COĞRAFİ İŞARETLEMENİN KATMA DEĞER OLUŞTURMADA BİR ARAÇ OLARAK KULLANIMI

Yıl 2015, Cilt: 24 Sayı: 2, 31 - 46, 31.10.2015

Tufan Özsoy

Öz

Küreselleşmeyle birlikte, tüketicinin daha çok mal ve hizmete, daha kolay ve daha ucuza ulaşmaya başlaması tüketici yanlı bir gelişme olarak değerlendirilebilir. Ancak üretim teknolojilerindeki ve ulaştırmada yaşanan gelişmeler ve değişen tüketim tarzı zamanla; psikolojik, sosyal ve çevresel maliyetlerin ortaya çıkması ile sonuçlanmış ve yerel ürünlere olan yönelim artmaya başlamıştır. Tüketiciler özellikle gıda ürünlerinin nerede ve nasıl üretildiğine ve bu sürecin çevreyi nasıl etkilediğine artık daha fazla önem vermektedir. Coğrafi işaretler yerel ürünlere ayırdedici nitelikler kazandırmakta olup bu sayede yerel ürünlerin katma değeri artmakta, ürünlerin orijinalliği tescillenmekte, üreticiler rekabet üstünlüğüne kavuşmakta ve böylece yerel ekonomiler kalkınmaktadır. Bu çalışmanın amacı, bölgesel kalkınmada önemli role sahip olabilen yerel gıda ürünlerinin, ulusal ve uluslar arası pazarlarda tutunması sürecinde coğrafi işaretlemenin rolünü incelemektir. Bu amaçla Avrupa Birliği’nde coğrafi işaret olarak tescillenmiş peynirler incelenmiş, Türkiye’de coğrafi işarete sahip peynirler ile kıyaslanmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda coğrafi işaretlemenin, yerel ürünlerin uluslararası pazarlara çıkmasında etkili bir araç olarak kullanılabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yerel Ekonomiler, Coğrafi İşaretler, Uluslararası Pazar

