Din Eğitimi Biliminin Temel Konularında ChatGPT Yapay Zeka Uygulama Verilerinin Güvenirliliği

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 3, 325 - 357, 31.12.2024

Ahmet Çakmak , Muhammet Fatih Genç , Abdurrahman Hendek , Bahaeddin Budak

https://doi.org/10.33415/daad.1590460

Öz

Bu çalışma, yapay zekâ (YZ) uygulamalarının din eğitimi biliminin temel konularındaki veri güvenilirliğini incelemektedir. Araştırmada, ChatGPT'nin ücretsiz (3.5 versiyonu) ve ücretli (4.0 versiyonu) sürümlerinin performansı, Revize Bloom Taksonomisinin hatırlama, anlama, uygulama, analiz, değerlendirme ve yaratma düzeylerine göre karşılaştırılmıştır. Bulgular, ücretli sürümün genellikle daha detaylı ve kapsamlı cevaplar sunduğunu göstermektedir. Örneğin, ücretli sürüm medrese gibi kavramlara dair tarihsel analizlerde daha derin bilgiler sağlarken, ücretsiz sürüm çoğunlukla yüzeysel ve genel bilgiler sunmaktadır. Bununla birlikte her iki sürüm de kaynak uydurma ve yanlış atıflar gibi önemli eksiklikler içermektedir. Aynı şekilde her iki versiyonda da zaman zaman yanlış bilgi ve konuyla ilgisiz açıklamalara rastlamak mümkündür. Bu durum, YZ’nin din eğitimi bağlamında akademik güvenilirlik açısından dikkatle değerlendirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Çalışmada ChatGPT’nin din eğitimi gibi hassas bir alandaki potansiyeli ve sınırlılıkları tartışılmaktadır. Sonuç olarak, YZ araçlarının din eğitimi alanında bireysel öğrenmeyi destekleme potansiyeli bulunsa da veri doğruluğu, etik sorunlar ve algoritmik önyargılar gibi konuların ele alınması gerekmektedir. Bu bağlamda, gelecekte YZ'nin bu alandaki uygulamalarını iyileştirmek için daha kapsamlı veri setleri ve etik çerçevelerin geliştirilmesi önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Yapay Zeka, Veri Güvenliği, ChatGPT

The Reliability of ChatGPT Artificial Intelligence Application Data in Fundamental Topics of the Field of Religious Education

Öz

This study evaluates the reliability of artificial intelligence (AI) applications in addressing fundamental topics within the science of religious education. It compares the performance of ChatGPT’s free (3.5 version) and paid (4.0 version) versions using Bloom's Revised Taxonomy across six cognitive levels: remember, understand, apply, analyse, evaluate, and create. The findings indicate that while the paid version offers more detailed and comprehensive responses. For example, the paid version demonstrates a deeper understanding, offering nuanced analyses of concepts such as madrasah, while the free version provides more superficial responses. However, both versions contain significant deficiencies such as fabrication of sources and incorrect citations. Likewise, both versions occasionally contain incorrect information and irrelevant explanations. This situation reveals that AI should be carefully evaluated in terms of academic reliability in the context of religious education.The research highlights the potential and limitation of AI in a sensitive field like religious education. In conclusion, while AI tools have the potential to support individual learning in religious education, addressing data accuracy, ethical concerns, and algorithmic biases is crucial. The study suggests the development of robust data sets and ethical frameworks to enhance AI’s applications in this field. It underscores the need for careful oversight and adaptation of AI technologies in sensitive educational contexts.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Artificial Intelligence, Data Reliability, ChatGPT

