Çukurova Bölgesinde Bazı Nohut (Cicerarietinum L.) Çeşit Ve Hatlarında Verim Ve Kalite Özelliklerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2021, , 357 - 368, 31.12.2021

Dürdane Mart , Meltem Türkeri , Ramazan Akın , Derya Yucel , Sezgin Mart

https://doi.org/10.36846/CJAFS.2021.62

Öz

Bu çalışma, Çukurova bölge koşullarında 2014-2015 yetiştirme yıllarında nohut (Ciceraritinum L.) çeşit ıslahı amacıyla hat ve çeşitlerin ekimleri yapılarak verim ve verimle ilgili bazı özellikler incelenmiştir. Denemeler, Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Doğankent lokasyonunda, 20 genotip ile kışlık olarak ekilerek değerlendirilmiştir. Araştırmanın yürütüldüğü yıllarda kışlık ekimlerden elde edilen en yüksek tane verim değeri birinci ve ikinci yılda, 321.2 ve 297.4 kg/da, olarak İnci çeşidinden elde edilmiştir. 100 tane ağırlığı bakımından birinci yılda genotipler 53,2-34,4 gr; ikinci yılda 47.5-31.1 gr değerleri arasında değişim göstermiştir. Bunlara ilave olarak çiçeklenme, bakla bağlama, bitki boyu ve ilk bakla yüksekliği değerlendirmeleri de seleksiyon kriteri olarak değerlendirilmiştir. Araştırmanın yürütüldüğü yılda hat ve çeşitler üzerinde iklime bağlı yağışlar ve dağılımı önemli olmuştur. Ayrıca bu çeşit adaylarının hastalık bahçelerinde Antraknoz gözlemleri de incelenmiş ve hastalığa toleranslı olarak da tespit edilmiştir. 2014 ve 2015 her iki yetiştirme sezonu kalite değerleri bakımından ortalama Protein Analiz değerleri ise en yüksek FLIP 03-21C çeşidinden % 21.48, en düşük değer ise X201 TH 165 line % 19.15 değerleri elde edilmiştir. Adana1 çeşidi kuru ağırlık, yaş ağırlık, su alma kapasitesi, kuru hacim, yaş hacim, şişme kapasitesi bakımından diğer çeşitlere göre en yüksek değerleri vererek dikkatleri çekmiştir.
Anahtar kelimeler: Nohut, Islah, Adaptasyon ve Kalite

