Sosyal Yardım Alan Düşük Gelirli Ailelerde Sosyal Değerler Ve Psikolojik İyi Oluşun Evlilik Yaşam Doyumu Üzerindeki Yordayıcı Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 2, 815 - 840, 30.09.2024

Turgay Şirin

https://doi.org/10.33415/daad.1486599

Öz

Bu çalışma, Türkiye'de devletten sosyal yardım alan düşük gelirli ailelerde psikolojik iyi oluş ve sosyal değerlerin evlilik doyumu üzerindeki yordayıcı etkilerini incelemektedir. Araştırmanın çalışma grubunu kolayda örnekleme yöntemi ile seçilen, İstanbul'un Küçükçekmece ilçesinde yaşayan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 104 erkek (%49,1) ve 108 kadın (%50,9) toplam 212 evli birey oluşturmaktadır. Çalışmada nicel araştırma modeli kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından oluşturulan "Kişisel Bilgi Formu" yanında geçerlik güvenirlik çalışmaları yapılmış "Psikolojik İyi Oluş Ölçeği, Evlilik Yaşam Doyumu Ölçeği ve Çok Boyutlu Sosyal Değerler Ölçeği" kullanılmıştır. Verilerin istatistiksel analizi için IBM SPSS-25 Programından istifade edilmiştir. Araştırma sonucunda "psikolojik iyi oluş, sosyal değerler ve evlilik yaşam doyumu" arasındaki yordayıcı ilişkiler çoklu doğrusal regresyon ile analiz edilmiş ve raporlanmıştır. Sonuçlar, çalışma grubunun psikolojik iyi oluş ve evlilik yaşam doyumu ölçek puanlarının ölçek ortalamasının üzerinde olduğunu gösterirken, çok boyutlu sosyal değerler ölçeği toplam ve alt boyutlarındaki puanların ölçek ortalamasının altında olduğunu göstermiştir. Aynı şekilde bulgular istatistiksel olarak dini değerlerin evlilik yaşam doyumunu negatif, psikolojik iyi oluşun ise evlilik yaşam doyumunu pozitif yönde yordadığını, diğer sosyal değerlerin ise evlilik doyumu üzerinde istatistiksel olarak anlamlı yordayıcı bir etkisi olmadığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Yoksulluk, Sosyal Değerler, Psikolojik İyi Oluş, Evlilik Yaşam Doyumu

Etik Beyan

Etik izinler ve diğer gerekli izinler çalışmanın başında alınmıştır. Bu çalışma İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Etik Kurulu tarafından onaylanmıştır (Onay ID:2022-05/E-20292139-050.01.04-28790). Çalışma, bilgilendirilmiş onam formunu onaylayan katılımcılar ile yürütülmüştür.

Destekleyen Kurum

Herhangi bir fon, hibe veya başka bir destek alınmamıştır.

The Predictive Effect of Social Values and Psychological Well-Being on Marital Life Satisfaction in Low-Income Families Receiving Social Assistance

