Doğu Akdeniz Bölgesinde İleri Çıkmış Nohut (Cicer arietinum L.) Hatlarında Kışlık Ekimde Verim Ve Kalite Özelliklerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2021, , 345 - 356, 31.12.2021

Dürdane Mart , Meltem Türkeri , Ramazan Akın , Evren Atmaca , Derya Yucel , Tolga Karaköy , Ayşe Öktem , Süreyya Emre Dumlu , Necda Çankaya , Sezgin Mart , Canan Can

https://doi.org/10.36846/CJAFS.2021.61

Öz

Bu araştırma, Akdeniz iklim koşullarında 2014 ve 2015 yetiştirme döneminde İleri çıkmış hatlar 2 yıl süreyle ekilerek verim ve verimle ilgili bazı özellikler incelenmiştir. Denemeler, Tarımsal Araştırma Enstitüsü Araştırma Alanlarında yürütülmüş; çalışmada 17 hat ve 3 çeşit kontrol kullanılarak 20 genotipli olarak deneme planlanmıştır. Yapılan çalışmada Doğu Akdeniz bölgesi için genotiplerden kışlık ekime uygunluk, Ascochyta hastalığına toleraslılık yönünde değerlendirmeler yapılmıştır.
Araştırmanın yürütüldüğü yıllarda, 2014 yılında, Nohut genotiplerinden elde edilen elde edilen en yüksek ve en düşük tane verim değerleri 102,2- 353,7 kg/da arasında; 2015 yılında elde edilen elde edilen en yüksek ve en düşük tane verim değerleri 43,4- 405,4 kg/da arasında değişim göstermiştir. İki yıllık ortalama değerler bakımından da 98,15- 379,56 kg/da arasında değerler tespit edilmiştir. Ascochyta yanıklık hastalığı yoğun olduğu yıllarda verimde kayıplara neden olmuştur.
2014 ve 2015 her iki yetiştirme sezonu kalite değerleri bakımından deneme ortalama Protein Analiz değerleri ise en yüiksek EN 1788 çeşidinden % 22,04, en düşük değer ise İnci çeşidinden % 19,74 değerleri elde edilmiştir. Deneme ortalama değerleri bakımından EN 1683, FLIP 01-24 C hatları kuru ağırlık, yaş ağırlık, su alma kapasitesi, yaş hacim, şişme kapasitesi bakımından diğer çeşitlere göre yüksek değerleri vererek ön plana çıkmıştır.
Anahtar kelimeler: Nohut, kışlık ekim, Adaptasyon ve kalite

