BAĞIMSIZLIK SONRASI AZERBAYCAN EĞİTİM SİSTEMİNİN SORUNLARINA İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 43 - 59, 30.10.2019

Rza Mammadov Könül Abaslı

Öz

Eğitim kurumunun ulusal düzeyde büyük bir
topluluk olması, bireylerin kendisinden ve bireylerarası iletişimden kaynaklı
bazı sorunları ortaya çıkarmaktadır. Bu nedenle eğitim üzerine yapılan
çalışmalar güncelliğini korumakta ve araştırmacıların bu alana duydukları
ilginin artmasına neden olmaktadır. Çünkü var olan sorunların belirlenmesi ve
nitelikli eğitime sahip olunması için bu sorunlara çözüm üretilmesi
gerekmektedir.

Bu çalışmada, Azerbaycan
Cumhuriyeti Tahsil Nazırlığı′na bağlı ilkokul, ortaokul ve liselerde görev
yapan öğretmenlerin bağımsızlık sonrası Azerbaycan eğitim sisteminin
sorunlarına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, nitel
yöntemde tasarlanmış ve durum çalışmasıyla desenlenmiştir. Araştırmanın
örneklem grubu Nahçivan, Saatlı, Bakü ve Sumgayıt illerinde 2016-2017 eğitim
öğretim yılında görev yapan 110 öğretmenden oluşmaktadır. Veri toplama aracı
olarak anket tekniği kullanılmıştır. Katılımcılardan yazılı olarak, Azerbaycan
eğitim sisteminde sorun gördükleri en önemli beş sorunu gerekçeleri ile
birlikte yazılı olarak açıklamaları istenmiştir. Verilerinin çözümlenmesinde
betimsel yöntem kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, eğitim-öğretim
kaynaklarının, okulun donanımlarının ve fiziki koşullarının (bina, derslikler)
yetersiz oluşunun yanında, öğretmen maaşlarının düşüklüğü, öğrencilerin
eğitim-öğretim sürecine ilgisizliği, öğrenci kazanımlarını ölçme yöntemlerinin
eksikliği ve öğretmen niteliğinin düşüklüğü, Azerbaycan eğitim sisteminin başlıca
sorunlarıdır. Sosyalist yönetim modelinden demokratik yapıya geçmenin
oluşturduğu sosyal, ekonomik ve kültürel değişim, 1991 yılında bağımsızlığını
kazanan Azerbaycan’da, eğitime etki eden başlıca unsurlardır. Bu unsurların
negatif etkilerinin halen devam etmekte olduğu gözlenmektedir. Sonuç olarak,
Azerbaycan eğitim sisteminde büyük ölçekte bir nitelik sorununun olduğu
söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan, eğitim sistemi sorunları, öğretmen görüşleri