Öz

Introduction
This study examines the predictive effects of psychological well-being and social values on marital satisfaction in low-income families receiving social assistance from the state in Turkey. The study group consists of 212 married individuals, 104 men (49.1%) and 108 women (50.9%), who were selected by convenience sampling method, living in Küçükçekmece district of Istanbul, Turkey and who agreed to participate in the study.
We can say that the basic concepts related to “psychological well-being” consist of developmental theories that reveal the tasks of human beings in the development process; theories that reveal what concepts such as individualization, development, self-realization, functionality are and the determinants of positive measures of mental health. In short, psychological well-being and life satisfaction are related to many variables. We can say that one of the most important of these variables is marital satisfaction and marital satisfaction is significantly related to psychological well-being . When these studies are examined, there are significant relationships between marital life satisfaction and psychological well-being in the literature and marital life satisfaction directly affects individual life satisfaction. Studies also report that factors such as emotional support and conflict management may indirectly affect the following .. Therefore, it is thought that the relationship between the concepts of marital satisfaction and well-being and social values are factors that should be investigated in protecting the mental and physical health of individuals.
In conclusion, poverty has important consequences for individuals. In addition, poverty also affects poor individuals' view of life and values. However, in the literature review, no study examining the predictive effect of psychological well-being and social values on marital life satisfaction in poor individuals receiving social assistance was found in the Turkish literature. This reveals the originality and originality of the study. For all these reasons, the study was designed to examine the effects of psychological well-being and social values on marital life satisfaction in low-income families receiving social assistance from the state.
Methods
For this purpose, the relational survey model, one of the quantitative research models, was used in the study. Structural equation modeling and path analysis methods were used to determine the causal relationship between dependent and independent variables. In addition to the “Personal Information Form” created by the researcher as a data collection tool, “Psychological Well-Being Scale, Marital Life Satisfaction Scale and Multidimensional Social Values Scale” were used. IBM SPSS-25 Program was used for statistical analysis of the data. Ethical permissions and other necessary permissions were obtained at the beginning of the study.
Findings and Discussion
The results showed that the psychological well-being and marital life satisfaction scale scores of the study group were above the scale average, while the scores in the total and sub-dimensions of the multidimensional social values scale were below the scale average. Likewise, as a result of the study, a positive significant relationship was found between marital satisfaction and psychological well-being, while a negative significant relationship was found with the total score of the social values scale. Likewise, a significant negative relationship was observed between the sub-factors of the social values scale, namely work values, religious values, traditional values, political values and marital satisfaction, while no significant relationship was observed between family values and scientific values and marital satisfaction. In the study, the causal relationship between the variables was tested using multiple linear regression analysis. According to the results of the analysis, it was found that the predictors explained 50% of the variance in the dependent variable. The results showed that religious values predicted marital life satisfaction negatively, psychological well-being predicted marital life satisfaction positively, while work values, traditional values and political values had no significant predictive effect on marital satisfaction.
It is recommended that this regression model, which was found to be significant, should be repeated in a different sample, renewed with different measurement tools and tested whether similar research results can be reached with the results of this study.

Anahtar Kelimeler

Psychology of Religion, Poverty, Social Values, Psychological Well-Being, Marital Life Satisfaction

تأثير القيم الاجتماعية والرفاهية النفسية على الرضا الزوجي لدى الأسر الفقيرة التي تتلقى مساعدات اجتماعية

Öz

تبحث هذه الدراسة في التأثيرات التنبؤية للرفاه النفسي والقيم الاجتماعية على الرضا الزوجي لدى الأسر ذات الدخل المنخفض التي تتلقى مساعدات اجتماعية من الدولة في تركيا. وتتكون مجموعة الدراسة من 212 فردًا متزوجًا، 104 رجال (49.1%) و108 نساء (50.9%)، تم اختيارهم بطريقة أخذ العينات الملائمة، ويعيشون في منطقة كوتشوك تشكمجة في إسطنبول ووافقوا على المشاركة في البحث. تم استخدام نموذج البحث الكمي في الدراسة. وبالإضافة إلى ”استمارة المعلومات الشخصية“ التي أنشأها الباحث، تم استخدام ”مقياس الرفاهية النفسية ومقياس الرضا عن الحياة الزوجية ومقياس القيم الاجتماعية متعددة الأبعاد“ كأدوات لجمع البيانات. واستخدم برنامج IBM SPSS-25 للتحليل الإحصائي للبيانات. وقد تم تحليل العلاقات التنبؤية بين ”الرفاه النفسي والقيم الاجتماعية والرضا عن الحياة الزوجية“ وتم الإبلاغ عنها بواسطة الانحدار الخطي المتعدد. أظهرت النتائج أن درجات مقياس الرفاه النفسي والرضا عن الحياة الزوجية لمجموعة الدراسة كانت أعلى من متوسط المقياس، بينما كانت الدرجات في الأبعاد الكلية والفرعية لمقياس القيم الاجتماعية متعددة الأبعاد أقل من متوسط المقياس. كما أظهرت النتائج أيضاً أن القيم الدينية تنبأت بالرضا عن الحياة الزوجية بشكل سلبي، وأن الرفاه النفسي تنبأ بالرضا عن الحياة الزوجية بشكل إيجابي، ولم يكن للقيم الاجتماعية الأخرى تأثير تنبؤي ذو دلالة إحصائية على الرضا الزوجي.

