Eğitim Müfettişlerinin Soruşturma Sürecinde Karşılaştığı Zorluklar

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 77 - 99, 30.10.2024

Ayşen Hurma Serin , Hamit Özen

Öz

Denetim sistemi, eğitim sisteminin kritik bir alt boyutudur ve eğitim kurumlarında ortaya çıkan sorunları, şikayetleri ve ihlalleri derinlemesine incelemek ve çözümlemek amacıyla gerçekleştirilen sistematik bir süreçtir. Bu süreç, eğitim kalitesinin sürdürülmesi ve iyileştirilmesi ile eğitim ortamlarının güvenli ve adil bir şekilde yönetilmesi için kritik bir rol oynamaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, eğitim müfettişlerinin soruşturma sürecinde karşılaştıkları sorunları ortaya koymaktır. Eğitim müfettişlerinin denetim genelinde ve soruşturma özelinde yaşadıkları zorluklar, görevlerini etkin bir şekilde yerine getirmelerini engellemekte ve eğitim sisteminin genel işleyişine olumsuz etkilerde bulunmaktadır. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemi ve durum çalışması deseni kullanılmıştır. Çalışma grubunu, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü bünyesinde görev yapmakta olan ve görüşmeyi gönüllü olarak kabul eden 15 eğitim müfettişi oluşturmaktadır. Çalışma grubunun belirlenmesinde, amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örneklem yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntemin amacı, konu hakkında ortak olguların varlığını tespit etmek ve konunun farklı yönlerini araştırmaktır. Maksimum çeşitlilik örneklem yöntemi doğrultusunda, farklı branşlardan eğitim müfettişleri seçilerek çeşitli bakış açılarını yansıtmak hedeflenmiştir. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşmeler ile toplanmıştır. Toplanan veriler, MAXQDA 22 programı kullanılarak içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda, eğitim müfettişlerinin soruşturma hazırlık döneminden raporlanma sürecine kadar çeşitli sorunlarla karşılaştıkları saptanmıştır. Özellikle görev olurlarında soruşturmanın içeriğinin belirlenmemesi, müfettişlerin mesleki yeterliklerini aşan soruşturmaları yapmak zorunda kalmaları önemli sorunlar arasında yer almaktadır. Ayrıca, müfettişlerin soruşturma sürecinde maruz kaldıkları siyasi ve sendikal baskılar da dikkat çekmektedir. Bulgular doğrultusunda, eğitim müfettişlerinin soruşturma sürecinde karşılaştıkları zorlukların giderilmesi için müfettişlere soruşturma yaparken hukuki güvenceler sağlanması, siyasi ve sendikal baskıların önlenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim teftişi, Müfettiş, Soruşturma

The Challenges Faced by Education Inspectors in the Investigation Process

Öz

The inspection system is a vital component of the education system. It is a comprehensive process for thoroughly investigating and resolving issues, complaints, and violations in educational institutions. This process is critical to maintaining and improving the quality of education and managing educational environments safely and fairly. This study's primary objective is to identify and address the challenges education inspectors encounter during the investigation process. It is clear that the difficulties experienced by education inspectors, particularly in the investigation process, are preventing them from fulfilling their duties effectively. This is having a negative effect on the overall functioning of the education system. This study employed a qualitative research method and case study design. The study group consists of 15 education inspectors working within the Istanbul Provincial Directorate of National Education during the 2023-2024 academic year. They volunteered to be interviewed. The study group was selected using the maximum diversity sampling method, one of the purposeful sampling methods. This method is used to determine the existence of common facts about the subject and to investigate different aspects of the subject. In line with the maximum diversity sampling method, we selected education inspectors from different branches to reflect various perspectives. We collected data through semi-structured interviews. The data were analyzed using the content analysis method with MAXQDA 22 software. The findings revealed that education inspectors encounter a range of challenges throughout the investigation preparation period and the reporting process. In particular, the lack of clarity in the consent for assignment regarding the content of the investigation and the necessity to carry out investigations that exceed the professional competencies of the inspectors are significant issues that must be addressed. Furthermore, the political and union pressures that inspectors face during the investigation process are significant. In line with the findings, it is essential that inspectors be provided with legal guarantees while conducting investigations and that political and union pressures be prevented to overcome the difficulties they face.

