Problem Çözme Testi ve Dereceli Puanlama Anahtarı: Geliştirilmesi, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 23 - 35, 30.04.2023

Esma Güllü Egin , Mehmet Akif Sözer

Öz

Bu çalışmanın amacı “ilkokul öğrencilerine yönelik problem çözme testi ve dereceli puanlama anahtarı” geliştirmek ve psikometrik özelliklerini belirlemektir. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden tarama türünde tasarlanmıştır. Araştırmaya 2021-2022 eğitim öğretim yılında Ankara ilinde öğrenim görmekte olan 105 ilkokul 4. sınıf öğrencisi katılmıştır. Problem çözme dereceli puanlama anahtarı Polya’nın problem çözme basamakları temelinde şekillendirilmiştir. Bu basamaklara, zamanı etkin kullanma ve alternatif çözüm önerisi sunma kriterleri de eklenerek bir puanlama anahtarı tasarlanmıştır. Problem çözme testi geliştirilirken de 4. Sınıf düzeyinde problem çözme kazanımları ekseninde 8 soru hazırlanmıştır. Araştırmada ölçeğin geçerliğini belirlemek amacıyla yapılan açımlayıcı faktör analizi sonucunda problem çözme testinin, araştırmada olması beklendiği gibi tek faktörden oluştuğu, maddelerin toplam varyansı açıklama oranının ise %81 olduğu görülmüştür. Ölçeğin güvenirliğine ilişkin Cronbach alfa değeri .96’dır. Çok yüzeyli Rasch analizi sonuçlarına göre ölçeğin puanlayıcılar arası güvenirlik değerlerinin eşit olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ölçeğe ilişkin yapılan analizler sonucunda 8 madde ve tek faktörden oluşan geçerli ve güvenilir bir ölçek elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Problem Çözme, Ölçek Geliştirme, dereceli puanlama anahtarı

Problem Solving Test and Rubric: Development, Validity and Reliability Study

Öz

The aim of this study was to develop “problem solving test and rubric for primary school students” and to specify its psychometric characteristics. The study was designed as survey research, which is one of the quantitative research methods. 105 4th grade primary school students who are studying in Ankara in the 2021-2022 academic year participated in the research. The problem-solving rubric was formed on the basis of Polya's problem solving steps. A rubric was designed by adding the criteria of using time effectively and offering alternative solutions to these 4 steps. During the development process of the problem solving test, 8 questions were prepared on the axis of problem solving achievements at the 4th grade level. As a result of the exploratory factor analysis carried out to determine the validity of the scale in the research, it was seen that the problem-solving test consisted of a single factor as expected in the research, and the rate of explaining the total variance of the items was 81%. The Cronbach alpha value for the reliability of the scale is .96. According to the results of the Many Facet Rasch Analysis, it is seen that the inter-rater reliability values of the scale are equal. As a result of the analysis of the scale, a valid and reliable scale consisting of 8 items and a single factor was obtained.

