ÇATIŞAN KUTSALLARIN ORTASINDAKİ ŞEHİR: KUDÜS

Yıl 2017, Cilt: 17 Sayı: 2, 129 - 149, 31.10.2018

Cengiz Batuk Rabia Mert

Öz

Bu makalede Kudüs’ün modern dönem İsrail’deki konumu ele alınmaktadır. İsrail’in kuruluşundan bugüne uygulamaları bağlamında konu değerlendirildiğinde dini, tarihi ve siyasi etkenlerden söz etmek mümkündür. Kudüs’e Yahudi, Hıristiyan ve Müslümanların egemen olduğu dönemlerde bir arada yaşama konusundaki zorluklar belirtilmiş ve Müslüman idaresinin bu bakımdan diğerlerinden ayrıldığı ifade edilmiştir. Yahudilerin Kudüs’e olan bağlılıklarında Davud krallığının merkezi olması siyasi başkent iddialarına temel oluşturmakta ayrıca Süleyman Mabedi’nin yeri olması itibariyle de Yahudiliğin en kutsal mekânı olarak anlaşılmaktadır. Hıristiyanlıkta Göksel Kudüs vurgusu yanında tarihi mekân olarak da önemini koruması Hıristiyanların buraya yönelik ilgilerinin devam etmesinin sebebidir. Müslümanların Kudüs’ün kutsallığı konusundaki iddiaları ise ilk kıble ve miraç ile belirginleşmekle beraber buraya dair algıları çeşitli anlatılarla birlikte düşünülmektedir. Kudüs’ün Müslümanlar tarafından tarih boyunca başkent edinilmediği ve merkezi ibadet yeri de olmadığına dair tartışmalar Yahudileri Kudüs üzerinde daha fazla hak sahibi göstermek amacının sonucudur. Bütün bunların yanında İsrail’in çeşitli hususları görmezden gelerek sembolik anlamı dolayısıyla sahip olmak istediği Kudüs’ü başkent edinme yönündeki ısrarı tartışmaları tırmandırmaktadır. İki tarafın da Kudüs hakkında dini iddiaları bulunmakta olup taşıdığına inanılan dini önemi sebebiyle vazgeçilemez alanı oluşturmaktadır. Farklı dinlerin bir arada bulunma imkânı kabul edilmedikçe tartışmanın sona ermeyeceği anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mescid-i Aksa, Süleyman Mabedi, Siyonizm, İsrail, Kudüs

Kaynakça

• Armstrong, Karen; Jerusalem One City Three Faith, United States of America: Ballantine Books, 1996. Ataöv, Türkkaya; Kudüs ve Devletler Hukuku, Ankara: Yonca Matbaası, 1981. Benvenisti, Meron; City of Stone The Hidden History of Jerusalem, Maxine Kaufman Nunn (Trans.), Los Angeles: University Of California Press, 1998. Besalel, Yusuf; Yahudilik Ansiklopedisi, 3 Cilt, İstanbul: Gözlem Yayınevi, 2001. Buhl, F.; “Kudüs”, İA, 13 Cilt, İstanbul: MEB, 1986. Heyet; Kudüs Tarihi Belge, Acar Tanlak (çev.), y.y, İslam Konferansı Teşkilatı Kudüs Komi-tesi, 1988. Jerusalem: Israel’s Eternal Capital, Jerusalem: Jerusalem Center For Public Affairs, 2005. Josephus, Flavius The Works Of Josephus, William Whiston (trans.), America: Hendrickson, 1999. Kollek, Teddy and Pearlman, Moshe; Jerusalem, Sacred City Of Mankind A History Of Forty Centuries, Milano: Librex, 1978. Lewis, Eyal; “Arab-Israeli Conflict”, Cogent Social Sciences, 2, 2016. Nicault, Catherine; Kudüs 1850-1948, Estreya Seval Vali (çev.), İstanbul: İletişim Yayınları, 2001. Öke, Kemal; II. Abdülhamid Siyonistler ve Filistin Meselesi, İstanbul: Kervan Yayınları, 1981. Pipes, Daniel; “The Muslim Claim to Jerusalem”, Middle East Quarterly, Fall 2001, Volume 8, Number 4, meforum.org/490/the-muslim-claim-to-jerusalem (08.10.2017). Sharkansky, Ira; “Policy Strategies of Accomodation or Domination in Jerusalem: An Histo-rical Perspective”, Journal of Conflict Studies, Volume 15, No: 1, 1995 jour-nals.lib.unb.ca/index.php/jcs/article/view/4596/5437 (08.10.2017). Sidur Kol Yaakov, Liliane Zerbib Kazes (çev.), İstanbul: Gözlem Yayınları, 2006. The Babylonian Talmud, (eds. ) Isidore Epstein, London: The Soncino Press, 1935. un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/RES/181(II) (09.10.2017). un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/RES/476(1980) (08.10.2017). knesset.gov.il/laws/special/eng/BasicLawJerusalem.pdf (07.10.2017). knesset.gov.il/laws/special/eng/HolyPlaces.htm,1967 (07.10.2017). www.jewishvirtuallibrary.org/jerusalem-islamic-waqf (15.10.2017). http://cufi.org ; http://www.daughtersforzion.org/index.php/ (15.10.2017).