Anadolu Lisesi Öğretmenlerinin Felsefi Yaklaşımlarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 51 - 64, 27.04.2020

Sinan Dağ , Temel Çalık

Öz

Araştırmada, Anadolu Liselerinde görev yapan öğretmenlerin eğitime
yönelik felsefi yaklaşımlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma tarama
modelinde desenlenmiştir. Araştırmanın evrenini 2017-2018 öğretim yılında Ankara’nın
9 merkez ilçesindeki liselerde görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır.
Örneklemin belirlenmesinde tabakalı örnekleme ve basit seçkisiz örnekleme
yöntemleri aşamalı olarak kullanılmıştır. Buna göre 660 öğretmenden veri
toplanmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Eğitim İnançları Ölçeği
(EİÖ)” kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde betimsel istatistikler,
t-testi ve ANOVA analizleri kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre,
öğretmenlerin en yüksek katılım gösterdiği yaklaşımlar sırası ile varoluşçuluk,
ilerlemecilik, daimicilik, yeniden kurmacılık ve esasiciliktir. Öğretmenlerin
felsefi yaklaşımları branş değişkenine göre farklılık göstermemekte, cinsiyet,
yaş ve kıdem değişkenlerine göre ise bazı boyutlarda farklılık göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim Felsefesi, Anadolu Lisesi

