RESEARCH TENDENCY OF THESES ON READABILITY IN TÜRKİYE

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 824 - 837, 26.12.2024

Mahir Kavun , Aslı Maden

https://doi.org/10.32321/cutad.1501929

Öz

The aim of this research is to examine postgraduate theses prepared in Turkey on the subject of readability in terms of various variables such as type, branch of science, year, advisor title, university, subject, readability formula preferred in the thesis. Document review method was used in the research. Postgraduate theses prepared in Turkey were determined as the object of examination. The theses in question were accessed from the National Thesis Center of the Council of Higher Education. As a result of the research, it was determined that a total of 32 theses were prepared on readability between the years 2002-2023. Although studies on readability have been conducted mostly in language-related fields, it was concluded that one dentistry specialty thesis and three medical specialty theses were also prepared on this subject. In terms of the year variable, it was determined that the most theses (7) were prepared in 2019. 37.50% of the academicians who advised theses on readability were Assist. Title. A thesis on readability has been prepared on 12 different topics [biology textbook, brochure (education and information), language and expression textbook, science and technology textbook, form, composition, LGS questions, legislation (law, regulation and notification), reader, report, Turkish textbook and website]. As a result, in this study examining theses prepared on readability in Turkey, it has been determined that a large number of theses have been prepared on this subject, especially in the last 5 years (2019-2023). Book chapters on readability can be given as research topics.

Anahtar Kelimeler

Text, Readability Formula, Readability, Thesis

TÜRKİYE'DE OKUNABİLİRLİK KONUSUNDA HAZIRLANAN TEZLERİN ARAŞTIRMA EĞİLİMİ

Öz

Bu araştırmanın amacı, okunabilirlik konusunda Türkiye’de hazırlanmış lisansüstü tezlerin; tür, bilim dalı, yıl, danışman ünvanı, üniversite, konu, tezde tercih edilen okunabilirlik formülü gibi çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırmada doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Türkiye’de hazırlanan lisansüstü tezler, inceleme nesnesi olarak belirlenmiştir. Söz konusu tezlere Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezinden ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda; okunabilirlikle ilgili 2002-2023 yılları arasında toplam 32 tezin hazırlandığı tespit edilmiştir. Okunabilirlik konusunda daha çok dil ile ilgili alanlarda çalışmalar yapılmış olmasına rağmen, bir diş hekimliği uzmanlık tezi ve üç tıpta uzmanlık tezinin de bu konuda hazırlandığı sonucuna ulaşılmıştır Yıl değişkeni açısından bakıldığında ise en fazla tezin (7 adet) 2019 yılında hazırlandığı belirlenmiştir. Okunabilirlik konusundaki tezlere danışmanlık yapan akademisyenlerin %37,50’si Dr. Öğr. Üyesi/Yrd. Doç. Dr.; %37,50’si ise Doç. Dr. ünvanlıdır. 12 farklı konuda [biyoloji ders kitabı, broşür (eğitim ve bilgilendirme), dil ve anlatım ders kitabı, fen ve teknoloji ders kitabı, form, kompozisyon, LGS soruları, mevzuat (kanun, yönetmelik ve tebliğ), okuma kitabı, rapor, Türkçe ders kitabı ve web sitesi] okunabilirlikle ilgili tez hazırlanmıştır. Sonuç olarak, Türkiye'de okunabilirlik üzerine hazırlanan tezlerin incelendiği bu çalışmada, özellikle son 5 yıl içinde (2019-2023) bu konuda çok sayıda tezin hazırlandığı tespit edilmiştir. Okunabilirlikle ilgili kitap bölümleri araştırma konusu olarak önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Metin, Okunabilirlik Formülü, Okunabilirlik, Tez

Kaynakça

• Akbaş, B. ve Aksoy, E. (2024). Sevim Ak hikâyelerinin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi. Nizip Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 62-73.
• Ateşman, E. (1997). Türkçede okunabilirliğin ölçülmesi. A. Ü. TÖMER Dil Dergisi, 58, 71-74. http://okunabilirlikindeksi.com
• Aydın, G. (2022). Türkçeyi ikinci/yabancı dil olarak öğrenenler için hazırlanan yardımcı materyallerin okunabilirliği üzerine bir inceleme. Journal of History School, 61, 4202-4227.
• Benzer, A. (2020). Yapay zekâya dayalı okunabilirlik formülüne doğru bir adım. Araştırma ve Deneyim Dergisi (ADEDER), 5(1), 47-82. https://dergipark.org.tr/
• Bezirci, B. ve Yılmaz, A. E. (2010). Metinlerin okunabilirliğinin ölçülmesi üzerine bir yazılım kütüphanesi ve Türkçe için yeni bir okunabilirlik ölçütü. DEÜ Mühendislik Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi, 12(3), 49-62. https://dergipark.org.tr/
• Bora, A. ve Arslan, M. (2021). Türkçe Ders (5, 6, 7, 8) Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Yönünden İncelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 10(1), 222-236. https://dergipark.org.tr/
• Çetinkaya, G. ve Uzun, L. (2010). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik özellikleri. Türkçe ders kitabı çözümlemeleri (1. baskı, s. 141-153) içinde. Pegem Akademi.
• Çoban, A. (2014). Okunabilirlik kavramına yönelik bir derleme çalışması. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 9, 96-111. https://dergipark.org.tr/
• https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Erişim tarihi: 15.12.2023).
• Kalyoncu, M. R. ve Memiş, M. (2024). Türkçe için oluşturulmuş okunabilirlik formüllerinin karşılaştırılması ve tutarlılık sorgusu. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 12(2), 417-436. https://doi.org/10.16916/aded.1434650
• Kavun, M. ve Maden, S. (2024). Türkiye'de okunabilirlik ile ilgili yayımlanmış makalelerin araştırma eğilimleri. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 18(48), 38-57. DOI: 10.29329/mjer.2024.
• Özcan, E. (2013). 6.-7. Sınıf Türkçe ve Türk Kültürü Ders Kitabının Okunabilirliği ve Hedef Yaş Düzeyine Uygunluğu Fransa Örneği. Sakarya University Journal of Education, 1(2), 16-24. https://dergipark.org.tr/
• Sönmez, V. (2003). Metinlerin eğitselliğini saptamada matematiksel bir yaklaşım (Sönmez Modeli). Eğitim Araştırmaları Dergisi, 10, 24-39.
• TDK. (2023). Türkçe sözlük (2. cilt, 12. baskı). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Temur, T. (2003). Okunabilirlik (readability) kavramı. TÜBAR, 13, 169-180. https://dergipark.org.tr/
• Temur, T., Sarı, M. ve Dedeoğlu Orhan, B. (2011). Fen ve sosyal bilimler alanında yapılan okunabilirlik çalışmalarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi. KHO Bilim Dergisi, 21(1), 103-121. https://dergipark.org.tr/
• Yılar, M. B. (2020). 9. sınıf coğrafya ders kitabında yer alan metinlerin okunabilirlik düzeyinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 18(2), 1126-1146. https://dergipark.org.tr/
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (genişletilmiş 10. baskı). Seçkin.