Anahtar Kelimeler

علم نفس الدين, الفقر, القيم الاجتماعية, الرفاهية النفسية, الرضا عن الحياة الزوجية

Kaynakça

• Akdağ, Funda Gülyüksel - Çankaya, Zeynep Cihangir. “Evli Bireylerde Psikolojik İyi Oluşun Yordanması”. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 11/3 (2015), 646-662. https://doi.org/10.17860/efd.67613
• Apaydın, Halil. “Ruh Sağlığı-Din İlişkisi Araştırmalarına Bir Bakış”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 10/2 (2010), 59-77.
• Arıdağ, Nermin Çiftçi vd. “Eş Desteğinin Evlilik Doyumu ve Psikolojik İyi Oluş İle İlişkisi”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 18/71 (2019), 1014-1024. https://doi.org/10.17755/esosder.424421
• Arvas, Fatma Balcı - Hökelekli, Hayati. “Dindarlık ile Evlilik Doyumu ve Evlilikte Sorun Çözme İlişkisi Üzerine Bir İnceleme”. Değerler Eğitimi Dergisi 15/34 (11 Aralık 2017), 129-160.
• Atçeken, Merve. Dindarlık, Evlilik Doyumu ve Kişilik Özelliklerinin Bağışlama İle İlişkisi. Sosyal Bilimler Enstitüsü: Haliç Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2014.
• Bakal, Neslihan. Dindarlığın Evlilik Doyumu Üzerindeki Etkisinin Araştırılması. Hitit Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Balcı Arvas, Fatma. Dindarlığın Evlilik Doyumu Üzerindeki Etkileri ve Değerlerin, Dindarlık ve Evlilik Doyumu İlişkisi Üzerindeki Arabulucu Rolü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2020. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/693482
• Beken, Hikmet Gülçin. Yoksulluk Olgusuna Kavramsal Bir Bakış. İstanbul: Marmara University, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
• Bırni, Gaye. Evli Bireylerin Psikolojik İyi Oluşları İle Evlilik Doyumu, Öz-Anlayış Ve Mutluluğu Artırma Stratejileri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2021.
• Bolat, Yavuz. “Bir Değer Ölçme Aracı: Çok Boyutlu Sosyal Değerler Ölçeği”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 2/4 (Ekim 2013), 13-27. https://doi.org/10.19128/turje.181067
• Bradbury, Thomas N. vd. “Research on the Nature And Determinants of Marital Satisfaction: A Decade in Review.” Journal of Marriage and the Family 62/4 (2000), 964-980. https://doi.org/10.1111/j.1741- 3737.2000.00964.x
• Bulut, Semra - Dilmaç, Bülent. “Üniversite Öğrencilerinin Sahip Olduğu Değerler Psikolojik İyi Oluş ve Mutluluk Düzeyleri Arasındaki Yordayıcı İlişkiler”. OPUS Intarnational Journal of Society Research 9/16 (25 Aralık 2018), 23-23. https://doi.org/10.26466/opus.472450
• Büyüköztürk, Yard Şener vd. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık, 2016.
• Çelik, Adem. Dini Değerler Bağlamında Kişilik Gelişimi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2004.
• Çelik, Eyüp. “Evlilik Yaşam Doyumu Ölçeğinin Türkçe Versiyonunun Geçerlik Ve Güvenirliği”. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi 3/4 (Aralık 2014), 1-9. https://doi.org/10.30703/CIJE.321353
• Dal, Süreyya - Sevüktekin, Mustafa. “Türkiye’de Öznel İyi Oluş’un Yaşam Alanları Yaklaşımı İle Ölçülmesi”. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi. https://doi.org/10.18092/ulikidince.351465
• Diener, Ed. “Subjective Well-being”. Psychological Bulletin 95/3 (1984), 542-575. https://doi.org/10.1037/0033- 2909.95.3.542
• Diener, Ed vd. “The Evolving Concept of Subjective Well-Being: The Multifaceted Nature of Happiness”. Recent Advances in Psychology and Aging 15 (2009), 187-219. https://doi.org/10.1016/S1566-3124(03)15007-9
• Ekşi, Halil vd. “The Investigation of Marital Adjustment of Teachers in Terms of Psychological Well-Being and Gender Roles”. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal 8/50 (2018), 203-233.
• Etikan, İlker. “Comparison of Convenience Sampling and Purposive Sampling”. American Journal of Theoretical and Applied Statistics 5/1 (2016), 1. https://doi.org/10.11648/j.ajtas.20160501.11
