İNSAN ONURUNA İLİŞKİN FARKLI PERSPEKTİFLER

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 2, 101 - 121, 27.09.2018

Asim Duran

Öz

Bu makale, insan onuru kavramına dini-ahlaki bir değer olması yönüyle yaklaşmaktadır. Makalede farklı dini, ahlaki ve felsefi geleneklerde insan onuruna dair perspektifler inceleme konusu yapılmıştır. Çalışma, insan onurunun ideal bir tasarım olarak değil, bilakis bir beşeri tecrübe konusu olarak kendi tarihsel şartları içinde gerçek anlamını bulabileceğini ve farklı geleneklerde de gerekçelendirilebileceğini varsaymaktadır. Bu bağlamda makalede önce çeşitli dini-ahlaki geleneklerin insanın değeri ve onuruna ilişkin yaklaşımları ele alınmıştır. Ardından temel İslami kaynakların insan onuruna dair metinleri kendi kişisel yorum tecrübemiz açısından değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İnsan Onuru, İnsan Hakları, Değer

Kaynakça

• An’xian, Luo, “Human Dignity in Traditional Chinese Confucianism”, The Cambridge Hand-book of Human Dignity (Ed. Marcus Düwell, et al.) İçinde, Cambridge: Cambridge Uni-versity Press, 2014, ss. 177-181.
• Aydın, Mahmut ve Asım Duran, “Evrensel Bir Değer Olarak İnsan Onuru”, Kutlu Doğum Haftası “Hz. Peygamber ve İnsan Onuru” Sempozyumu (Bildiriler Kitabı), Ankara: Diyanet İş-leri Başkanlığı Yayınları, 2014, ss. 35-48.
• Bennett, Gaymon, Technicians of Human Dignity: Bodies, Souls, and the Making of Intrinsic Worth, New York: Fordham University Press, 2016.
• Braarvig, Jens, “Budism: Inner Dignity and Absolute Alturism”, The Cambridge Handbook of Human Dignity: Interdisciplinary Perspectives (Ed. Marcus Düwell, et al.) İçinde, Cambridge: Cambridge University Press, 2014, ss. 170-176.
• Braarvig, Jens, “Hinduism: The Universal Self in a Class Society”, The Cambridge Handbook of Human Dignity: Interdisciplinary Perspectives (Ed. Marcus Düwell, et al.) İçinde, Cambridge: Cambridge University Press, 2014, ss. 163-169.
• Brownsword, Roger, “Human Dignity from a Legal Perspective”, The Cambridge Handbook of Human Dignity: Interdisciplinary Perspectives (Ed. Marcus Düwell, et al.) İçinde, Cambridge: Cambridge University Press, 2014, ss. 1-23.
• Charter of Fundamental Rights of the European Union, http://www.europarl.europa.eu/charter/pdf/text_en.pdf, (Ulaşım, 08.04.2018).
• Donnelly, Jack, “Human Dignity and Human Rights”, Swiss Initiative to Commemorate the 60th Anniversary of the UDHR, Research Project of Human Dignity, 2009, (https://www.legal-tools.org/doc/e80bda/pdf/), (Ulaşım, 03.05.2018).
• Donnelly, Jack, “Human Rights and Human Dignity: An Analytic Critique of Non-Western Conceptions of Human Rights”, The American Political Science Review, 76 (2) (Jun., 1982), ss. 303-316.
• Düzgün, Şaban Ali, “İnsan Onuru ve Toplumsal Yaşam İçin Etik”, Kelam Araştırmaları, 5:1 (2007), ss. 1-12.
• Eliade, Mircea, Dinin Anlamı ve Sosyal Fonksiyonu, Mehmet Aydın (çev.), Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1990.
• Habermas, Jürgen, “The Concept of Human Dignity and the Realistic Utopia of Human Rights”, Metaphilosophy, 41 (4), 2010, s. 464-480.
• Harman, Ömer Faruk, “İlahi Dinlerde İnsan Onuru Öğretisi (Hıristiyanlık ve Yahudilikte İnsan Onuru Öğretisi)”, Kutlu Doğum “Hz. Peygamber ve İnsan Onuru” Sempozyumu (Bildiri Kitabı) İçinde, ss. 107-114.
