DAĞA ÇIKAN KURT IN THE CONTEXT OF GENDER AND NATIONALISM THEORIES

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 315 - 336, 25.12.2019

Duran Can Gazioğlu

https://doi.org/10.32321/cutad.634520

Öz

    The
studies around Ottoman nationalism in the 19th century created an important
field of consciousness in Turkish, Turkishness and literature. With the second
proclamation of the Constitutional Monarchy, it became an actual field of
activity that gained an intellectual and political content. The result of this
awareness in the field of literature is National Literature. Among the main
goals of the National Literature movement is to provide the unification of
individuals in the understanding of national identity, nation and national
state by reviving the common past and experiences of the Turkish nation. At the
beginning of the 20th century, the wars that continued for long years in Anatolia
caused serious destruction. As a journalist and artist, Halide Edib closely
observes this process with different sensitivities. Uses his literary activity
to convey his observations and experiences. The stories of Halide Edib, who
made contributions to the awareness around the national identity, were
collected in the Dağa Çıkan Kurt. These stories are historical sources
that should be utilized to establish the common past bond that is needed in the
construction of national identity. In this study, the stories of Dağa Çıkan
Kurt; common origins and myths of culture, social roles attributed to women
and men in the reproduction of cultural codes, other fiction, role model
production will be examined within the scope of the basic dimensions of
nationalism theories. As a result of this investigation, Halide Edib's
contribution to the construction of national identity will be revealed.

Anahtar Kelimeler

Nationalism, Gender Roles, National Struggle

CİNSİYET VE MİLLİYETÇİLİK KURAMLARI BAĞLAMINDA DAĞA ÇIKAN KURT

Öz

19.
yüzyılda Osmanlı milliyetçiliği etrafında yapılan çalışmalar Türkçe, Türklük ve
edebiyat konusunda önemli bir bilinç alanı oluşturmuştur. Meşrutiyet’in ikinci
defa ilanıyla da fikrî ve siyasî bir içerik kazanarak devri yönlendiren asıl
faaliyet alanı hâline gelir. Bu bilinçlenmenin edebiyat sahasındaki sonucu
Millî Edebiyat’tır. Millî Edebiyat akımının başlıca hedefleri arasında, Türk
milletinin ortak geçmiş ve tecrübelerini canlandırarak bireylerin millî kimlik,
millet ve millî devlet anlayışında birleşmelerini sağlamak da vardır. 20.
yüzyıl başlarında Anadolu coğrafyasında uzun yıllar boyunca süren savaşlar
ciddi bir tahribat meydana getirmiştir. Halide Edib, gazeteci ve sanatçı olarak
farklı duyarlıklarla bu süreci yakından gözlemler. Edebî faaliyetini bu gözlem
ve deneyimlerini aktarmak için kullanır. Dağa Çıkan Kurt’ta Halide
Edib’in, millî kimlik etrafındaki bilinçlenmeye katkılar sunan hikâyeleri
toplanmıştır. Birer belge niteliği taşıyan bu hikâyeler, millî kimlik inşasında
ihtiyaç duyulan ortak geçmiş bağını kurmak için yararlanılması gereken tarihsel
kaynaktır.

Bu
çalışmada Dağa Çıkan Kurt’ta yer alan hikâyeler; ortak köken ve kültür
miti, kültürel kodların yeniden üretiminde kadın ve erkeğe atfedilen toplumsal
roller, öteki kurgusu, rol model üretimi gibi milliyetçilik kuramlarının temel
boyutları kapsamında incelenecektir. Bu inceleme sonucunda Halide Edib’in millî
kimlik inşasına katkıları ortaya konulacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Milliyetçilik, Cinsiyet Rolleri, Millî Mücadele

Kaynakça

• Adıvar, H. E. (2014). Dağa çıkan kurt. İstanbul: Can Yayınları.
• Argunşah, H. (2016). Kadın ve edebiyat. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Ayar, P. A. (2017). Dağa çıkan kurtta savaş çocukları ve gerçeklik. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 57, 29-45.
• Bilgin, N. (2007). Kimlik inşası. İzmir: Aşina Kitaplar Yayıncılık.
• Chatterjee, P. (2016). Kadın sorununa milliyetçi çözüm. Evrem Tilki (Çev.). Ayşe Gür Altınay (Ed.) Vatan, Millet, Kadınlar içinde, 103-125. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Eco, U. (2014). Düşman yaratmak ve rastgele yazılar. Leyla Tonguç (Çev.). İstanbul: Doğan Egmont Yayınları.
• Enginün, İ. (1978). Halide Edip Adıvar’ın eserlerinde doğu ve batı meselesi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Gür, M. (2019). Türk romanında erkeklik ve milliyetçilik (1908-1923). İstanbul: Kesit Yayınları.
• Kandiyoti, D. (2015). Cariyeler, bacılar, yurttaşlar. Aksu Bora, Feyziye Sayılan, Şirin Tekeli, Hüseyin Tapınç, Ferhunde Özbay (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Millas, H. (2000). Türk romanı ve öteki / ulusal kimlikte Yunan imajı. İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yayınları.
• Nagel, J. (2016). Erkeklik ve milliyetçilik: ulusun inşasında toplumsal cinsiyet ve cinsellik. Aksu Bora (Çev.). Ayşe Gür Altınay (Ed.). Vatan, Millet, Kadınlar içinde, 65-101. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ömer Seyfettin (2001). Türklerin millî bayramı: yenigün - 9 mart. Hülya Argunşah (Haz.). Ömer Seyfettin Bütün Eserleri Makaleler I, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Özkırımlı, U. (2010). Milliyetçilik üzerine güncel tartışmalar eleştirel bir müdahale. Yetkin Başkavak (Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Saigol, R. (2016). Militarizasyon, ulus ve toplumsal cinsiyet: şiddetli çatışma alanları olarak kadın bedenleri. Tansel Güney (Çev.). Ayşe Gür Altınay (Ed.). Vatan, Millet, Kadınlar içinde, 227-260, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Smith, A. D. (2009). Millî kimlik. Bahadır Sina Şener (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Şen, Y. F. (2004). Globelleşme sürecinde milliyetçilik trendleri ve ulus devlet. Ankara: Yargı Yayınevi.
• Şengül, A. (2007). Edebiyatta ötekilik meselesi ve Türk edebiyatında öteki. Karadeniz Araştırmaları Dergisi, 15, 97-116.
• Şerifsoy, S. (2016). Aile ve Kemalist modernizasyon projesi 1928-1950. Ayşe Gür Altınay (Ed.). Vatan, Millet, Kadınlar içinde (167-200). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Walby, S. (2016). Kadın ve ulus. Meltem Ağduk Gevrek (Çev.). Ayşe Gür Altınay (Ed.). Vatan, Millet, Kadınlar içinde, 35-63. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yuval-Davis, N. (2016). Cinsiyet ve millet. Ayşin Bektaş (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.