Kaynakça

• Abaslı, K. (2018). Sağlıklı bir yaşam için erken nikahlara son. Üç Çizgi Dergisi, 2(4), 11-14.
• Ağamalıyev, R. (1999). Azerbaycan Cumhuriyeti eğitim sistemi. Milli Eğitim Dergisi, 144. http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/144/icindekiler.html, erişim tarihi 08.04.2017.
• Aliyeva, S. (2015). Образование в Азербайджане: Реформы и социальные проблемы” [Azerbaycan’da eğitim: Reform ve sosyal sorunlar], Актуальные Проблемы Социологии Молодежи, Культуры, Образования и Управления: Материалы Международной Конференции. 28 Февраля Екатеринбург: УрФУ, C.III, s. 9-14.
• Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası. (1995). http://www.president.az/azerbaijan/constitution, erişim tarihi 08.04.2017.
• Azerbaycan Cumhuriyeti Eğitim Alanında Reform Programı. (1999). http://www.e-qanun.az/framework/5363, erişim tarihi 08.04.2017.
• Azerbaycan Cumhuriyeti Tahsil Nazırlığı. (2016). Müəllimlərin bilik və bacarıqlarının diaqnostik qiymətləndirilməsi [Öğretmenlerin alan ve meslek bilgisinin değerlendirilmesi], http://www.edu.gov.az/upload/file/teqdimat/2016/01.pdf, erişim tarihi 24.04.2019.
• Azerbaycan Devlet İstatistik Kurumu, (2018), Azerbaycan’da eğitim, bilim ve medeniyet: İstatistik mecmua. http://www.stat.gov.az, erişim tarihi 20.12.2018.
• Chrıstensen, L. B., Johnson, R. B., & Turner, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri: Desen ve analiz (Çev. Ed. A. Aypay). Ankara: Anı Yayıncılık.
• DİM. (2019). Dövlət imtahan mərkəzi 2019/2020-ci tədris ili üçün Azərbaycan Respublikasının Ali təhsil müəssisələrinə tələbə qəbulu elan edir [Devlet sınav merkezi 2019-2020 eğitim yılı için Azerbaycan Cumhuriyeti lisans ve ön lisans kurumlarına öğrenci kabulü ilanı], http://eservices.dim.gov.az/erizebak/erize/, erişim tarihi 24.04.2019.
• Gezenferoğlu, M. (2010). http://www.anl.az/down/meqale/xalqqazeti/2010/iyun/125308.html, erişim tarihi 08.04.2017.
• İsgenderov, A. (2015). Azerbaycan Halk Cumhuriyeti - Doğuda ilk Demokratik Cumhuriyet. Halk Gazetesi 113.
• Johnson, M. S. (2004). Trends in secular educational development in Azerbaijan and Central Asia: Implications for social stability and regional security. NBR Analysis, 15(5), 7-56.
• Lepisto, E. J. (2004). Educational trends in Azerbaijan (Unpublished Country Study Prepared for NBR Central Asia Education Study 2003-2004). Seattle, Wash. The National Bureau of Asian Research.
• Lepisto, E., & Kazimzade, E. (2008). Coercion or compulsion? Rationales behind informal payments for education in Azerbaijan. European Education, XL(4), 70-92. doi: 10.2763/EUE1066-4934400404.
• Mammadov, J. (2008). Bağımsızlık sonrası Azerbaycan Eğitim sistemindeki değişim ve gelişmeler (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Merdanov, M. (2003). Restructuring Azerbaijan’s educational system. http://azer.com/aiweb/categories/magazine/74_folder/74.articles/74_education.html, erişim tarihi 24.09.2019.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. London: Sage Publications.
• Oğan, S. (1992). Azerbaycan iktisadi dünyası. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
• Paşayev, E., & RÜSTEMOV, F. (2007), Pedagoji: Yeni ders kitabı. Bakü: Nurlan.
• Silova, I., Johnson, M. S., & Heyneman, S. P. (2007). Education and the crisis of social cohesion in Azerbaijan and Central Asia. Comparative Education Review, LI(2), 159-180. doi: 10.1086/512022.
• Tahsil Hakkında Azerbaycan Cumhuriyeti Kanunu. (2009). http://edu.gov.az/az/page/72/302, erişim tarihi 08.04.2017.
• Topuz, B. (2011). Historical development of Azeri Education system and the effects of the private Azerbaijani-Turkish schools. Journal of Educational and Social Research, 1(5), 11-20.
• Ulaş, Ş. (2007). Türkiye-Azerbaycan eğitim sistemleri ve eğitim ilişkileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• UNESCO. (1997). Technical and vocational education in Azerbaijan (Documnet Nr Ed/IUG/013). Berlin: UNESCO.
• UNICEF. (2001). Reaching the last few: Girls’ education in Azerbaijan, https://www.unicef.org/evaldatabase/files/AZE_01-003.pdf, erişim tarihi 24.04.2019.
• UNICEF. (2013). Out of the box: A formative evaluation of active learning policy and practice: Final report of UNICEF Azerbaijan. Saint Paul, MN: Miske Witt & Associates.
• WB. (2017). Azerbaijan - EDUC SECT DEVT 2, http://documents.worldbank.org/curated/en/260051497975564590/pdf/ICRR-Disclosable-P102117-06-20-2017-1497975540379.pdf, erişim tarihi 24.04.2019.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zulfugarov, S., Nagıyeva, T., Efendiyev, T., Abbaslı, F., & Sadıgzade, O. (2007). The state of youth in Azerbaijan: Summary of analytical report. Moscow: UNESCO.
• http://www.azerbaijans.com/content_531_az.html, erişim tarihi 08.04.2017.