınıf öğrencisidir ve 139’u (% 52.7) kız, 125’i (%47.3) erkektir. Veriler, Elçi ve Sarı (2016) tarafından geliştirilen “BTY Dersinde Dijital Vatandaşlık Ölçeği (BTY-DVÖ) kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde t-testi ve varyans analizi kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre dijital etik-kanun ve buna bağlı hak ve sorumluluklar boyutuyla ilgili bilgi, beceri ve değerlerin kazandırılmasında BTY dersi ortanın üzerinde; dijital okuryazarlık boyutuyla ilgili bilgi, beceri ve değerlerin kazandırılmasında ortanın çok az altında, dijital güvenlik ve dijital iletişim boyutlarıyla ilgili bilgi, beceri ve değerlerin kazandırılmasında ise ortanın biraz üzerinde katkıda bulunmaktadır. Araştırmanın sonuçlarına göre BTY-DVÖ puanları arasında sınıf düzeyi ve cinsiyete göre anlamlı farklar bulunmamakta iken; evinde bilgisayar ve internet bağlantısı bulunan öğrenciler lehine anlamlı farklar belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dijital vatandaşlık, bilişim teknolojileri ve yazılım dersinde dijital vatandaşlık ölçeği (BTY-DVÖ), ortaokul

Kaynakça

• Alberta. (2012). Digital citizenship policy development guide. Canada: Alberta Education School Technology Branch. Çepni, O., Oğuz, S. ve Kılcan, B. (2014). İlköğretim öğrencilerinin dijital vatandaşlığa yönelik görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, 251-266. Çubukçu, A. ve Bayzan, Ş. (2013). Türkiye’de dijital vatandaşlık algısı ve bu algıyı internetin bilinçli, güvenli ve etkin kullanımı ile artırma yöntemleri. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 5, 148-173. Doğan, İ. (2007). Vatandaşlık demokrasi ve insan hakları. Pegem Yayınları: Ankara. Elçi ve Sarı (2016). Dijital vatandaşlık ölçeği geliştirme çalışması. Yayına sunulmuş çalışma Er, H., Ünal, F. ve Özmen, C. (2013). 8. sınıf vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersinin 4. sınıfa alınmasına ilişkin görüşler üzerine bir araştırma. International Journal of Social Science, 6(8), 179-196. Ersoy, A. F. (2013). Vatandaşlık. İ. Acun, B. Tarman, E. Dinç (Ed.), İnsan hakları demokrasi ve vatandaşlık eğitimi kitabı içinde (s. 69-90). Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Eshet-Alkalai, Y. (2004). Digital literacy: A conceptual framework for survival skills in the digital era. Jl. of Educational Multimedia and Hypermedia, 13(1),93-106. Eshet, Y. (2002). Digital literacy: A new terminology framework and its application to the design of meaningful technology-based learning environments. World Conference on Educational Multimedia, Hypermedia and Telecommunications (EDMEDIA). (s.493-498). Chesapeake, VA: AACE. Facebook (2015). Yardım merkezi. Gruplarla ilgili temel bilgiler, https://tr-tr.facebook.com/help/162866443847527/. Erişim tarihi: 28.03.2015. Geçer, A. ve Dağ, F. (2010). Üniversite öğrencilerinin bilgisayar okur-yazarlık düzeylerinin belirlenmesi (Kocaeli Üniversitesi örneği). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 20-44. Gürcan, H. İ. (2013). İnternette medya okuryazarlığı yaklaşımı, http://inet-tr.org.tr/inetconf16/sunum/inettr11-5.doc. Erişim tarihi: 16.06.2015. Hollandsworth D. Dowdy, L. & Donovan, J. (2011). Digital citizenship in k-12: It takes a village. TechTrends, 55(4), 37-47. Karaduman, H., & Öztürk, C. (2014). Sosyal bilgiler dersinde dijital vatandaşlığa dayalı etkinliklerin öğrencilerin dijital vatandaşlık tutumlarına etkisi ve dijital vatandaşlık anlayışlarına yansımaları. Journal of Social Studies Education Research, 5(1), 38-78. Karahisar, T. (2013). Dijital nesil, dijital iletişim ve dijitalleşen (!) Türkçe. AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology, 4(12), 71-83. Kahne, J., Lee, N. J., & Feezell, J. T. (2012). Digital media literacy education and online civic and political participation. International Journal of Communication. 6, 1-24. MEB (1997) İlköğretim okulu haftalık ders çizelgesi. Tebliğler Dergisi, 2481, 643-645. MEB (2005) İlköğretim okulu haftalık ders çizelgesi. Tebliğler Dergisi, 2575, 539-542. MEB (2007) İlköğretim okulu haftalık ders çizelgesi. Tebliğler Dergisi, 2597, 445-448. MEB (2010) İlköğretim okulu haftalık ders çizelgesi. Tebliğler Dergisi, 2635, 1539-1542. MEB (2012) İlköğretim kurumları(ilkokul ve ortaokul) haftalık ders çizelgesi. Tebliğler Dergisi, 2658, 313-316. MEB (2012) Bilişim teknolojileri rehberliği görevi. http://malatya.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2014_08/15032015_bt_rehberligi_gorevi.pdf. Erişim tarihi: 05.04.2015. MEB (2012) Ortaokul ve imam hatip ortaokulu bilişim teknolojileri ve yazılım dersi (5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) öğretim programı. ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx/program2.aspx?islem=2&kno=196. Erişim tarihi:17.06.2015. MEB (2013) İlköğretim kurumları (ilkokul ve ortaokul) haftalık ders çizelgesinin ortaokul kısmında değişiklik yapılması. Tebliğler Dergisi, 2669, 259-262. Moreillon, J. (2013). Leadership: Teaching dijital citizenship. School Library Mounthly, 1, 26-27. Mossberger, K., Tolbert, C. J., & McNeal, R. S. (2008). Digital citizenship: The internet, society, and participation. Cambridge: Massachusetts Institute of Technology MIT Press. Ocak, M. A. (2013). Ailelerde ve çocuklarda dijital vatandaşlık algısının oluşturulması. www.guvenliweb.org.tr/egitimciler/files/aile_cocuk.pptx. Erişim tarihi: 28.01.2014. Ribble, M., & Bailey, G. (2007). Digital citizenships in schools. Washington: ISTE Seferoğlu, S. S., Yıldız, H. ve Yücel, A. Y. (2014). Öğretmenlerde tükenmişlik: Tükenmişliğin göstergeleri ve bu göstergelerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim,174, 348-364. Şimşek, E. ve Şimşek, A. (2013). New literacies for digital citizenship. Contemporary Educatıonal Technology, 4(2), 126-137. UNESCO (2015). Fostering digital citizenship through safe and responsible use of ict. Related research, 26-35.