Kaynakça

• Agarwal, S., Barone, M.J. (2005), Emerging Issues for Geographical Indication Branding Strategies, MATRIC Research Paper, 05-MRP 9. Agency for International Trade Information and Cooperation. 2005. Geographical Indications: Protecting Quality or Markets? Citing presentation by the European Commission’s Paul Vandoren in Osaka, Japan, March 2004. Available at: http://www.acici.org/aitic/documents/notes/note35_eng.htm Akerlof, George (1970), The market for Lemons: Quality, uncertainty and the market mechanism. Quarterly Journal of Economics, 84 (August): 488-500. ASÜD (Ambalajlı Süt ve Süt Ürünleri Sanayicileri Derneği), (2010), Dünya ve Türkiye Süt Endüstrisi Raporu, Ankara. Savić, Mirjana; Arsić, Slavica; Kljajić, Natasa (2011), Cheese Market and Quality Marks in the Republic of Serbia and European Union, Petroleum-Gas University of Ploiesti BULLETIN, Vol. LXIII, No. 2/2011 50 - 58 Economic Sciences Series Babcock, Bruce (2003), “Geographical Indications, Property Rights, and Value-Added Agriculture.” Iowa Ag Review, Vol. 9, No. 4, pp. 1-3. Blakeney, M.L.; Coulet, T. (2011), The protection of Geographical Indications (GI): Generating Empirical Evidence at Country and Product Level to Support African ACP Country Engagement in the Doha Round Negotiations, Ref: 9 ACP RPR 140 - 011-10, Draft Final Report, 06 June 2011 Blasquez, J. M. (1992), “The Latest Work on the Export of Baetican Olive Oil to Rome and the Army.” Greece & Rome, Second Series, 39(2), 173-188. Business Week. (2004), “The Salt of the Seas.” December 6, p. 142. Council of the European Union (2006), Council Regulation (EC) No 510/2006 of 20 March 2006 on the protection of geographical indications and designations of origin for agricultural products and foodstuffs. Official Journal of the European Union, L 93:12–25. Çetinkaya, Asya (2005), Yöresel Peynirlerimiz. Uğurer Tarım Kitapları. Darby, K., Batte, M., Ernst, S. and Roe, B. (2008), ‘Decomposing Local: A Conjoint Analysis of Locally Produced Foods’, American Journal of Agricultural Economics, 90(2), 476–86. Deloitte Development (2008), Deloitte Food Safety Survey. Deloitte Development, Washington DC. European Commission (2011), Workshops on Geographical Indications, http://ec.europa.eu/agriculture/events/gi-africa-2011_en.htm European Commission (2007). Fact Sheet: European Policy for Quality Agricultural Products. European Communities: Luxembourg. European Commission (2006), Council Regulation (EC), no. 510/2006 of 20 March 2006, on the protection of geographical indications and designations of origin for agricultural products and foodstuffs. Friedmann, H. (1993), ‘‘After Midas’ Feast: Alternative Food Regimes for the Future’, in P. Allen (ed.), Food for the Future: Conditions and Contradictions of Sustainability. Wiley, New York, pp. 213–33. Yeung, May T., (2009), "Guide to Geographical Indications: Linking Products and Their Origins (Summary)," MPRA Paper 27955, University Library of Munich, Germany. Gündoğdu, G. (2006), Türk Hukukunda Coğrafi İşaret Kavramı ve Korunması, Yıldız Teknik Üniversitesi, İİBF, İşletme Bölümü, Ticaret Hukuku Anabilim Dalı, Beta Yayınları,Yayın No:1667, Hukuk Dizisi: 747, İstanbul. Hayes, Dermot, Sergio H. Lence, and Andrea Stoppa (2003), “Farmer-Owned Brands.” CARD Briefing Paper 02-BP 39. Center for Agricultural and Rural Development, Iowa State University. Revised March.DeCarlo vd., 2005). Herrmann, R. and Teuber. R. (2010), Geographically Differentiated Products. In Oxford Handbook on the Economics of Food Consumption and Policy, Oxford University Press. İHA (2012), 105 çeşit peynir yiyiyoruz, http://www.iha.com.tr/105-cesit-peynir- yiyiyoruz-211830-haber Ilbert, H. (2005), Produits du terroir Mediterraneen Conditions d’Emergence, d’Efficacite et Modes de Gouvernance(PTM: CEE et MG), Rapport Final pour Programme Femise, Institut Agronomique Mediterraneen, Montpellier, France. Ilbery, B. and Maye, D. (2005), Alternative (shorter food supply chains and specialist livestock products in the Scottish-English borders. Environment and Planning, 37, 823-844. Ilıcalı, G. (2007), Yöresel Ürünlerin Korunmasının Temeli Sınai Mülkiyet Hakları. Tosya: Türk Patent Enstitüsü. Ilıcalı, G., (2005), Coğrafi İşaretler, Coğrafi İşaretlerde Denetim ve Denetimde Akreditasyonun Önemi, Ankara Üniversitesi, Avrupa Toplulukları Araştırma Uygulama Merkezi (ATAUM), 36. Dönem Avrupa Birliği Temel Eğitim Programı Semineri, Ankara. INAO (2005), Le gout de l’origine. Paris: Hachette / Institut National des Appellations d’Origine. International Trade Centre (ITC), Guide to Geographical Indications: Linking products and their origins, Geneva: ITC, 2009. Kan, M., Gülçubuk, B. (2008), Kırsal Ekonominin Canlanmasında ve Yerel Sahiplenmede Coğrafi İşaretler, U. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 2008, Cilt 22, Sayı 2, 57-66. Kan, M., (2007), Kırsal Kalkınmada Coğrafi İşaretler ve Bazı Ülkelerden Uygulama Örnekleri. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Basılmamış Doktora Semineri, Ankara. Kop, P van de, Sautier, D., and Gerz, A., (2006), Origin Based Products. Lessons for propoor market development. Royal Tropical Institute – CIRAD, Bulletin 372, The Netherland and France. Lamy, P. (2003), Speech at the Creation of the Organisation for an International Geographical Indications Network (ORIGIN) ORIGIN Brussels. O’Connor and Company (2007), GIs Around the World. Brussels, http://www.gi- mongolia.com/en/docs/gis%20in%20the%20world.pdf OECD (2000), Appelations of origin and geographical indications in OECD Member countries: Economic and legal implications. Working Party on Agricultural Joint Working Party of the Committee for Agriculture and the Trade Committee, Paris. Origenandino (2008), Geographical indications in the European Union. http://www.origenandino.com/eng/e_indicaciones_comunidad_europea.htm Pretty, J. (2001), Unpublished seminar paper to the School of the Environment, University of Gloucestershire, June 2001. Ragnekar, D.(2004), The Socio-Economics of Geographical Indications: A review of empirical evidencefrom Europe, UNCTAD-ICTSD Project on Intellectual Property Rights and Sustainable Development, Issue Paper No.8, France. Reich, V. (2002), Cheese, Newsletter, Moscow Food Co-op Food Info. Ridgwell, J. & Ridgway, J. (1986), Food around the World, Oxford University Press, ISBN 0-19-832728-5 Swan, S. (2005), Türkiye’nin Peynir Hazineleri, Boyut Yayın Grubu,9789752300675, İstanbul. Tekelioğlu, Y., Demirer, R. (2008), Küreselleşme Sürecinde Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretlerin Geleceği. Küreselleşme, Demokratikleşme ve Türkiye, Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı, Akdeniz Üniversitesi, İ.İ.B.F., Gazi Kitabevi, Ankara , 715-730s. Union of Concerned Scientists (2004), ‘Support Your Local Farmer’, Earthwise, 6(4). Union of Concerned Scientists, Cambridge MA, p. 1. USDA-ERS (2013), U.S. Department of Agriculture Economic Research Service, http://ers.usda.gov/data-products/dairy-data.aspx#.UYaQaEqiHNs Wallet, F., Bertil S., Yafan S., Guihong W. 2007. JinHua case study.WP5, SINER-GI project. INRA: France. Watts, D C. H., Ilbery, B. and Maye, D. (2005), Making reconnection in agro-food geography: alternative systems of food provision. Progress in Human Geography 29(1), 22-40. Weaver, W. (1997), Heirloom Vegetable Gardening: A Master Gardener’s Guide to Planting, Growing, Seed Saving, and Cultural History. Henry Holt, New York. WTO (1994), The Uruguay Round Agreements, Annex 1C Trade-Related Aspects of Intellectual property Rights(TRIPS) pp.328-330.