• Fichter, Joseph H. The Sociology of Good Works: Research in Catholic America. Chicago: Loyola Pr, 1993.
• Gable, Shelly L. - Haidt, Jonathan. “What (and Why) Is Positive Psychology?” Review of General Psychology 9/2 (2005), 103-110. https://doi.org/10.1037/1089-2680.9.2.103
• Geçi̇oğlu, Ahmet Rifat - Kayıklık, Hasan. “Dindarlık ve Evlilik Uyumu İlişkisi: Evli Bireyler Üzerine Bir İnceleme”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 19/1 (26 Haziran 2019), 202-224. https://doi.org/10.30627/cuilah.536797
• Greeff, A. P. - Bruyne, T. de. “Conflict Management Style and Marital Satisfaction”. Journal of Sex & Marital Therapy 26/4 (2000), 321-334. https://doi.org/10.1080/009262300438724
• Güler, Kahraman. “Investigation of the Relationship Between Separation Anxiety, Marital Adjustment and Life Satisfaction in Married Women”. Cyprus Turkish Journal of Psychiatry & Psychology 3 (2021). https://doi.org/10.35365/ctjpp.21.4.28
• Güloğlu, Tuncay - Es, Muharrem. “Bilgi Toplumuna Geçişte Kentlileşme ve Kentsel Yoksulluk: İstanbul Örneği”. Bilgi Journal of Social Sciences 1 (2004), 79-93.
• Güriş, Selahattin - Astar, Melek. Bilimsel Araştırmalarda SPSS İle İstatistik. Der Yayınları, 2019.
• Hawkins, Daniel N. - Booth, Alan. “Unhappily Ever After: Effects of Long-Term, Low-Quality Marriages on Well- Being”. Social Forces 84/1 (01 Eylül 2005), 451-471. https://doi.org/10.1353/sof.2005.0103
• Heller, Daniel vd. “The Dynamic Process of Life Satisfaction”. Journal of Personality 74/5 (2006), 1421-1450. https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.2006.00415.x
• Jahan, Selim. İnsani Gelişme Raporu. Türkiye: United Nations Development Programme, 2015. https://www.undp.org/tr/turkey/publications/i%CC%87nsani-geli%C5%9Fme-raporu
• Kermen, Umut vd. “Yaşam Doyumu ve Psikolojik İyi Oluşun Yordayıcısı Olarak Sosyal Kaygı”. The Journal of Education, Theory and Practical Research (JETPR) 2/1 (2016), 20-29.
• Keyes, Corey L. M. vd. “Optimizing well-being: the empirical encounter of two traditions”. Journal of Personality and Social Psychology 82/6 (2002), 1007-1022. https://doi.org/10.1037/0022-3514.82.6.1007
• Kıncal, Remzi Y. Bilimsel Araştırma Yöntemleri / Prof. Dr. Remzi Y. Kıncal. Nobel Akademik Yayıncılık, 2020.
• Kim, Hyoun K. - McKenry, Patrick C. “The Relationship between Marriage and Psychological Well-Being: A Longitudinal Analysis”. Journal of Family Issues 23/8 (2002), 885-911. https://doi.org/10.1177/019251302237296
• Köseoğlu, Emel. Evli Bireylerin Psikolojik İyi Oluş Düzeyleri ve Psikolojik Dayanıklılıklarının Evlilik Doyumu Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Doktora Tezi, 2021.
• Kurttekin, Fatma. “Bilişim Çağında ‘Gençlik, Din ve Değer’Konularını Ele Alan Makaleler Üzerine Bir İnceleme”. Eskiyeni 45 (2021), 781-795.
• Lucas, Richard E. vd. “Discriminant Validity of Well-Being Measures”. Journal of Personality and Social Psychology 71/3 (1996), 616-628. https://doi.org/10.1037/0022-3514.71.3.616
• Mehmedoğlu, Ali Ulvi. “Din, Dindarlık ve Değerler”. İZÜ Sosyal Bilimler Dergisi 1/2 (2013), 173-189.
• Mehmedoğlu, Ali̇ Ulvi. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Değer Yönelimleri ve Dindarlık-Değer İlişkisi (MÜ İlahiyat Fakültesi Örneği)”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 30 (2006), 133-167.
• Önder, Mustafa - Bulut, Hüseyin. “Temel Dini Değerler ve Değerler Eğitimi”. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6/1 (2013), 15-32.
• Özbek, Mesut. Evli Bireylerde Yaşam Doyumu ve Psikolojik İyi Oluşlarının Çeşitli Değişkenlerle İncelenmesi. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