Kaynakça

• Alberts, Wanda. Integrative Religious Education in Europe: A Study-of-Religions Approach. Berlin: Walter De Gruyter, 2007.
• Aşıkoglu, Nevzat Yaşar - Genç, M. Fatih. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16/2 (Aralık 2012), 7- 20.
• Avest, Inna Ter vd. “Religion and Education in the Dutch post-pillarized educational system: historical background andcurrent debates”. Religion and Education in Europe.Developments, Contexts and debates. ed. Robert Jakson vd. Münster: Waxmann, 2007.
• Ayas, Mehmet. “Kültürlerarası Din Eğitimi ve Çoğulculuk”. Din Eğitimi. ed. M. Fatih Genç. 259-292. İstanbul: Lisans Yayıncılık, 2. Basım, 2023.
• Aydın, Muhammet Şevki. Din Eğitimi Bilimi. Kayseri: Kimlik Yayınları, 2017.
• Aydın, Muhammet Şevki - Osmanoğlu, Cemil. “Kültürlerarası Din Eğitimi”. Din Eğitimi El Kitabı. ed. Recai Doğan - Remziye Ege. 233-272. Ankara: Grafiker Yayınları, 5. Basım, 2017.
• Bondevik, Jon Harald vd. Signposts Teacher Training Module: Teaching about Religions and Non-Religious World Views in Intercultural Education. Strasbourg: Council of Europe, 2020. https://rm.coe.int/prems- 055919-gbr-2508-signposts-teacher-training-module/1680a18a23
• Chmiliar, L. “Multiple-case designs”. Encyclopedia of Case Study Research. ed. Albert Mills vd. USA: SAGE Publications, 2010.
• Council of Europe. “Recommendation CM/Rec(2008)12 of the Committee of Ministers to Member States on the Dimension of Religions and Non-Religious Convictions within Intercultural Education”. 2008. Erişim 16 Şubat 2022. https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectID=09000016805d20e8
• Creswell, John W. Nitel Araştırma Yöntemleri. ed. Selçuk Beşir Demir - Mesut Bütün. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2015.
• Çakır, Furkan. “Yapay Zekâ ve Hadis”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 32 (Eylül 2023), 109-131. https://doi.org/10.35415/sirnakifd.1240725
• Çinici, Murat vd. “Yapay Zekâ Sohbet Robotu Chatgpt ile İnanç- İnançsızlık, Doğal Afet ve Ölüm Konuları Üzerine Nitel Bir Araştırma: Din ve Maneviyatın Psikolojik Sağlığa Etkileri”. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9/1 (Nisan 2023), 137-172. https://doi.org/10.31463/aicusbed.1275061
• Çoban, Mustafa. “Hz. Peygamber’den Cumhuriyet Dönemine İslam Din Eğitimi”. Din Eğitimi. ed. Muhammed Fatih Genç. İstanbul: Lisans Yayıncılık, 2020.
• Doğan, Ahmet. “İmam-Hatip Liselerinin Tarihi Gelişim Süreci”. Din Eğitimi. ed. Muhammet Fatih Genç. 185-209. İstanbul: Lisans Yayıncılık, 2023.
• Durham Jr., W. Cole. “Introduction”. The Routledge International Handbook of Religious Education. ed. Derek Davis - Elena Mikhailovna Miroshnikova. 1-12. London: Routledge, 2013.
• ECtHR. “Case of Folgerø and Others v. Norway (Application no. 15472/02)”. 2007. Erişim 23 Ocak 2021. http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-81356
• Genç, Muhammet Fatih. Kilise, Cami Ve Sinagoglarda Yaygın Din Eğitimi Ve Gençliğe Yönelik Din Hizmetleri: Hollanda Örneği, 2012.
• Hendek, Abdurrahman. Religious Education Policy in Turkey and England: A Comparative Perspective. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2020.
• Hull, John Martin. “Religious Education in Democratic Plural Societies: Some General Considerations”. Din Öğretiminde Yeni Yöntem Arayışları Uluslararası Sempozyum Bildiri ve Tartışmalar. 33-42. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı, 2004.
• Hull, John Martin. “Religious Education in Germany and England: the Recent Work of Hans‐Georg Ziebertz”. British Journal of Religious Education 27/1 (2005), 5-17.
• Jackson, Robert. Rethinking Religious Education and Plurality : Issues in Diversity and Pedagogy. London: RoutledgeFalmer, 2004.
• Kaymakcan, Recep. Yeni Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ögretim Programı İnceleme ve Değerlendirme Raporu. İstanbul: Eğitim Reformu Girişimi, 2007.
• Kaymakcan, Recep - Hendek, Abdurrahman. “European Court of Human Rights’ Judgements and Compulsory Religious Education in Turkey”. British Journal of Religious Education 44/4 (2022), 444-454. https://doi.org/10.1080/01416200.2022.2045901
• Kozak, Jaroslaw - Fel, Stanislaw. “The Relationship between Religiosity Level and Emotional Responses to Artificial Intelligence in University Students”. Religions 15/3 (2024). https://doi.org/10.3390/rel15030331
• Merriam, Sharan B. Nitel Araştırma, Desen Uygulama İçin Bir Rehber. ed. Selahattin Turan. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2013.
• Okumuşlar, Muhiddin. “Çok Kültürlü Toplumlarda ‘Din Hakkında Öğrenme’ ve ‘Dinden Öğrenme’ Modeli”. Marife 7/2 (2007), 251-264.
• OSCE. Toledo Guiding Principles on Teaching about Religions and Beliefs in Public Schools: Prepared by ODIHR Advisory Council of Experts on Freedom of Religion and Belief. Warsaw: OSCE/ODIHR, 2007.
• Tsuria, Ruth - Tsuria, Yossi. “Artificial Intelligence’s Understanding of Religion: Investigating the Moralistic Approaches Presented by Generative Artificial Intelligence Tools”. Religions 15/3 (2024). https://doi.org/10.3390/rel15030375
• UNHRC. “Leirvåg and Others v. Norway (Communication No. 1155/2003)”. 2004. http://www.worldcourts.com/hrc/eng/decisions/2004.11.03_Leirvag_v_Norway.htm
• Yakut, İdris. “Yapay Zekâya Yönelik Tutum ve Dindarlık İlişkisi”. Kocatepe İslami İlimler Dergisi 7/1 (Haziran 2024), 37-59. https://doi.org/10.52637/kiid.1426977
• Yılmaz, Macid. “Genel Eğitimde Din Eğitimi ve Öğretimi”. Din Eğitimi. ed. İbrahim Turan - Bayramali Nazıroğlu. 108-123. Ankara: Bilay, 3. Basım, 2021.
• Alevi Çalıştayları Nihai Rapor. Ankara: T.C. Devlet Bakanlığı, 2010.
• “Diyanet İşleri Başkanı Erbaş, ‘7. Din Şûrası’ kararlarını açıkladı”. Erişim 04 Aralık 2024. https://www.diyanet.gov.tr/tr-TR/Kurumsal/Detay/37122/diyanet-isleri-baskani-erbas-7-din-srasi- kararlarini-acikladi
• Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun ile Devlet Memurları Kanununda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. 7383 31788 (16 Mart 2022).
• Tevhid-i Tedirasat Kanunu. 430 (06 Mart 1924). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.3.430.pdf