Anahtar Kelimeler

Nohut, kışlık ekim, Adaptasyon ve kalite

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

Program kodu: TÜBİTAK 1003 Proje No: 113O070

Teşekkür

Bu Çalışma, TÜBiTAK 1003 Projesi, 113O070 nolu proje ile desteklenmiştir. TÜBİTAK’a katkı ve maddi desteklerinden dolayı çok teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Anonymous, 2021. FAO. https:// www. fao. org/ faostat/
• Anlarsal,A.E.,C.Yücel ve D.Özveren.1999. Çukurova koşullarında bazı nohut hatlarının verim ve verimle ilgili özelliklerinin saptanması üzerinde bir araştırma Türkiye 3.Tarla Bitkileri Kongresi Cilt III (Çayır Mera Yem Bitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller), s.342- 347,15-18 Kasım, Adana.
• Atmaca E 2008. Eskişehir Koşullarında Bazı Nohut Çeşit Ve Hatlarında Farklı Ekim Zamanı Ve Sıra Arası Mesafelerinin Verim, Verim Unsurları Ve Kalite Üzerine Etkisi, DoktoraTezi, 90 s.,Ankara
• Azkan, N., Kaçar, O., Doğangüzel, E., Sincik, M. ve Çöplü, N. 1999. Bursa Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarının Nohut Hat ve Çeşitlerinde Verim ve Verim Öğelerine Etkisi. Türkiye III. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, 3; 318-323. Adana.
• Bakoğlu A, 2009. Elazığ ekolojik koşullarında bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin verim ve verim öğeleri üzerine bir araştırma. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2009 13(1): 1-6
• Biçer, B.T., Şakar, D., 2003. Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Köy Çeşitlerinde Bitkisel Ve Tarımsa Özelliklerin Belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 10(4):289-396.
• Erdemci, İ., Yaşar, M. Koç, M. 2016. Evaluation Of Selection Criteria İn Winter Chickpea Using Correlation Coefficient And Path Analysis. Yyü Tar. Bil. Derg. (Yyu J Agr Scı) 2016, 26(1): 1-6
• Gül, M. K., Egesel, C. Ö., Kahrıman, F., Tayyar, Ş., 2006. Çanakkale Yöresinde Nohut Bitkisinin Kışlık Olarak Yetiştirilebilme Olanakları, Uludag.Üniv.Zir.Fak.Derg.(2006) 20(1): 57-66
• Karasu, A. 1993. Bazı Nohut Çeşitlerinin (CicerarietinumL.) Agronomik ve Teknolojik Karakterleri Üzerinde Bir Araştırma. Doktora Tezi (Basılmamış). Uludağ Üniversitesi, 122 s. Bursa.
• Katıyar, R.P., Sıngh, H.G., 1987. Interrelationships Of Physiological Attributes With Seed Yield And It’s Components İn Chickpea, Farm Science Journal, 2(2),125-130.
• Kimber R. B. E., Shtienberg D., Ramsey M. D., Scott E. S.,. 2007. The role of seedling infection in epiphytotics of ascochytablight on chickpea. Eur J Plant Pathol 117,141– 152.
• Köksal, H., Atlı, A. ve Dağ, A. 1993. Çevrenin Bazı Nohut Çeşitlerinin Teknolojik Özelliklerine Etkileri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 2(1); 25–35.
• Leo, A., Linde, C., Ford, R. 2016. Defence gene expression profiling to Ascochyta rabiei aggressiveness in chickpea, Theor Appl Genet, 129, 1333–1345.
• Mart, D., Anlarsal,E; 2001. Çukurova Koşullarında Nohutta (CicerarietinumL.) Bazı Önemli Özellikler Yönünden GenotipXÇevre İnteraksiyonları ve Uyum Yeteneklerinin saptanması Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi 17-21 Eylül 2001, Tekirdağ.
• Mart, D., Cansaran, E., Karaköy, T., Ve Şimşek, M., 2003. Çukurova Bölgesinden Toplanan Yerel Nohut (CicerarietinumL.) Populasyonlarının Bazı Önemli Agronomik Ve Morfolojik Özelliklerinin Belirlenmesi, Seleksiyonu ve Kantitatif Karakterlerin Belirlenmesi . Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi 13-17 Ekim 2003, Diyarbakır.
• Özkan A., Kafadar F.N., Canan C., Mart D. 2015. Türkiye’de Yetiştiriciliği Yapılan Nohut Bitkisinde (Cicer arietinum L.) Yabancı Ot, Nodül Sayısı ve Rakım Arasındaki İstatistiksel İlişkiye Bir Bakış, 11. Tarla Bitkileri Kongresi 7-10 Eylül Çanakkale.
• Saxena, M.C., 1980. Recent Advences İn Chickpea Agronomy. In Proceedings Of The First International Workshop on Chickpea Improvement, 28 Feb- 2 Mar 1979. Icrisat, Hyderabat, India, s.89-96.
• Slim, S.N., Saxena. M.C.,1993. Adaptation of Spring-Sown chickpea to the Mediterranean Basin.II. Factors ınfluencing Yield under Drought, Field Crops Research, 34, 137-146.
• Singh, I.S, Hussaın, M.A, Gupta, A.K., 1995. Correlation Studies Among Yield And Yield Contributing Traits İn F2 And F3 Chickpea Populations. International Chickpea And Pigeonpea Newsletter, 2, 11-13.
• Singh, K.B., Williams, P.C. and Nakkoul, H. 1990. Influence of Growing Season, Location and Planting Time on Some Quality Parameters of Kabuli Chickpea. Journal of The Science of Food and Agriculture, 55(4); 429-441.
• Tivoli, B., ve Banniza, B. (2007), Effect of ascochyta blight (Mycosphaerella pinodes) on yield components of single pea (Pisumsativum) plants under field conditions. Annals of Applied Biology, 129, 207–216.
• Tripathi, H.P. and Singh, S.N. 1985. Performance of Chickpea Varieties under Different Dates of Sowing. International Chickpea Newsletter, 13; 11-13.
• Wenhua D., Zhao X., Raju X., Davies P., Trethowan R. 2012; Identification of Ascochyta rabiei disease resistance in chickpea genotypes, Euphytica. 3,697-704.