Anahtar Kelimeler

Education inspection, Inspector, Investigation

Kaynakça

• Akbulut, Y. (2012). Veri çözümleme teknikleri. A. Yıldırım (Ed.), Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri içinde (ss. 162-195). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Arıca, M. N. (2000). Memur suçları ve soruşturma. Şafak Matbaacılık.
• Başar, H. (2000). Eğitim denetçisi. Pegem A.
• Beyhan, A. (2008). İlköğretim müfettişlerini disiplin soruşturması sürecinde karşılaştıkları sorunlar (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi̇.
• Bilge, B. (2014). AİHM içtihatları bağlamında etkin soruşturma yükümlülüğü. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5(2), 367-406.
• 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu. (2004). Resmî Gazete, 25673, 17 Aralık 2004. https://mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5271&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (2nd ed.). Sage.
• Çelebi, N., Övür, M. ve Eravcı, F. (2017). Soruşturma grubunda görev yapan il eğitim denetmenlerinin süreç içinde karşılaştıkları sorunlar. MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), 1-30.
• Devlet Memurları Disiplin Yönetmeliği. (2021). Resmî Gazete, 31470, 30 Nisan 2021. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=3935&MevzuatTur=21&MevzuatTertip=5
• 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu. (1965). Resmî gazete, 14 Temmuz 1965. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=657&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
• Erkılıç, T. ve Dilbaz, E. (2015). Denetçi rol ve yeterlikleri bağlamında 1999, 2011 ve 2014 müfettişlik yönetmeliklerinin müfettiş yardımcısı atama ve yetiştirme anlayışlarının karşılaştırılması. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 3(2), 7-24. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.3c2s1m
• Eryılmaz, Ö. (2022). Are dissertations trustworthy enough? The case of Turkish ph.d. dissertations on social studies education. Participatory Educational Research, 9(3), 344-361. https://doi.org/10.17275/per.22.70.9.3
• Fowler, A. (1997). Disiplin soruşturması. İlkkaynak.
• Kalkan, İ. ve Atmaca, T. (2022). Öğretmen denetimlerinin öğretmen, okul müdürü ve eğitim müfettişi görüşlerine göre değerlendirilmesi. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 9(2), 35-59.
• Karagöz, İ. (2013). İnceleme ve soruşturma rehberi. Diyanet İşleri Başkanlığı.
• Kaya, N. ve Doğan, C. (2002). Soruşturma rehberi. Seçkin Dağıtım.
• Kazak, E. ve Öztürk, N. (2023). İllerde görevli maarif müfettişlerinin inceleme-soruşturma görevleri sırasında karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 65, 196-227.
• Kuş, E. (2003). Sosyal bilimlerde araştırma teknikleri nitel mi, nicel mi. Anı Yayıncılık.
• Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun. (1999). Resmi Gazete, 23896, 4 Aralık 1999.
• MEB Teftiş Kurulu Soruşturma Rehberi. (2008). Disiplin amirleri ve muhakkikler için soruşturma rehberi. Teftiş Kurulu Başkanlığı Yayınları.
• MEB Teori ve Uygulamada Disiplin Rejimi. (2022). Teori ve uygulamada disiplin rejimi. Teftiş Kurulu Başkanlığı Yayınları.
• MEB Eğitim Müfettişleri Yönetmeliği. (2022). Resmî Gazete, 31765, 01 Mart 2022.
• MEB Teftiş Kurulu Yönetmeliği. (2023). Resmî Gazete, 32160, 11 Nisan 2023. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/04/20230411-1.htm
• Moradi, R., Zargham-Boroujeni, A., and Soleymani, M. (2020). Factors related to the international research collaboration in the health area: A qualitative study. Journal of Education and Health Promotion, 9(1), 267. https://doi.org/10.4103/jehp.jehp_497_20
• Neuman, L. (2007). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar. Yayın Odası.
• Niedlich, S., Kallfaß, A., Pohle, S., and Bormann, I. (2020). A comprehensive view of trust in education: conclusions from a systematic literature review. Review of Education, 9(1), 124-158. https://doi.org/10.1002/rev3.3239
• Özmen, F. ve Şahi̇n, Ş. (2010). İlköğretim müfettişlerinin soruşturma görevini̇ yerine getirirken karşılaştıkları sorunlar. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi̇ Dergisi̇, 15, 92-109.
• Öztürk, N. (2023). Türkiye eğitim denetimi sisteminde yaşanan sorunlar ve bir model önerisi (Yüksek lisans tezi). Düzce.
• Quintelier, A. (2017). Methods and modalities of effective school inspections. Studia Paedagogica, 22(2), 153-157. https://doi.org/10.5817/sp2017-2-9
• Rusdi, M., Sartika, D., Putra, I., and Sari, N. (2023). Quality governance design good university governance in the education sector: a literature review of concepts performance models and audit practices from a risk management perspective. International Journal of Humanities Education and Social Sciences, 3(3), 1646–1658. https://doi.org/10.55227/ijhess.v3i3.682
• Scheerens, J. (2004). Review of school and instructional effectiveness research. Paper commissioned for the EFA Global Monitoring Report 2005, The Quality Imperative.
• Shogren, K., Palmer, S., Wehmeyer, M., Williams-Diehm, K., and Little, T. (2011). Effect of intervention with the self-determined learning model of instruction on access and goal attainment. Remedial and Special Education, 33(5), 320-330. https://doi.org/10.1177/0741932511410072
• Sullivan, S. ve Glanz, J. Ç. (2015). Okullarda eğitim ve öğretimi geliştiren denetim (A. Ünal, Ed. & Trans.). Anı Yayıncılık.
• Şahin, M. (1986). Milli eğitim bakanlığında disiplin ve idari idari soruşturma. (Yüksek lisans tezi). Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi.
• Taymaz, H. (2010). Eğitim sisteminde teftiş kavramlar ilkeler yöntemler. Pegem Akademi.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(24), 543-559.
• Ünal, A. (2016). Yeni nesil denetim. M. Yavuz (Ed.), Yeni nesil okul “araştıran okul” içinde. (s. 224-316). Konya: Eğitim Kitabevi.
• Wilkes, M. and Bligh, J. (1999). Evaluating educational interventions. BMJ, 318(7193), 1269-1272. https://doi.org/10.1136/bmj.318.7193.1269
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, S. (2023). Türkiye'de eğitim denetimine ilişkin yönetici ve öğretmen görüşlerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Yin, R. K. (2009). Case Study Research: Design and Methods. Sage Publications.
• Yurdakul, A. ve Tok, T. N. (2017). Maarif müfettişlerinin görev alanlarına ilişkin görüşleri. Journal of Human Sciences, 14(4), 5008-5019.