Teknoloji ve Teolojinin Kesişimi: Yapay Zeka Çağında Kimlik Ve Ölümsüzlük

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 3, 465 - 492, 31.12.2024

Gülsüm Turhan

https://doi.org/10.33415/daad.1592645

Öz

Bu çalışmada, din felsefesindeki ruh, kimlik ve ölümsüzlük kavramlarının, yapay zeka ve dijital bilinç aktarımı gibi modern teknolojik gelişmeler bağlamında nasıl yeniden yorumlanabileceği ele alınmaktadır. Bu çalışma, analitik ve karşılaştırmalı bir yöntem kullanarak dijital bilinç aktarımının kimlik ve ruh kavramları üzerindeki etkilerini tartışmayı amaçlamaktadır. Klasik felsefe, ruhun ölümsüzlüğü ve kimlik sürekliliğini metafizik bir çerçevede ele alır. Modern felsefe ise, bu kavramları hafıza ve beden gibi somut unsurlarla ilişkilendirerek inceler. Yapay zeka, bütün beyin emüsyonu, dijital ölümsüzlük ve transhümanizm gibi dijital bilinç aktarımını öngören yaklaşımlar, bilincin fiziksel bedene bağlı olmaksızın devam edebileceği iddiasını ortaya atarak ruh ve bilinç arasındaki sınırları bulanıklaştırmaktadır. Çalışma, bu teknolojilerin kimlik sürekliliği ve bilinç kavramları üzerindeki etkilerini analitik bir yaklaşımla değerlendirmektedir. Çalışmada, ruhun ölümsüzlüğü ve kimlik sürekliliği, genellikle metafizik ve dini bir çerçevede ele alınan klasik görüşe sahip filozofların yaklaşımları ile kimlik sürekliliğini hafıza ve beden gibi daha somut unsurlarla ilişkilendiren modern filozofların görüşleri değerlendirilecektir. Sonuç olarak, dijital bilinç aktarımı, aynı benlik ile yeni bir varlık arasındaki ayrımı sorgulatırken, insan kimliğini ve varoluşunu yeniden tanımlamayı gerektiren etik ve metafizik sorunları gündeme getirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Din Felsefesi, Zihin Aktarımı, Dijital Ölümsüzlük, Transhümanizm, Ruhun Ölümsüzlüğü

The Intersection of Technology and Theology: Identity and Immortality in the Age of Artificial Intelligence

Öz

This study addresses the fundamental issue of how the concepts of soul, identity, and immortality in the philosophy of religion should be reinterpreted in light of modern technological developments such as artificial intelligence and digital consciousness transfer. Using an analytical and comparative approach, the study examines the impact of digital consciousness transfer on the notions of identity and soul. While classical philosophy explores the immortality of the soul and the continuity of identity within a metaphysical framework, modern philosophy associates these concepts with more tangible elements such as memory and the body. Approaches like artificial intelligence, whole-brain emulation, digital immortality, and transhumanism propose that consciousness can persist independently of the physical body, thereby blurring the boundaries between soul and consciousness. This study evaluates the effects of these technologies on the continuity of identity and the concept of consciousness through the perspectives of classical philosophers, who approach these topics from a metaphysical and religious standpoint, and modern philosophers, who emphasize more concrete factors. Ultimately, digital consciousness transfer challenges the distinction between "the same self" and a new entity, raising ethical and metaphysical questions that necessitate a redefinition of human identity and existence.

Anahtar Kelimeler

Philosophy of Religion, Mind Transference, Digital Immortality, Transhumanism, Immortality of the Soul