Kaynakça

• Alkın-Şahin, S., Tunca, N. & Ulubey, Ö. (2014) Öğretmen adaylarının eğitim inançları ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki, İlköğretim Online, 13(4), 1473-1492.
• Altınkurt, Y. Yılmaz, K. & Oğuz, A. (2012). İlköğretim ve ortaöğretim okulu öğretmenlerinin eğitim inançları, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 1-19.
• Anderson, G. L., & Jones, F. (2000). Knowledge generation in educational administration from the inside out: The promise and perils of site-based, administrator research. Educational Administration Quarterly, 36(3), 428-464.
• Apps, J.W. (1973) Toward a working philosophy of adult education, Wisconsin: Syracuse University
• Aslan, S. (2017). Sınıf öğretmenlerinin eğitim inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi 25(4), 1453-1468.
• Baki, A. & Gökçek, T . (2007). Matematik öğretmeni adaylarının benimsedikleri öğretmen modeline ilişkin bazı ipuçları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (32) 32, 22-31.
• Bakioğlu, A. (1996, Eylül). Öğretmenlerin kariyer evreleri. II. Ulusal Eğitim Sempozyumu, İstanbul.
• Balcı, A. (2008). Türkiye’de eğitim yönetiminin bilimleşme düzeyi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54, 181-209.
• Beytekin, O. F. & Kadı, A.(2015). Öğretmen adaylarının eğitim inançları ve değerleri üzerine bir çalışma. International Journal of Social Science, 31, 327-341.
• Biçer, B., Er, H. & Özel, A. (2013) Öğretmen adaylarının epistemolojik inançları ve benimsedikleri eğitim felsefeleri arasındaki ilişki. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9 (3), 229-242.
• Bursalıoğlu, Z. (2000). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: PegemA Yayınları.
• Bush, T. (1999). Crisis or crossroads? The discipline of educational management in the late 1990s. Educational Management & Administration, 27(3), 239-252.
• Büyükdüvenci, S. (1987). Eğitim felsefesi üzerine yazılar. Ankara: Yargıçoğlu Matbaası.
• Çalık, T. & Er, E. (2018). Türk modernleşmesinin yol ayrımı, Devlet Dergisi,15(478), 38-45.
• Çalık, T. & Sezgin F. (2005). Küreselleşme, bilgi toplumu ve eğitim, Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 55-66.
• Çalışkan, İ. (2013) Fen öğretmen adaylarının eğitim felsefesi yaklaşımları ile planlama süreçleri üzerine bir çalışma, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı 1, 68-83.
• Çelik, V. (1997). Eğitim yönetiminde kuramsal gelişmeler. Eğitim Yönetimi,3(1), 31-43.
• Çoban, A. (2007). Sınıf öğretmenlerinin eğitim sürecine ilişkin felsefi tercihlerini değerlendirme. Üniversite ve Toplum, 7 (4). http://www.universite-toplum.org/pdf/pdf_UT_331.pdf adresinden 19 Nisan 2018 tarihinde erişilmiştir.
• Doğanay, A. & Sarı, M. (2003). İlköğretim öğretmenlerinin sahip oldukları eğitim felsefelerine ilişkin algıların değerlendirilmesi-öğretmenlerin eğitim felsefeleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1 (3), 321-337.
• Duman, B. (2008). Öğrencilerin benimsedikleri eğitim felsefeleriyle kullanıldıkları öğrenme strateji ve öğrenme stillerinin karşılaştırılması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (1), 203-224.
• Duman, B. & Ulubey, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının benimsedikleri eğitim felsefelerinin öğretim teknolojilerini ve interneti kullanma düzeylerine etkisi ile ilgili görüşleri. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 95-114.
• Egan, K. (2010). Eğitilmiş zihin. (F. Keser, Çev.) Ankara: PegemA Yayınları.
• Ekiz, D. (2007). Öğretmen adaylarının eğitim felsefesi akımları hakkında görüşlerinin farklı programlar açısından incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 1-12.
• Ekiz, D. (2005). Sınıf öğretmeni adaylarının eğitim felsefesi akımlarına ilişkin eğilimlerinin karşılaştırılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 1-11.
• Ergün, M. (1996). Eğitim felsefesi. Ankara: Ocak Yayınları.
• Evers, C. W., & Lakomski, G. (1994). Three dogmas: A rejoinder. Journal of Educational Administration, 32(4), 28-37.
• Fidan, N.& Erden M. (1998). Eğitime giriş. Ankara: Alkım Yayınevi.
• Geçici, Ş. & Yapıcı, Ş. (2008). İlköğretim öğretmenlerinin eğitim felsefesiyle ilgili görüşleri. Kuramsal Eğitim Bilim, 1 (2), 57-64.
• Gutek, G.L. (2006). Eğitime felsefi ve ideolojik yaklaşımlar, (N. Kale, Çev) Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Ilgaz, G., Bülbül, T. & Çuhadar, C. (2013). Öğretmen adaylarının eğitim inançları ile öz-yeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (1), 50-65.
• James, W. (2015). Pragmatizm, (T. Karakaş, Çev), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kahramanoğlu, R. & Özbakış, G. (2018) Sınıf öğretmenlerinin eğitim inançlarının ve epistemolojik inançlarının belirlenmesi ve aralarındaki ilişkinin incelenmesi, Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2 (3); 8-27
• Karadağ, E., Baloğlu, N. & Kaya, S. (2009). Okul yöneticilerinin eğitim felsefesi akımlarını benimseme düzeylerine ilişkin ampirik bir çalışma. Kaygı-Uludağ Üniversitesi Felsefe Dergisi, 12, 181-200.
• Kaya, S. (2007). İlk ve ortaöğretim okulu yöneticilerinin eğitim felsefesi akımlarına karşı eğilimlerinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kısakürek, M.A. (1982). Eğitim felsefe ilişkileri üzerine, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 15 (1), 67-75.
• Kumral, O. (2015). Öğretmen adaylarının eğitim felsefeleri: Pamukkale Üniversitesi eğitim fakültesi örneği. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(24), 59-68.
• Lunenburg, F. C.,& Ornstein, A. C. (2013). Eğitim yönetimi kavramlar ve uygulamaları. (G. Arastaman, Çev. Ed.) Ankara: Nobel Yayınları
• Oğuz, A., Altınkurt, Y., Yılmaz, K., Hatipoğlu, S. (2014) Öğretmenlerin eğitim inançları ile öğrenen özerkliğini destekleme davranışları arasındaki ilişki, Turkish Journal of Educational Studies, 1(1), 37-78
• Oplatka, I. (2014). Differentiating the scholarly identity of educational administration. Journal of Educational Administration,52(1), 116-136.
• Oplatka, I. (2009). The field of educational administration. Journal of Educational Admimistration, 47(1), 8-35.
• Önen, A.S. (2011). Öğretmen adaylarının eğime yönelik inançları ile epistemolojik inançlarının mesleklerine yönelik tutumlarına etkisi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 293-301
• Özdemir, M. (2011). Kamu yönetimi ve işletme yönetimi arakesitinde bir bilim: Eğitim yönetimi. Amme İdaresi Dergisi, 44(2), 29-42.
• Özden, Y. (2002). Eğitimde yeni değerler. Ankara: Pegem A.
• Pajares, F. M. (1992). Teachers’ beliefs and educational research: cleaning up a messy construct. Review of Educational Research, 62, 307-332.
• Rideout, G. W. (2006). Educational beliefs and the learning environment. Academic Exchange Quarterly, 10 (2), 67-71.
• Savran, A., & Çakıroğlu, J. (2004). Preservice science teachers’ orientations to classroom management. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 124-130.
• Sönmez, V. (2002). Eğitim felsefesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Temel, D. (2010). Ortaöğretim okul yöneticilerinin eğitim felsefelerini algılamaları. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tozlu, N. (1997). Eğitim felsefesi, İstanbul: MEB Yayınları
• Tuncel, G. (2002) Eğitim felsefelerinin sosyal bilgiler programına etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Turan, S., & Aktan D. (2008). Okul hayatında var olan ve olması düşünülen sosyal değerler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 227-259.
• Türkeli, A. (2011). Beden eğitimi öğretmenlerinin eğitim felsefeleri ve teknolojiye karşı tutumları. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yapıcı, Ş. (2013). Öğretmen ve öğretmen adaylarının eğitim felsefeleri. Turkish Studies 8(8) 1431-1452.
• Yılmaz, K. & Tosun, M.F. (2013) Öğretmenlerin eğitim inançları ile öğretmen öğrenci ilişkilerine yönelik görüşleri arasındaki ilişki, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 2(4), 215-218
• Yılmaz, K. Altınkurt, Y. & Çokluk, Ö. (2011) Eğitim inançları ölçeği’nin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 11(1) 335-350