REVERSE ADDRESSING IN TURKISH: ON THE ADDRESSING STRATEGY UTILIZING THE ADDRESSEE’S PERSPECTIVE

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 1291 - 1302, 26.12.2024

Aslıhan Dinçer

https://doi.org/10.32321/cutad.1557838

Öz

In this article the phenomenon of reverse address, which adopts a communication style different from traditional address forms, is examined. Reverse address occurs through speaking from the perspective of the addressee or by assuming their role. Such forms of address are structures that emphasize the identity or role of the speaker in the relationship rather than that of the addressee.
This communicative model, primarily emerging within genetic or fictional kinship relationships, especially in parent-child interactions, is a usage pattern that has developed due to the flexible structure of address systems, even though it may contain logical inconsistencies. This form of usage is not only common in Turkish but also widely observed in many other world languages. For instance, expressions such as “Mommy would you like me to read you a story?” used by a mother to her child or “Daddy, we’re not going to the park today” used by a father to his child, are examples of reverse addressing.
These forms of address are generally observed to be preferred as a means of expressing love, affection, sympathy or closeness toward the addressee, thereby establishing an emotional bond. However it is also noteworthy that they can sometimes serve a directive function. This is largely related to the fact that reverse address is typically directed by individuals who are superior in terms of age, experience or social status -those hierarchically stronger- toward individuals in a subordinate position. Accordingly a sentence such as “Tidy your room, my dear mommy” spoken by a parent to their child can carry the value of a warning, request, command or instruction. Therefore, reverse addresses do not possess merely a communicative function. They also serve as linguistic tools that reinforce emotional bonds in social relationships or convey other pragmatic meanings.
The emergence of reverse addressing cannot be solely attributed to the temporal changes in language. This phenomenon, which also has a socio-psychological dimension, draws attention as a reflection of the quest for novelty in language and the desire to be different.
In this study, will focus on how reverse addresses are constructed in language, the contexts in which they are used, their pragmatic functions, and their structural characteristics.

Anahtar Kelimeler

Address Strategies, Reverse Addressing, Regular Addressing, Turkey Turkish

TÜRKÇEDE TERSİNE HİTAP: MUHATABIN PERSPEKTİFİNİ KULLANARAK SESLENME STRATEJİSİ ÜZERİNE

Öz

Bu makalede geleneksel hitap biçimlerinden farklı bir iletişim yolunun benimsendiği tersine hitap olgusu ele alınmaktadır. Tersine hitap, muhatabın perspektifinden konuşma ya da onun rolünü üstlenme yoluyla gerçekleşmektedir. Bu tür hitaplar, muhataptan ziyade konuşurun kimliğini veya ilişkideki rolünü vurgulayan yapılardır.
Daha çok genetik veya kurgusal akrabalık ilişkileri içinde, özellikle de ebeveyn-çocuk arasındaki etkileşimlerde ortaya çıkan bu iletişim modeli, mantıksal açıdan tutarsızlık içerse de hitap sisteminin esnek yapısına bağlı olarak gelişen ve yalnız Türkçede değil, birçok dünya dilinde de yaygın biçimde karşılaşılan bir kullanım biçimidir. Örneğin bir annenin çocuğuna “Anneciğim sana masal okumamı ister misin” veya bir babanın çocuğuna “Babacığım bugün parka çıkmıyoruz” biçimindeki ifadeleri, tersine hitap içeren kullanımlar arasındandır.
Bu hitap biçimlerinin genellikle muhataba karşı sevgi, şefkat, sempati veya yakınlık ifade etme; yani duygusal bir bağ kurma amacıyla tercih edildikleri görülmektedir. Bununla birlikte bazen komut işlevi ile de ortaya çıkabildikleri dikkati çekmektedir. Bu, büyük çoğunlukla tersine hitapların yaş, tecrübe veya sosyal konum itibarıyla üstte bulunan, yani hiyerarşik bakımdan güçlü olan kişi tarafından alt pozisyonda bulunan kişiye yöneltilmesi ile de ilgilidir. Buna göre bir ebeveynin çocuğuna söylediği “Odanı topla anneciğim” cümlesi uyarı, istek, emir, talimat değerine de sahip olabilir. Dolayısıyla tersine hitapların yalnızca iletişimsel bir işlevi bulunmamaktadır. Bunlar aynı zamanda sosyal ilişkilerdeki duygusal bağları pekiştiren ya da başka pragmatik anlamlar yüklenen dilsel araçlar olarak da işlev görmektedirler.
Tersine hitap biçiminin ortaya çıkması, yalnızca dilin zamanla değişmesine bağlı bir sonuç olarak değerlendirilemez. Çünkü sosyo-psikolojik bir yönü de bulunan bu olgu, dilde yenilik arayışının ve farklı olma arzusunun bir yansıması olarak da dikkati çekmektedir.
Bu çalışmada tersine hitapların dilde nasıl yapılandıkları, hangi durumlarda kullanıldıkları, hangi pragmatik işlevlere ve hangi yapısal özelliklere sahip oldukları üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Hitap Stratejileri, Tersine Hitap, Doğrudan Hitap, Türkiye Türkçesi

