The Quest for Happiness in Al-Farabi’s Philosophy

Yıl 2006, Cilt: 6 Sayı: 2, 133 - 157, 01.04.2006

Latif Tokat

Öz

Morality, epistemology, politics and metaphysics are related to each other in al- Farabi’s philosophy. There is no way to evaluate his moral philosophy without his metaphysical system. The quest for happiness is a having knowledge process which begins with logic and ends with metaphysics. Happiness is the most well-known aim. For al-Farabi we can know what it is after establishing a metaphysical system. The understanding of God, Being and human-being determines what happiness is and how can we reach it. According to al-Farabi, human-being, like all other beings, emanates from First Intellect /God. For this reason if a man wants to attain “supreme felicity” he must aim First Intellect. First Intellect is an object of love.

Anahtar Kelimeler

Al-Farabi, Happiness, Morality, Metaphysics, God

Farabi Felsefesinde Mutluluğun Araştırılması

Öz

Farabi felsefesinde ahlak, epistemoloji, siyaset ve metafizik arasında sıkı bir bağ vardır. Onun ahlak anlayışını metafiziğinden bağımsız olarak ele almak mümkün değildir. Mutluluk araştırması, mantıkla başlayan ve metafizikle son bulan bir bilgilenme sürecidir. Mutluluk en meşhur amaçtır. Fakat onun ne olduğu ancak metafiziğin inşasından sonra tespit edilebilir. Tanrı, varlık ve insan anlayışı mutluluğun mahiyetini ve ona ulaşma yolunu belirlemektedir. Farabi’ye göre, insan bütün diğer varlıklar gibi Tanrı’dan sudur etmiştir. Eğer insan en yüksek mutluluğa ulaşmak istiyorsa İlk Aklı amaç edinmelidir. İlk Akıl insan için bir aşk objesidir.

