Language As An Indicator Of Religiosity/ Language Religiosity

Yıl 2014, Cilt: 14 Sayı: 1, 123 - 154, 10.11.2014

Fatma Odabaşı

Öz

The purpose of this study is to determine, from the language-culture-religion relations, to what extent especially the words, concepts, expressions and phrases which are used in everyday language in a religious content can be correlated with the individual religious experience /religiosity. The study is theoretical and offers a recommendation of a concept with can be discussed: Language religiosity. Language religiosity is considered as a form of cultural religiosity. This research needs to be carried to empirical field and the main hypothesis which suggests "man can be irreligious individually but in a group he is at least culturally religious" needs to be tested.

Anahtar Kelimeler

Language religiosity, language-religion, language-culture, religion-culture, sociology of language.

Dindarlık Göstergesi Olarak Dil/Dil Dindarlığı

Öz

Bu çalışmanın amacı, dil-kültür-din ilişkisinden hareketle, özellikle günlük dilde kullanılan dinî içerikli söz, kavram, ifade ve kalıpların, bireysel dinî tecrübeyle/dindarlıkla ne derece ilişkilendirilebileceğini tespit etmektir. Çalışma teorik olup üzerinde tartışılabilecek bir kavram önerisi sunmaktadır: Dil dindarlığı. Dil dindarlığı kültürel dindarlığın bir formu olarak düşünülmüştür. Araştırmanın ampirik alana da taşınması ve “kişi tek başına dinsiz olabilir, ancak grup içinde en azından kültürel dindardır” ana hipotezinin test edilmesi gerekir.

