ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÜNİVERSİTE KAVRAMINA İLİŞKİN ALGILARININ METAFOR ANALİZİ

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 1, 82 - 97, 23.04.2018

Zeynep Uğurlu

Öz

Bu araştırmanın temel amacı öğretmen
adaylarının “üniversite” kavramına ilişkin algıları metaforlar aracılığıyla
ortaya koymaktır. Araştırmanın çalışma grubunu, Sinop Üniversitesi Eğitim
Fakültesi’nde 2009-2010 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde Fen Bilgisi (FBP-3
ve 4.Sınıf) ve Sınıf Öğretmenliği (SÖP-3 ve 4. Sınıf) programlarında öğrenimini
sürdüren toplam 137 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Öğretmen adaylarının %67’si
(92) kız, %33’ü (45) erkektir. Araştırma verileri araştırma kapsamında yer alan
öğretmen adaylarının “Üniversite….gibidir, çünkü…” cümlesini tamamlamasıyla
elde edilmiştir. Verilerin analiz edilmesinde ve yorumlanmasında içerik analizi
tekniği kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre öğretmen adayları üniversite
kavramına ilişkin 74 geçerli metafor üretmiştir. Üretilen metaforlar beş
kategori altında toplanmıştır. “özgürlük”, “bilim yuvası, ”meslek okulu”,
”farklılıkların bütünleştirilmesi” ve “üretim merkezi (fabrika)” olmak üzere
beş kategoride toplanan üretilen metaforlar, 
okul metaforlarıyla büyük ölçüde benzerlik göstermektedir. “özgürlük”,
“bilim yuvası” ve “meslek okulu” vurgularına daha fazla yer verildiği ve olumsuz
anlam yüklenen çok sayıda metaforun üretildiği gözlenmiştir. Bu durum öğretmen
adaylarının üniversiteden beklentilerinin yeterince karşılanmadığı biçiminde
yorumlanmıştır.  

Anahtar Kelimeler

Üniversite, Metafor, Özgürlük, Bilim Yuvası, Meslek okulu

Kaynakça

• Arslan, M. M. & Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi. 171, 100-108.
• Aydoğdu, E. (2008). İlköğretim okullarındaki öğrenci ve öğretmenlerin sahip oldukları okul algıları ile ideal okul algılarının metaforlar (mecazlar) yoluyla analizi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Baker, P.J. (1991). Mindful engagement: Metaphors for school improvement. Educational Leadership, 48 (April 1991), 32-35.
• Balcı, A. (1999). Metaphorical images of school: School perceptions of students, Teachers and parents from four selected schools. Yayınlanmamış Doktora Tezi, ODTÜ, Ankara.
• Balyer A., Hesapçıoğlu M., (2008). Sanayileşmiş bazı ülkeler ve Türkiye’de üniversite açma politikaları: Teori ve uygulama", Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, cilt.1, ss.53-78
• Baskan, G.A. (2001). Türkiye’de yükseköğretimin gelişimi. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt 21, Sayı 1 (2001) 21-32
• Bogdan, R. C. & Biklen, S.K. (1992). Qualitative research for education to theory and methods. Boston: Allyn and Bacon A Division of Simon & Schuster Inc.
• Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 6 (4), 693-712.
• Demirtaş, H. & Çoban, D. (2014). Üniversite öğrencilerinin, üniversite ve fakülte kavramlarına ilişkin metaforları: İnönü üniversitesi örneği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 113-143.
• Fırat, M. & Yurdakul, I.K. (2012). University metaphors: A study of academicians’ perspectives. International Journal of Social Sciences and Education. 2 (2), 194-206.
• Fry, P. G. (1989). The creation of curriculum reality: Metaphors in education. Oklahoma State Sniversity. Doctor of Education Degree.
• Fuller, R. ( 1985). What you think is what you get: Metaphors for the university, e.g. the land grant university as a feedlot. Essays from and about the ADAPT Program. 40. http://digitalcommons.unl.edu/adaptessays/40
• Havas, A. (2008), Devising futures for universities in a multi-level structure: A methodological experiment. Technological Forecasting & Social Change. 75 (2008) 558–582.
• Inbar, D. E. (1996). The free educational prison: metaphors and images. Educational Research, 38 (1), 77–92.
• Gökçe B (1990). Türkiye koşullarında yeni bir üniversite nasıl Kurulmalı? Yükseköğretimde Sorunlar ve Çözümler, İstanbul, Üniversite Öğretim Üyeleri Derneği ve Cem Yayınevi, 91 - 108.
• Grady, N., Fisher, D. ve Fraser, B. (1996). Images of school through metaphor development and validation of a questionnaire. Journal of Educational Administration, 34 (2), 41-53
• Günay, D. (2004) Üniversitenin neliği, akademik özgürlük ve üniversite özerkliği, International Congress on Higher Education, EDU 2004 – İstanbul, May 27-29, www.durmusgunay.com/.../12.Üniversitenin%20Neliği
• Gürüz, K. (2001) Dünyada ve Türkiye’de yükseköğretim (Tarihçe ve bugünkü sevk ve idare sistemleri), Ankara: ÖSYM Yayınları 2001–4
• Kortan, E., 1981, Çağdaş üniversite kampüsleri tasarımı, ODTÜ Mimarlık Fakültesi, Ankara.
• Lakoff, G., & Johnson, M. (2005). Metaforlar hayat, anlam ve dil. (Çev: G. Y. Demir). İstanbul: Paradigma.
• Mahlios, M. ve Maxson, M. (1998). Metaphors as structures for elementary and secondary preservice teachers’ thinking. International Journal of Educational Research. 29, 227- 240.
• Meray, S.L. (1971). Üniversite kavramları ve modelleri. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. 26(1), 13-66.
• Miles, M. B.& Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. California: Sage Pub.
• Morgan, G. (1998). Yönetim ve örgüt teorilerinde metafor. (Çev: Gündüz Bulut). İstanbul: MESS Yayınları No:280.
• Moser, K.S. (2000). Metaphor analysis in psychology: Method, theory, and fields of application. Qualitative Social Research, 1(2), Art. 21.
• Ortony, A. (1993). Metaphor, language, and thought, In A. Ortony (Ed.), Metaphor and thought. Cambridge: Cambridge University Press.
• Rasmussena, E, Moenb, Ø & Gulbrandsenc, M. (2006), Initiatives to promote commercialization of university knowledge. Technovation. 26 (2006) 518–533. www.elsevier.com/locate/technovation
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
• Saban, A., Koçbeker, B. N., & Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (2), 461-522.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Eğitim Yönetimi. 55. 459-496.
• Tekeli, İlhan (2004), The Institutional Transformation of Universities and its Reflection on the Evaluation of the Performance of Social Scientists, Evaluation of Performance in Social Sciences (der. İlhan Tekeli and Necdet Teymur), Turkish National Commission for UNESCO, Ankara, 2004 içinde, s.3-18.
• Tian-ping, Y. And Ai-sheng, L. (2009). The analysis of university metaphors, University Education Science, 3, 30-34.
• Wissema, J.G. (2009), Towards the third generation university: Managing the university in transition. Cheltenham: Edward Elgar Publishing.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.