Anahtar Kelimeler

Farabi, Mutluluk, Ahlak, Metafizik, Tanrı

Kaynakça

• Akarsu, Bedia, Mutluluk Ahlakı, İnkılap Kitabevi Yay., İstanbul 1998.
• Aristoteles, Metafizik, çev. Ahmet Arslan, Ege Üniversitesi Yay., 1985.
• Aristoteles, Nikomakhos’a Etik, çev. Saffet Babür, Ayraç Yay. Ankara 1997.
• Arnaldez, Roger, “Farabi’nin Felsefi Sisteminde Nefs ve Alem” Çev. Hayrani Al- tıntaş, Ankara Ünv. İlahiyat Fak. Dergisi, Ankara 1980.
• Aydın, Mehmet, “Farabi’nin Siyasi Düşüncesinde Sa’adet Kavramı”, Ankara Ünv. İlahiyat Fak. Dergisi, Ankara 1976.
• Bircan, Hasan Hüseyin, İslam Felsefesinde Mutluluk, İz Yay. İstanbul 2001.
• Burrel, David, “Plato for the Umma”, Review of Politics, Spring 97, Vol. 59 Issue 2.
• Çağrıcı, Mustafa, İslam Düşüncesinde Ahlak, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fak. Vakfı Yay., İstanbul 1989.
• Erdem, Hüsameddin, Ahlak Felsefesi, Hüer Yay., 2. baskı, Konya 2003.
• Farabi, “Felsefe Öğrenmeden Önce Bilinmesi Gereken Konular”, Çev. Mahmut Kaya, İslam’da Felsefe Akımları, İsmail Hakkı İzmirli, (Haz. N. Ahmet Özalp), Kitabevi, İstanbul 1995.
• Farabi, “Felsefenin Temel Meseleleri”, Çev. Mahmut Kaya, Felsefe Arkivi, Sayı: 25, İstanbul 1984.
• Farabi, “Mantık Sanatına Başlamak İsteyen Bir Kimsenin Bilgi Edinmek Zo- runda Olduğu Bütün Hususlara Dair Olan Bölümler”, Çev. Mübahat T. Küyel, (Farabi’nin Bazı Mantık Eserleri içinde) Atatürk Kültür Merkezi Yay., Ankara 1990.
• Farabi, “Platon İle Aristoteles’in Görüşlerinin Uzlaştırılması”, Çev. Mahmut Ka- ya, Felsefe Arkivi, Sayı: 24, İstanbul 1984.
• Farabi, “Soyut Varlıkların İspatı”, Çev. H. Aydın, Uludağ Ünv. İlahiyat Fak. Der., Sayı: 1, C. 1, Bursa 1986.
• Farabi, Aristo Felsefesi, Çev. H. Atay, (Farabi’nin Üç Eseri içinde) Ankara Ünv. İlahiyat Fak. Yay., Ankara 1974.
• Farabi, el-Medînetü’l-Fâzıla, Çev. Ahmet Arslan, Kültür Bak. Yay., Ankara 1990.
• Farabi, es-Siyasetü’l-Medeniyye, Çev. M. Aydın, A. Şener, M.R. Ayas, Kültür Bakanlığı Yay., İstanbul 1980.
• Farabi, et-Ta’likat, H. Z. Ülken-K. Burslav, Farabi, (içinde) Kanaat Kitabevi, Ankara 1944.
• Farabi, Fusûlü’l-Medeni, Çev. Hanifi Özcan, D.E.Ü. Yay., İzmir 1987.
• Farabi, İhsâü’l-Ulûm, Çev. Ahmet Ateş, M.E.B. Yay., İstanbul 1990.
• Farabi, İlimlerin Sayımı, Çev. Ahmet Arslan, Vadi Yay. Ankara 1999.
• Farabi, Kitâbü’l-Mille, Ed. Muhsin Mehdi, Darü’l-Meşrık, Beyrut 1968.
• Farabi, Mutluluğun Kazanılması, Çev. Ahmet Arslan, Vadi Yay., Ank. 1999.
• Farabi, Mutluluk Yoluna Yöneltme, Çev. Hanifi Özcan, İzmir 1993.
• Farabi, Platon Felsefesi, Çev. H. Atay, (Farabi’nin Üç Eseri içinde) Ankara Ünv. İlahiyat Fak. Yay., Ankara 1974.
• Kılıç, Recep, Ahlakın Dini Temeli, Türkiye Diyanet Vakfı Yay. Ankara 1992.
• Küyel, Mübahat T., “İbn Sina ve ‘Mistik’ Denen Görüşler”, İbn Sina Doğumu- nun Bininci Yılı Armağanı, Der. Aydın Sayılı, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1984.
• Küyel, Mübahat T., “Kut, Farabi ve İbn Sina’daki al-Akl al-Fa’al İçin Bir Temel Oluşturabilir mi?”, İbn Sina Doğumunun Bininci Yılı Armağanı, Der. Aydın Sayılı, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1984.
• Medkur, İbrahim, “Farabi”, Çev. Osman Bilen, İslam Düşüncesi Tarihi, Ed. M. M. Şerif, (Türkçe baskının Ed. Mustafa Armağan), İnsan Yay., İstanbul 1990.
• Parens, Joshua, “Multiculturalism and the Problem of Particularism”, American Political Science Review, March 1994, Vol: 88, No: 1
• Parens, Joshua, Metaphysics as Rhetoric, State University of New York Pres, Albany 1995.
• Staley, Kevin M., Happiness: A Study of Man’s Natural Perfection in the Philosophy of Thomas Aquinas, Toronto Üniversitesi, Doktora tezi 1986, Toronto Üniversitesi Kütüphanesi (Manuscript).
• Ülken, H. Ziya, İslam Felsefesi Kaynakları ve Etkileri, 4. Baskı, Cem Yay., İs- tanbul 1993.
• Walzer, Richard, “Açıklama Yorumlar” (Medinetü’l-Fazıla ekinde) Çev. Ahmet Arslan, Kültür Bak. Yay., Ankara 1990.