Anahtar Kelimeler

Dil dindarlığı, dil-din, dil-kültür, din-kültür, dil sosyolojisi

Kaynakça

• Akarsu, Bedia, Wilhelm von Humboldt’da Dil-Kültür Bağlantısı, İnkılap Kitabevi, İstanbul 19 Akdoğan, Ali, “Kültür ve Din”, Din Sosyolojisi El Kitabı, ed.: Niyazi Akyüz-İhsan Çapçıoğlu, Grafiker Yayınları, Ankara 2012, ss.437-451.
• Aksan, Doğan, Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim, I-II-III, Türk Dil Kurumu, Ankara 200 Aliy, Mustafa, “Wittgenstein Felsefesinde Din Dili ve Dinî İman [Bir Rekonstruksiyon Denemesi]” , Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c.V, sayı 1, Adana 2005, ss.157-175.
• Alper, Hülya, İmanın Psikolojik Yapısı, Rağbet Yay., İstanbul 2002.
• Altınörs, Atakan, 50 Soruda Dil Felsefesi, 7 Renk Basım Yayım, İstanbul 2012.
• Arslan, Mustafa, “Gündelik Hayatta Din”, Din Sosyolojisi El Kitabı, ed.: Niyazi Akyüzİhsan Çapçıoğlu, Grafiker Yay., Ankara 2012, ss.651-667.
• Arslantürk, Zeki-Amman, M.Tayfun, Sosyoloji, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı (İFAV), İstanbul 1999.
• Assmann, Jan, Kültürel Bellek, çev: Ayşe Tekin, Ayrıntı Yay., İstanbul 2000.
• Bilgin, Beyza, Eğitim Bilimi ve Din Eğitimi, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Ankara 19 Bourdeieu, Pierre, Language and Symbolic Power, Harward University Press, Massachusetts 1999.
• Bozgöz, Faruk, “Dilin Kaynağı ve İlk Dil Problemi”, Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c.V, sayı: 2, Diyarbakır 2003, ss.23-37.
• Cuche, Denys, Sosyal Bilimlerde Kültür Kavramı, çev.; Turgut Arnas, Bağlam Yay., Milli Eğitim Bakanlığı, İstanbul 2013.
• Çağlayan, Harun, “Rasyonalizm Bağlamında Dilbilim ve Din Dili İlişkisi”, EKEV Akademi Dergisi, Erzurum 2014 sayı:58, ss.41-58.
• Çelebioğlu, Amil, Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları, Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara 1998. Çelik, Çelalettin, “Bir Kültürel Dindarlık Örneği: Türk Müslümanlığı”, Harun Güngör Armağanı, haz. Mustafa Argunşah-Mustafa Ünal, Kesit Yay., İstanbul 2010, ss.141-157.
• Çetin, İsmet, “Dil, Kültür ve Dil Bilim”, Yeni Türkiye, sayı: 55, Ankara 2013, ss.10991
• Çınar, Aliye, Antropolojiye Giriş, Emin Yay., Bursa 2011.
• D’onofrio, M., Eaves Brian, - Lindon, J., “Dini Bağlılık, Tutum ve Davranışlar Üzerindeki Biyolojik ve Sosyal Etkileri Anlama: Bir Genetik Davranış Perspektifi”, çev.: Celal Çayır, Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Diyarbakır 2010, c.XII, sayı: 2, s. 145-185.
• Eren, Selim, İnanç ve Sosyo-Kültürel Çevre Etkileşimi, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sivas 2007, c.XI, sayı:1, ss. 129-152.
• Evans, C. Stephen, “Din Dili Problemi”, çev.; Ferhat Akdemir, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Samsun 2010, sayı: 28, ss.253-273.
• Garfinkel, Harold, Studies in Ethnomethodology, Polity Press, Oxford 1989.
• Glock, Charles Y. , "Dindarlığın Boyutları", (Almanca'dan çeviren: M.Emin Köktaş, Din Sosyolojisi, Vadi yay., Ankara 1998, ss.252-274.
• Gültekin, Ahmet Cüneyt, “Wittgeinstein’de Özel Dil ve Anlam Sorunu”, Anlam Kavramı Üzerine Yeni Denemeler, der. Sibel Kibar vd., Legal Kitabevi, İstanbul 2010, ss.187-197.
• Günay, Ünver, “Dindarlığın Sosyolojisi”, Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi, ed.: Ünver GünayCelaleddin Çelik, Karahan Kitabevi, Adana 2006, ss.1-61.
• Günay, Ünver, Din Sosyolojisi, İnsan Yay., İstanbul 2000.
• Haviland, William A., Kültürel Antropoloji, çev: Hüsamettin İnaç-Seda Çiftçi, Kaknüs Yay., İstanbul 2002.
• Kağıtçıbaşı, Özlem, İnsan ve İnsanlar, Cem Ofset Matbaacılık, İstanbul 1979.
• Karagöz, Umut, “Dil Oyununun Metafizik Statüsü Üzerine”, Anlam Kavramı Üzerine Yeni Denemeler, der. Sibel Kibar vd., Legal Kitabevi, İstanbul 2010, ss.197-207.
• Karpuz, H.Ömer, “Anadili Eğitimi, Anadiliyle Eğitim ve Resmi Dil ile İlgili Tartışmalar ve Dilbilimsel Yaklaşım Sorunları”, Yeni Türkiye, sayı:55, Ankara 2013, ss.991-995. Kobya, Murat, Sosyal Bilimler ve Dini İlimlerde Davranış Kuramları, Rağbet Yayınları, İstanbul 2012.
• Koç, Turan, Din Dili, İz Yay., İstanbul 1998.
• Kottak, Conrad Philip, Antropoloji, çev.: Sibel Özbudun vd., Ütopya Yayınevi, Ankara 200 Krech, David-Crutchfield-Ballachey, Cemiyet İçinde Fert,I-II, çev.:Mümtaz Turhan, Milli Eğitim Bakanlığı, İstanbul 1971.
• Kula, Onur Bilge, Dil Felsefesi Edebiyat Kuramı I-II, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., İstanbul 2012.
• Okumuş, Ejder, Gösterişçi Dindarlık, Ark Kitapları, İstanbul 2005.
• Porzig, Walter, Dil Denen Mucize I-II, çev.: Vural Ülkü, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara 1990.
• Saussure, Ferdinand de, Genel Dilbilim Dersleri I-II, çev. Berke Vardar, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara 1976.
• Sezen, Yümni, Kültür ve Din, İz Yay., İstanbul 2011.
• Slattery, Martin, Sosyolojide Temel Fikirler, haz.: Ümit Tatlıcan-Gülhan Demiriz, Sentez Yayıncılık, Bursa 2007.
• Soncu, Ayşe Gül, “Toplumun Kuruluşunda Dilin Rolü”, Yeni Türkiye, sayı:55, Ankara 2013, ss.1073-1084.
• Strauss, Claude Lévi, Yapısal Antropoloji, çev.: Adnan Kahiloğulları, İmge Kitabevi, Ankara 2012
• Subaşı, Necdet, “Türk(iye) Dindarlığı: Yeni Tipolojiler”, İslamiyat, Ankara 2002, c.V, sayı: 4, ss.17-40.
• Subaşı Necdet, Gündelik Hayat ve Dinsellik, İz Yay., İstanbul 2004.
• Şerif, Muzaffer – Şerif, Carolyn W., Sosyal Psikolojiye Giriş I-II, çev.: Mustafa AtakayAysun Yavuz, Sosyal Yay., İstanbul 1996.
• Taş, Kemalettin, “Dindarlığın Kriterleri Üzerine Tipolojik Bir Araştırma”, Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi, ed.: Ünver Günay- Celaleddin Çelik, Karahan Kitabevi, Adana 2006, ss.175-207.
• Tillich, Paul, İmanın Dinamikleri, çev: Fahrullah Terkan-Salih Özer, Ankara Okulu Yay., Ankara 2000.
• Tökel, Dursun Ali, 5-6 Ekim 2012 tarihinde, İkinci İslami Türk Edebiyatı Sempozyumu’nda sunduğu (basılmamış) tebliğ metni.
• Türk, H. Bahadır, “Pierre Bourdieu’nun İdeolji ve Söylem Tartışmasına Katkısı, Birikim, İstanbul 2004, sayı:177, ss.77-80.
• Tylor, Edward B, Primitive Culture I-II, London John Murray 1871.
• Uygur, Nermi, Kültür Kuramı, Remzi Kitabevi, İstanbul 1984.
• Wach, Joachim, Din Sosyolojisi, çev.: Ünver Günay, Erciyes Üniversitesi Yay., Kayseri 19 Yel Ali Murat, “Pierre Bourdieu”, Akademik Araştırmalar Dergisi, İstanbul 2003, sayı:17, ss.49-53. 