The Semantic Relationship between “Worry” and “Unhappiness” in Turkish with Reference to the Semantic, and Lexical Meanings of Idioms in Turkey Dialect and Kyrgyz Dialect
Öz
In a Turkish dictionary;
the verb “üzülmek” (it; henceforth, will be used as worry) is meant that being
subject to action of sadden, or feel sadness.
“üzülmek” which is considered with unhappiness in general, is related to
many terms especially concept of worry. In this work, we dealt “worry” verb in
our language (by considering/comparing its situation in Turkey Turkish and
Kirghiz Turkish). We utilized from the
idioms in our language while examining the concept space that is formed round
the “worry” verb. . By this research, we have detected 80 idioms related with
this subject in Turkey Turkish, 21 idioms in Kirghiz Turkish and we aimed to
reveal that the mind that forms expressions, associates “worry” verb with which
concepts, by transforming stereotyped expressions in idioms, to a sentence
form. So, we tried to understand that the people speaking Turkish emphasize
which codes of our culture, whether the people be effected by nature itself or
human aspects while they are expressing the “worry” concept. It is known that “worry” is a way of naming
an abstract feeling. Consequently, we aimed to determine whether
Turkish-talking-people create a link between abstract and concrete concepts
while they are stating this feeling, and if they do which specific concepts
they are. We; moreover, tried to understand the cognitive process behind the
creation of the words which are related to the concept of “worry” are how much
relevant with the belief system (pantheon). In this examination, it is aimed to
identify that vocabulary relevant to concept of unhappiness in Turkey-Turkish
and Kyrgyz-Turkish idioms. It is aimed to be revealed with this comparison that
in both dialects, existing vocabulary which is related to unhappiness concept
whether they have common background in the way of linking the concept with the
words, and if they so what the statistics is of it.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- • ATALAY, Besim, (2006), Divanû Lügati’t- Türk, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
- • BİRCAN, Hasan Hüseyin (2001), İslam Felsefesinde Mutluluk, İz Yayıncılık, İstanbul.
- • DOĞAN, Levent, (2005), “Türk Dilinde Organ Adları Üzerine Bir İnceleme – Ana ve Ara Temel Kelimeler” Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 6, S. 1, Haziran, s. 142-164.
- • KİNDİ, (1998), Üzüntüden Kurtulma Yolları (el-Hîle li-def´i’l-ahzân), Çeviri ve Metin Tahkiki: Prof. Dr. Mustafa Çağrıcı, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul.
- • KOMİSYON, (2009), Türkçe Sözlük (Hazırlayan: Şükrü Haluk Akalın ve başkaları), 10. Baskı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
- • KONKOBAYEV, Kadıralı, Cüzökan Osmanova ve Şeralı Caparov, (2001), Kırgız Dilinin Deyimler Sözlüğü, Manas Üniversitesi Yayınları, Bişkek.
- • YUDAHİN, K.K., (2011), Kırgız Sözlüğü, (Türkçeye Çeviren: Abdullah Taymas), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
- • YÜCE, Bilgin (2005), Kutadgu Bilig Mutluluk Bilgisi, (Hazırlayanlar: Bilgin Yüce- Orkun Uygur- Turan Köktürk), İlya Yayınları, İzmir.
Türkiye Türkçesi ile Kırgız Türkçesindeki Deyimlerin Anlam Ağından Hareketle Üzülmek- Mutsuzluk İlişkisi
Öz
Bu
çalışmada; dilimizdeki (Türkiye Türkçesi ve Kırgız Türkçesindeki durumu dikkate
alınarak/karşılaştırılarak) yaygın kullanım şekli ve anlam ağı açısından genel
olarak mutsuzluk kavram alanıyla ilişkili bir eylemin adı olan üzülmek fiilini,
kendi etrafında oluşturduğu kavram alanıyla birlikte ele aldık. Üzülmek fiili
etrafında oluşan kavram alanını incelerken özellikle dilimizdeki deyimlerden
istifade ettik. Her iki lehçenin deyimleriyle ilişkili yapılmış çalışmaların
taranmasıyla Türkiye Türkçesinde konuyla ilişkili 80 deyim, Kırgız Türkçesinde
de 21 deyim tespit ettik ve deyimlerdeki kalıplaşmış ifadeleri birer yargı
biçimine dönüştürerek, ifadeleri oluşturan zihnin, üzülmek eylemi ile hangi
kavramları ilişkilendirdiğini gün yüzüne çıkarmayı hedefledik. Bu sayede Türkçe
konuşan insanların üzülmek kavramını işlerken kültürümüzün hangi kodlarını esas
aldıklarını, mutsuzluk hissini ifade ederken daha çok tabiattan mı, çevreden mi
yoksa insandan mı etkilendiklerini anlamaya çalıştık. Ayrıca, Türkçede
mutsuzluk kavramını ifade eden sözlerin arka planındaki zihinsel sürecin inanç
sistemiyle ne kadar ilişkili olduğunu da tespit etmeye çalıştık.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- • ATALAY, Besim, (2006), Divanû Lügati’t- Türk, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
- • BİRCAN, Hasan Hüseyin (2001), İslam Felsefesinde Mutluluk, İz Yayıncılık, İstanbul.
- • DOĞAN, Levent, (2005), “Türk Dilinde Organ Adları Üzerine Bir İnceleme – Ana ve Ara Temel Kelimeler” Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 6, S. 1, Haziran, s. 142-164.
- • KİNDİ, (1998), Üzüntüden Kurtulma Yolları (el-Hîle li-def´i’l-ahzân), Çeviri ve Metin Tahkiki: Prof. Dr. Mustafa Çağrıcı, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul.
- • KOMİSYON, (2009), Türkçe Sözlük (Hazırlayan: Şükrü Haluk Akalın ve başkaları), 10. Baskı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
- • KONKOBAYEV, Kadıralı, Cüzökan Osmanova ve Şeralı Caparov, (2001), Kırgız Dilinin Deyimler Sözlüğü, Manas Üniversitesi Yayınları, Bişkek.
- • YUDAHİN, K.K., (2011), Kırgız Sözlüğü, (Türkçeye Çeviren: Abdullah Taymas), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
- • YÜCE, Bilgin (2005), Kutadgu Bilig Mutluluk Bilgisi, (Hazırlayanlar: Bilgin Yüce- Orkun Uygur- Turan Köktürk), İlya Yayınları, İzmir.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 19 Aralık 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 |