Kaynakça

• Akbaş, Muhsin. “Kişisel Kimlik ve Ölüm Sonrası Hayat”. Felsefe Dünyası 1/35 (2002), 58-67.
• Akbaş, Muhsin. “Ölüm ve Ölümsüzlük”. Din Felsefesi El Kitabı. ed. Recep Kılıç - Mehmet Sait Reçber. 319-335. Ankara: Grafiker Yayınları, 2014.
• Aydeniz, Hüsnü. “Geleneksel Değerler Üzerinden Bir Transhümanizm Eleştirisi”. İlahiyat Tetkikleri Dergisi 53 (Haziran 2020), 353-376. https://doi.org/10.29288/ilted.690929
• Aydın, Mehmet S. Din Felsefesi. İzmir: İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları, 12. Basım, 2010.
• Baudrillard, Jean. Simülakrlar ve Simülasyon. çev. Oğuz Adanır. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 6. Basım, 2011.
• Bostrom, Nick. Süper Zeka. çev. Ferit Burak Aydar. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 3. Basım, 2021.
• Dağ, Ahmet. Transhümanizm İnsanın ve Dünyanın Dönüşümü. Ankara: Elis Yayınları, 2018.
• Davies, Brian. An Introduction to the Philosophy of Religion. Oxford: Oxford University Press, 1993.
• Demir, Aysel. “Ölümsüzlük ve Yapay Zeka Bağlamında Trans-hümanizm”. AJIT-e: Academic Journal of Information Technology 9/31 (Ocak 2018), 95-104. https://doi.org/10.5824/1309-1581.2018.1.006.x
• Descartes, Rene. Söylem Kurallar Meditasyonlar. çev. Aziz Yardımlı. İstanbul: İdea Yayınevi, 1996.
• Doğan, Mehtap. “Yapay Zeka ve Özgür İrade: Yapay Özgür İradenin İmkânı”. TRT Akademi 6/13 (Eylül 2021), 788-811. https://doi.org/10.37679/trta.969912
• Dölek, Haydar. “Immanuel Kant’ın Ölümsüzlük Anlayışı”. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19/1 (Haziran 2014), 47-57.
• Efil, Şahin. “Düşünce Tarihinde ve Modern Tıpta Ölümsüzlük Arayışı ve Eleştirisi”. Beytulhikme An International Journal of Philosophys 6/1 (Haziran 2016), 165-286.
• Fârâbî. Fuslü’l-Medeni (Siyaset Felsefesine Dair Görüşler). çev. Hanifi Özcan. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, 1987.
• Farman, Abou - Stein, Felix. “Transhumanism”. Cambridge Encyclopedia of Anthropology. https://doi.org/10.29164/22transhumanism
• Frolov, Ivan. Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Cem Yayınevi, 1991.
• Ganioğlu, Kübra Gizem. “Dijital Sonsuzluk Arayışı ve Kişisel Kimlik Problemi”. Felsefe Dünyası 79 (Temmuz 2024), 307-332. https://doi.org/10.58634/felsefedunyasi.1489399
• Güçlüer, Fatımanur - Ruhattin, Yazoğlu. “Transhümanizmde Tanrı”. Turkish Studies-Comparative Religious Studies 19/2 (Haziran 2024), 247-268. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.73587
• Hick, John. Death and Eternal Life. Louisville: Westminster/John Knox Press, 1994.
• Hume, David. Treatise of Human Nature I. ed. Jonathan Bennett, 2017. https://www.earlymoderntexts.com/assets/pdfs/hume1739book1_2.pdf
• Huxley, Julian. “Transhumanism”. Journal of Humanistic Psychology 8/1 (01 Ocak 1968), 73-76. https://doi.org/10.1177/002216786800800107
• İbn Sînâ. Nefsin Halleri. çev. Ömer Ali Yıldırım. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2020.
• Kindî, Ya‘kūb b. İshak. Resâilu’l-Kindî el-Felsefiyye. nşr. Muhammed Abdulhadi Ebu Ride. Kahire: Dar Al-Fikr Al-Arabi, 1950.
• Koç, Mustafa. “Din Psikolojisi Açısından Ölüm Sonrası Hayat Kavramına Semantik Bir Yaklaşım”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4/6 (2002), 7-20. https://doi.org/10.17335/suifd.30526
• Koç, Turan. Ölümsüzlük Düşüncesi. İstanbul: İz Yayınları, 2021.
• Kurzweil, Ray. The Singularity Is Near: When Humans Transcend Biology. East Rutherford: Penguin Publishing Group, 2005.
• Locke, Jonh. An Essay Concerning Human Understanding. Pennsylvania: The Pennsylvania State University, 1999.
• Manzotti, Riccardo - Jeschke, Sabina. “From the Perspective of Artificial Intelligence: A New Approach to the Nature of Consciousness”. International Journal of Advanced Research in Artificial Intelligence 3/12 (2014), 1-10. doi = {10.14569/IJARAI.2014.031201}
• McDermott, Drew. “Artificial Intelligence and Consciousness”. The Cambridge Handbook of Consciousness. ed. Philip David Zelazo vd. 117-150. Cambridge: Cambridge University Press, 2007.
• Meissner, Gunter. “Artificial Intelligence: Consciousness and Conscience”. AI and Society 35/1 (2020), 225-235. https://doi.org/10.1007/s00146-019-00880-4
• Özalp, Hasan. Fârâbî ve İbn Sina Düşüncesinde Ruh ve Ölüm Ötesi. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2014.
• Parfit, Derek. Reasons and Persons. Oxford: Clarendon Press, 1987.
• Penelhum, Terence. “Personal Identity”. Encyclopedia of Philosophy. ed. Donald M. Borchert. 7/213-229. New York: Thomson Gale, 2006.
• Peterson, Michael vd. Reason and Faith: An Introduction to the Philosophy of Religion. Oxford: Oxford University Press, 2013.
• Platon. Phaidon. çev. Furkan Akderin. İstanbul: Say Yayınları, 5. Basım, 2022.
• Polat, Sait. “Kişisel Kimlik Bağlamında Ölümsüzlük Düşüncesinin Temel Dayanakları”. İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi 8/2 (Temmuz 2022), 727-750.
• Runes, Dagobert D. (ed.). The Dictionary of Philosophy. New York: Philosophical Library, ts.
• Searle, John R. “Minds, Brains, and Programs”. The Behavirol and Brain Sciences 3/3 (1980), 417-457.
• Topaloğlu, Aydın. “Ölüm ve Ölümsüzlük İnancı”. Din Felsefesi. ed. Latif Tokat. 271-293. Ankara: Bilay Yayıncılık, 2. Basım, 2019.
• Williams, Bernard. Problems of the Self: Philosophical Papers 1956–1972. Cambridge: Cambridge University Press, 2006.
• Yasa, Metin. Felsefi ve Deneysel Dayanaklarla Ölüm Sonrası Yaşam. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2001.
• Yıldırım, Emine Taşçi. “İbn Sînâ’da Ruh-Nefs Kavramı ve Ruh Kasidesi Bağlamında Ruhun Bedenle Olan Münasebeti”. Mesned İlahiyat Araştırmaları Dergisi 11/2 (Aralık 2020), 671-692.