Anahtar Kelimeler

nohut, ıslah, adaptasyon ve kalite

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

Program kodu: TÜBİTAK 1003 Proje No: 113O070

Teşekkür

Bu Çalışma, TÜBiTAK 1003 Projesi, 113O070 nolu proje ile desteklenmiştir. TÜBİTAK’a katkı ve maddi desteklerinden dolayı çok teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Kaynaklar Anonymous, 2021. FAO. https:// www. fao. org/ faostat/
• Açikgöz, N., 1987. Nohut Tarımı, Ege Bölge Zirai Arş. Ens. Müd. Yayın No: 76, Menemen-İzmir, 25 s.
• Akem, C. 1999. Ascochyta blight of chickpea: present status and future priorities. International Journal of Pest Management, 45, 131-137.
• Anlarsal,A.E.,C.Yücelve D.Özveren.1999. Çukurova koşullarında bazı nohut hatlarının verim ve verimle ilgili özelliklerinin saptanması üzerinde biraraştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi Cilt III (Çayır Mera Yem Bitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller), s.342- 347,15-18 Kasım,Adana.
• Atikyılmaz, N. 1997. Kışlık ve Yazlık Nohut Ekiminde Verim ve Verim Bileşenleri Arasındaki İlişkileri ile Bazı Kalite Özelliklerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış). Dicle Üniversitesi, 53 s., Diyarbakır.
• Babagil G.E.2011., Erzurum ekolojik koşullarında bazı nohut (CicerarietinumL.) çeşitlerinin verim ve verim özelliklerinin incelenmesi. Anadolu Tarım Bilim. Derg., 2011,26(2):122- 127.
• Bakoğlu A, 2009. Elazığ ekolojik koşullarında bazı nohut (CicerarietinumL.) çeşitlerinin verim ve verim öğeleri üzerine biraraştırma. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2009 13(1):1-6
• Bejiga, G. and Tollu, A. 1982. The Influence of Plantings Dateson the Yield of Three Chickpea (Cicer Khorgade, P.W.,Narkhede, M.N. and Raut, S.K. 1985. Genetic Variability Studies in Chickpea. International Chickpea Newsletter, 12; 12-13.
• Chen W, Coyne CJ, Peever TL, Muehlbauer FJ (2004) Characterization of chickpea differentials for pathogenicity assay of Ascochyta blight and identification of chickpea accessions resistant to Didymella rabiei. Plant Pathol 53:759–769
• Eser, D. 1978. Yemeklik Tane Baklagiller. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Rotosu, 98 s.,Ankara.
• Gül, M. K., Egesel, C. Ö., Kahrıman, F., Tayyar, Ş., 2006. Çanakkale Yöresinde Nohut Bitkisinin Kışlık Olarak Yetiştirilebilme Olanakları. Uludag.Üniv.Zir.Fak.Derg., (2006) 20(1): 57-66
• Kocalar, H., Kafadar F. N.,, Ozkan, A., Talapov,T. Demirel, Ö., Anay, A., Mart, D., Can, C.,(2020); Current Distribution and Virulence of Fusarium oxysporum f. sp. ciceris in Turkey; Legume Research - An International Journal, 10.18805/LR-520
• Mart, D., Anlarsal,E; 2001. Çukurova Koşullarında Nohutta (Cicerarietinum L.) Bazı Önemli Özellikler Yönünden Genotip X Çevre İnteraksiyonları ve Uyum Yeteneklerinin saptanması Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi 17-21 Eylül 2001, Tekirdağ.
• Mart, D; 2006. Investigation of relations amang ascochyta blight and plant morphology with multi – regrassion on winter planted chickpea (Cicerarietinum) varieties in the Çukurova region, Ascochyta 2006, 2-6 Temmuz, Le Tronchet, France.
• Mart,, D.,,Çinkaya, N., T. Karaköy and A. Keçeli, 2010, Adaptation of Registered Chickpea (Cicer arietinum L)Varieties To Cukurova Region And Investigation Of Quality Values In Regional Conditions, Book Abstracts, 5th International Food Legumes Research Conferance (IFLRCV) &7th European Conferance On Grain Legumes (AEP VII); Legumes For Global Health Legume Crops And Products For Food, Feed And Environmental Benefits April 26-30, 2010- Antalya.
• Mart, D.,Yücel, D., Türkeri, M. 2015. Çukurova Bölgesinde Nohut (CicerarietinumL.) GenotiplerininKışlık Ekim Zamanında Verim Ve Morfolojik Özelliklerinin Değerlendirilmesi. 11.Tarla Bitkileri Kongresi, 19-23Eylül 2015,Çanakkale.
• Muehlbauer, F.J.and K.B. Singh, 1987, Genetics of chickpea. P. 99-125.In M.C. Saxena and K.B. Singh (ed) Thechickpea, CAB Int, Oxon UK.
• Nalçacı,N. Feyza Nur Kafadar,FN, Özkan,A. Turan,A Başbuğa, S. Anay,A. Mart,D Öğut,E. Sarpkaya,K Atik, O, Can C.(2021); Epiphytotics of chickpea Ascochyta blight in Turkey as influenced by climatic factors; ,Journal of Plant Diseases and Protection, https://doi.org/10.1007/s41348-021-00458-7;
• Nalcaci,N. , Turan A., Basbuga S., Kafadar F. N., Isler D.Ceyhan E, Anay A., Mart D., Ogut E., Sarpkaya K., and Can C. (2021) Virulence and Mating Type Distribution of Didymella rabiei in Chickpea Growing Areas of Turkey, J. Agr. Sci. Tech. (2021) Vol. 23(1): 209-220 (JAST)
• Phadnis, B.A., A.P. Ekbote And S.S. Ainchwar.(1970); Path-Coefficient Analysis in Gram (C.arietinum). Bibloography of Chickpea Genetics andBreeding., 115:915.
• Reddy MV, Kabbabeh S (1985) Pathogenic variability in Ascochyta rabiei (Pass.) Lab. in Syria and Lebanon. Phytopathologica Med 24:265–266
• Reddy, M. V. and Sing, K. B. 1990. Relationship between Ascochyta Blight Severity and Yield Losing Chickpea and Identification of Resistant Lines. Phytopathol. Med., 29: 32-38.
• Saxena, M.C., 1980.RecentAdvences İn ChickpeaAgronomy. InProceedings Of The First International Workshop on Chickpea Improvement, 28 Feb- 2 Mar 1979. Icrisat, Hyderabat, India, s.89-96.
• Slim, S.N.,Saxena. M.C.,1993. Adaptation of Spring-Sown chickpea to the Mediterranean Basin. I Response to Moisture Supply, Field Crops Research, 34, 121-136.
• Slim, S.N.,Saxena. M.C.,1993. Adaptation of Spring-Sown chickpea to the Mediterranean Basin.II. Factors ınfluencing Yield under Drought, Field Crops Research, 34, 137-146.
• Şehirali, S., 1988. Yemeklik Tane Baklagiller. Ank. Ün. Zir. Fak..yayınları :1089, Ankara, 435 s.
• Şehirali, S.,2002. Tohumluk ve teknolojisi, Trakya Ün. Ziraat Fak., Tarla Bitkileri Böl. İstanbul.
• Singh, K.B., Williams, P.C. and Nakkoul, H. 1990. Influence of Growing Season, Location and Planting Time on Some Quality Parameters of Kabuli Chickpea. Journal of The Science of Food and Agriculture, 55(4);429-441.
• Tripathi, H.P. and Singh, S.N. 1985. Performance of Chickpea Varieties under Different Dates of Sowing. International Chickpea Newsletter, 13;11-13.
• Vail, S. L.,2005. Population studies of Ascochyta rabiei on chickpea in Saskatchewan, M. S. Thesis, University of Saskatchewan, Dept. Of Plant Sciences, Saskatoon.