• Heyman, Steven J., Free Speech and Human Dignity, New Haven & London: Yale University Press, 2008.
• http://mustafaozturkarsivi.blogspot.com.tr/2015/04/insan-dogustan-onurlu-ve-serefli-bir.html (Ulaşım, 01.11.2017).
• Hughes, Glenn, “The Concept of Dignity in the Universal Declaration of Human Rights”, Journal of Religious Ethics, 39, 1, 2011, ss. 1-24.
• Kamali, Mohammad Hashim, “Human Dignity in Islam”, http://www.iais.org.my/e/index.php/publications-sp-1447159098/articles/item/36-human-dignity-in-islam.html (Ulaşım, 05.07.2018).
• Kamali, Mohammad Hashim, The Dignity of Man: An Islamic Perspective, Cambridge: Islamic Texts Society, 2002.
• Katar, Mehmet, “İsrail Kavminin Seçilmişliği Üzerine Bir Araştırma”, İslami Araştırmalar Dergi-si, 20 (4), 2007, ss. 458-463.
• Kuçuradi, İonna, “İnsan Onuru Kavramı ve İnsan Hakları”, Demokrasinin Garantisi: İnsan Onuru ve İnsan Hakları İçinde, Editör: Ulrike Dufner, İstanbul: Sena Ofset, 2008.
• Lebech, Mette, “On the Problem of Human Dignity”, http://eprints.maynoothuniversity.ie/2374/1/ML_human_dignity.pdf, (Ulaşım, 25.04.2018).
• Lewis, Milton, “A Brief History of Human Dignity: Idea and Application” Perspectives on Hu-man Dignity (Ed. Jeff Malpas and Norelle Lickiss) İçinde, Dordrecht: Springer, 2007, ss. 93-105
• Lorberbaum, Yair, “Human Dignity in the Jewish Tradition”, The Cambridge Handbook of Human Dignity (Ed. Marcus Düwell, et al.) İçinde, Cambridge: Cambridge University Press, 2014, ss. 135-144.
• McCrudden, Christopher, “Human Dignity and Judicial Interpretation of Human Rights”, The European Journal of International Law, 19 (4), 2008, ss. 655-724.
• Qing-Ju, Qiao, “Dignity in Traditional Chinese Daoism”, The Cambridge Handbook of Human Dignity (Ed. Marcus Düwell, et al.) İçinde, Cambridge: Cambridge University Press, 2014, ss. 182-187.
• Sangiovanni, Andrea, Humanity Without Dignity: Moral Equality, Respect, And Human Rights, Cambridge and London: Harvard University Press, 2017.
• Stetson, Brad, Human Dignity and Contemporary Liberalism, London: Praeger Publishing, 1998.
• Sulmasy, Daniel P., “Human Dignity and Human Worth”, Perspectives on Human Dignity (Ed.Jeff Malpas and Norelle Lickiss) İçinde, Springer, 2007, s. 9-18.
• Tatar, Burhanettin, “Kur’an’da İnsan: Varlığın Aslî Boyutları”, Kur’an’ı Anlamanın Fikrî Arkap-lanı: Varlık, Bilgi, İnsan (Ed. Yusuf Şevki Yavuz) İçinde, İstanbul: KURAMER Yayın-ları, 2017, ss. 279-323.
• The Universal Declaration of Human Rights, http://www.un.org/en/universal-declaration-human-rights/index.html, (Ulaşım, 08.04.2018).
• Thurner, Martin, “İnsan Hakları, İnsan Onuru ve Hıristiyanlık”, İnsan Onuru: İslam ve Hıristi-yanlıktaki Temelleri (Sempozyum Bildiri Kitabı) İçinde, Ankara, 2004, ss. 49-54.
• Turan, Süleyman, Tanrı’nın Engeli mi Engelli Tanrı mı?: Hıristiyan Geleneğinde Engellilik, İstanbul: Okur Akademi, 2018.
• Ulusal, Şemsettin “Uluslararası Hukukta İnsan Onuru Fikrinin Gelişmesine İslam’ın Katkısı”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 23, 2014, ss. 199-221.
• Zhang, Qianfan, Human Dignity in Classical Chinese Philosophy: Confucianism, Mohism, and Daoism, New York: Palgrave Macmillan, 2016.