• Özdamar, Kazım. Ölçek ve Test Geliştirme Yapısal Eşitlik Modellemesi: Ibm, Spss, Ibm Spss Amos ve Minitab Uygulamalı. Nisan Kitabevi, 2016.
• Özen, Yener. “Kişisel Sorumluluk Bağlamında Öznel Ve Psikolojik İyi̇ Oluş Sosyal Psikolojik Bir Değerlendirme”. Dicle Üniversitesi sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2/4 (2010), 46-58.
• Rokeach, Milton. The Nature of Human Values. New York, NY, US: Free Press, 1973.
• Rowntree, B. Seebohm. Poverty: a Study of Town Life. The Macmillan Company, 1902.
• Ryff, Carol D. “Happiness is Everything, or is it? Explorations on the Meaning of Psychological Well-Being”. Journal of Personality and Social Psychology 57/6 (1989), 1069-1081. https://doi.org/10.1037/0022- 3514.57.6.1069
• Sacco, William P. - Phares, Vicky. “Partner Appraisal and Marital Satisfaction: The Role of Self-Esteem and Depression”. Journal of Marriage and Family 63/2 (2001), 504-513. https://doi.org/10.1111/j.1741- 3737.2001.00504.x
• Schneewind, Klaus A. - Gerhard, Anna-Katharina. “Relationship Personality, Conflict Resolution, and Marital Satisfaction in the First 5 Years of Marriage”. Family Relations: An Interdisciplinary Journal of Applied Family Studies 51/1 (2002), 63-71. https://doi.org/10.1111/j.1741-3729.2002.00063.x
• Seligman, Martin E. P. Gerçek Mutluluk. Ankara: HYB Yayınları, 2007.
• Şirin, Turgay. “Evli Çiftlerin Evlilik Uyumları İle Dini Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Turkish Studies 13/3 (2018), 691-722.
• Şirin, Turgay - Dursun, Neslihan. “Evli̇ ve Bekâr Bireylerde Yaşamın Anlamı ve Maneviyat Düzeyleri Arasındaki İlişki”. Ekev Akademi Dergisi 25/85 (2021), 469-482. https://doi.org/10.17753/Ekev1827
• Telef, Bülent Baki vd. “Öğretmen Adaylarında Psikolojik İyi Oluş Ve Değerler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Turkish Studies 8/12 (01 Ocak 2013), 1297-1297. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.5699
• Tiltay, Muhammet Ali - Torlak, Ömer. “Materyalist Eğilim, Dinî Değerler, Marka Bağlılığı ve Tüketici Ahlakı Arasındaki İlişkiler”. İş Ahlakı Dergisi 4/7 (2011), 93-130.
• Timur, Melis Sedef. Boşanma Sürecinde Olan Ve Olmayan Evli Bireylerin Psikolojik İyi Oluş Düzeylerini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Ankara University Institute of Educational Sciences, PhD Thesis, 2008.
• Topuz, İlhan. “Dinî Değerlerin Karar Alma Süreçlerindeki Etkisi”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 13/3 (2013), 69- 88.
• Turgut, Mehmet. Sosyal Yardım Alan Ailelerin Yaşam Doyumu Üsküdar Örneği. Üsküdar Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Uçar, Ceren. Kadın Yoksulluğu İle Mücadelede Sosyal Politika Araçları Ve Etkinlikleri̇. Ankara: T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, 2011. https://www.nadirkitap.com/kadin-yoksullugu-ile-mucadelede- sosyal-politika-araclari-ve-etkinlikleri-ceren-ucar-kitap6903650.html
• Uçar, Emine. Psikolojik İyi Oluş Yordayıcısı Olarak Dindarlık, Evlilik Doyumu Ve Problem Çözme, 2018. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/95768
• Ümmet, Durmuş. “Genel Psikolojik Sağlık İle Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkide Evlilik Uyumunun Aracı Rolü”. Journal of Human and Social Sciences Research 6/1 (2017), 159-175.
• Veenhoven, Ruut. “Developments in Satisfaction Research”. Social Indicators Research 37/1 (1996), 1-46. https://doi.org/10.1007/BF00300268
• Yıldız, Mehmet Ali - Baytemi̇r, Kemal. “Evli Bireylerde Evlilik Doyumu İle Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkide Benlik Saygısının Aracılığı”. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 17/1 (2016), 67-80. https://doi.org/10.17679/iuefd.17181627
• Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu, 12. Basım, 2023. https://sozluk.gov.tr/?kelime=değer