Kaynakça

• Abbate, L. (2010). L’“allocuzione inversa” nell’italiano meridionale: una chiave interpretativa in base ai modelli pragmatici e cibernetici della comunicazione linguistica. La comunicazione parlata, 145-160.
• Akkuş, F., and V. Hill (2018). The speaker in inverse vocatives. Proceedings of the 35th West Coast Conference on Formal Linguistics (G. Bennett vd., Eds.) (pp. 49-58).
• Alkan Ataman, H. (2018). Türkiye Türkçesinde Hitaplar. Yayımlanmamış doktora tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Braun, F. (1988). Terms of address: Problems of patterns and usage in various languages and cultures. Berlin: Mouton de Gruyter.
• Demirbaş, M. (2017). Türkiye Türkçesi Ağızlarında Seslenme Sözleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim, 6(4), 2154-2181.
• Doğru, F. (2018). Seslenme Sözleri ve Genel Türkçe Sözlüklerdeki Görünümü. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 135-150.
• Gumperz, J. J. (1982). Discourse Strategies. Cambridge University Press.
• Hill, V. (2022). The syntactization of kinship in vocative phrases. Glossa: a journal of general linguistics, 7(1), 1-24.
• Karademir, F. (2016).Türkçede Konuşanın Kişi Değiştirmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43), 333-353.
• Kraska-Szlenk, I. (2018). Address inversion in Swahili: Usage patterns, cognitive motivation and cultural. Cognitive Linguistics, 29(3), 545-583.
• Leech, G. (1999). The distribution and function of vocatives in American and British English conversation, Out of Corpora: Studies in Honour of Stig Johansson, 107-118.
• Maalej, Z. (2010). Addressing non-acquaintances in Tunisian Arabic: A cognitive-pragmatic account. Intercultural Pragmatics. 7(1),147-173.
• Özcan, F., H. (2016). Choice of address terms in conversational setting. Journal of Human Sciences, 13(1), 982-1002.
• Özer, N. (2019). Address Terms in Turkish: A Corpus-Based Study. Unpublished Master’s Thesis, Mersin Unıversıty Institute of Social Sciences English Language and Literature Department.
• Renzi, L. (1968), Mamă tată, nene ecc: il sistema delle allocuzioni inverse in rumeno, in “Cultura neolatină”, 27(1), 89-99.
• Sgroi, S. C. (2012). Le vocatif et l’allocution inverse’ en italien. Rivista Italiana di Linguistica e Dialettologia, 14, 65-88.
• Tavakol, M, and Allami, H. (2013). Reverse Addressing in Modern Persian. International Journal of Society, Culture & Language. 2(1), 2329-2210.
• Yüceol Özezen, M. (2004). Türkiye Türkçesi Konuşma Dilinde Seslenme Biçimleri Üzerine Gözlemler-Genel Sınıflama. V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri II. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Zago, R. (2015). That’s none of your business, Sy: The pragmatics of vocatives in film dialogue. Participation in Public and Social Media Interactions, 183-207.