Anahtar Kelimeler

Problem Solving, Scale Development, Rubric

Kaynakça

• Baykul, Y. (2005). İlköğretimde matematik öğretimi 1- 5 sınıflar. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2006). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (6. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Çekici, F. (2009). Problem çözme terapisine dayalı beceri geliştirme grubunun üniversite öğrencilerinin sosyal problem çözme becerileri, öfkeyle ilgili davranış ve düşünceler ile sürekli kaygı düzeylerine etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Eşmekaya, E. (2019). Faktör analizi. YBS Ansiklopedi, 7(1), 24-35. https://ybsansiklopedi.com/wp-content/uploads/2021/02/eda_faktoranalizi-1.pdf
• Gipps, C. (2011). Beyond testing (Classic Edition): Towards a theory of educational assessment. Routledge.
• Gürsoy, S. E. ve Çeliköz, N. (2021). İlkokul İkinci Sınıf Öğrencileri İçin Problem Çözme Ölçeği geliştirme: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 15(36), 128-163. https://doi.org/10.29329/mjer.2020.367.8
• Hiebert, J., Carpenter, T. P., Fennema, E., Fuson, K., Wearne, D., Murray, H., Olivier, A. and Human, P. (1997). Makingsense: Teaching and learning mathematics with understanding. Portsmouth, NH: Heinemann.
• Huebner, A., and Lucht, M. (2019). Generalizability theory in R. Practical Assessment, Research, and Evaluation, 24(1), 5.
• Karakaya, İ. (2022). Açık uçlu soruların hazırlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi. Ankara: Pegem Akademi.
• Kaya, M., Arslan, S., Tadeu, P., and Demir, S. (2013). Problem Solving Scale (pss-tr): A study of validity and reliability of the Turkish version. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 106, 2125-2130.
• Kertil, M. (2008). Matematik öğretmen adaylarının problem çözme becerilerinin modelleme sürecinde incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Krulik, S. and Rudnick, J. A. (1989). Problem solving: A handbook for senior school teachers. Upper Saddle River, NJ: Allyn and Bacon.
• Kutlu, Ö., Doğan, C. D. ve Karakaya, İ. (2017). Ölçme ve değerlendirme performansa ve portfolyoya dayalı durum belirleme. Ankara: Pegem Akademi.
• Lesh, R. and Zawojevski, J. (2007). Problem solving and modeling. In F. K. Lester (Ed.) Second handbook of research on mathematics teaching and learning (pp. 763-804). Charlotte, NC: Information Age Publishing.
• Lester, F. K. (1994). Musings about mathematical problem solving researchs: 1970-1994. Journal for Research in Mathematics Education, 25(6), 660-675.
• MEB. (2018). İlkokul ve ortaokul matematik dersi (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: TTKB
• National Council of Teachers of Mathematics (NCTM), (1980). Agenda for action: Recommendations for school mathematics of the 1980s. http://www.nctm.org/standards/content.aspx?id=17278
• NCTM (2019). Executive summary principles and standards for school mathematics. https://www.nctm.org/uploadedFiles/Standards_and_Positions/PSSM_ExecutiveSummary.pdf
• NCTM (2000). Principals and standarts for school mathematics. Reston, Va: National Counsil of Teachers of Mathematics Publishing.
• Oğuz, V. ve Köksal- Akyol, A. (2015). Problem Çözme Becerisi Ölçeği (PÇBÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(1), 105-122. http://dx.doi.org/10.14812/cufej.2015.006
• Özpınar, İ. (2012). 6-8. sınıflar matematik öğretim programında yer alan becerileri ölçmeye yönelik ölçek geliştirme çalışması (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Öztürk, M., Akkan, Y. and Kaplan, A. (2019). Reading comprehension, Mathematics self-efficacy perception, and Mathematics attitude as correlates of students’ non-routine Mathematics problem-solving skills in Turkey. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 51(7): 1042-1058. doi:10.1080/0020739X.2019.1648893
• Özdil, G. (2008). Kişilerarası problem çözme becerileri eğitimi programının okulöncesi kurumlara devam eden çocukların kişilerarası problem çözme becerilerine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Polya, G. (1973). How to solve it: a new aspect of mathematical method. Princeton, N. J.: Princeton University Press.
• Sarikaya, İ. ve Özgöl, M. (2015). Üstün yetenekli lise öğrencileri için problem çözmeye yönelik algı ölçeği. Üstün Zekâlılar Eğitimi ve Yaratıcılık Dergisi, 2(2), 45-57. doi: 10.18200/JGEDC.2015214251
• Stevens, J. (1996). Applied multivariate statistics for the social sciences (3rd Ed.). Mahwah, New Jersey: Lawrance Earlbaum.
• Tabachnick, B. G. and Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th edition). United States: Pearson Education.
• Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (5. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Van De Walle, J. A., Karp, K. S., and Bay-Williams, J. M. (2014). İlkokul ve ortaokul matematiği: gelişimsel yaklaşımla öğretim. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.
• Yılmaz, E. (2016). 48-72 aylık çocuklara yönelik Sosyal Problem Çözme Becerileri Ölçeği'nin geliştirilmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.