Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Yaratıcı Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 42 - 61, 28.03.2022

Seda Karaçelik

Öz

Yaratıcı düşünme, değişen dünyaya uyum sağlayabilmek için gerekli olan becerilerden biridir. Bireyin doğuştan getirdiği yaratıcılık potansiyelinin desteklenmesinde erken yaşta verilecek eğitimin rolü büyüktür. Bu noktada öğretmenlerin de yaratıcı düşünme becerilerinin gelişmiş olması ve bu becerilerini planladıkları eğitime yansıtmaları beklenmektedir. Bu çalışmanın amacı, okul öncesi öğretmenliği lisans programında öğrenim gören öğretmen adaylarının yaratıcı düşünme eğilimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesidir. Tarama modeli kullanılan çalışmanın örneklemini bir devlet üniversitesinin eğitim fakültesinde okul öncesi öğretmenliği anabilim dalında öğrenimine devam etmekte olan 157 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Çalışmanın verilerinin toplanması amacıyla öğretmen adaylarına araştırmacı tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu” ve Özgenel ve Çetin (2017) tarafından geliştirilen “Marmara Yaratıcı Düşünme Eğilimleri Ölçeği” uygulanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre okul öncesi öğretmen adaylarının yaratıcı düşünme eğilimlerinin yüksek olduğu görülmüştür. Ayrıca öğretmen adaylarının yaratıcı düşünme eğilimlerinin cinsiyetlerine, yaşlarına, sınıf düzeylerine, mezun oldukları lise türüne ve okul öncesi eğitim alıp almama durumlarına göre anlamlı farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitim, öğretmen adayı, yaratıcılık

Kaynakça

• Argun, Y. (2004). Okul öncesi dönemde yaratıcılık ve eğitimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Aslan, E., Aktan, E. & Kamaraj, I. (1997). Anaokulu eğitiminin yaratıcılık ve yaratıcı problem çözme becerisi üzerindeki etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9, 37-48.
• Baer, J. & Kaufman, J. C. (2008). Gender differences in creativity. Journal of Creative Behavior, 42(2), 75-105.
• Broinowski, I. (2002). Toward creativity in early childhood education (Yayınlanmamış doktora tezi). University of South Australia, Avustralya. https://oatd.org/oatd/record?record=australia%5C%3A284142 adresinden erişildi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Erkan Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Chien, C. & Hui, A. N. N. (2010). Creativity in early childhood education: Teachers’ perceptions in three Chinese societies. Thinking Skills and Creativity, 5, 49-60. doi:10.1016/j.tsc.2010.02.002
• Çelik, B. B. & Dikmenli, Y. (2021). Sınıf öğretmeni adaylarının yaratıcı ve yansıtıcı düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 5(1), 46-65.
• Çetingöz, D. (2002). Okul öncesi öğretmenliği öğrencilerinin yaratıcı düşünme becerilerinin gelişiminin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Çoban, Ç. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin yaratıcılık düzeylerinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Uşak.
• Doğan, N. (2020). Yaratıcı düşünme ve yaratıcılık. Ö. Demirel (Ed.), Eğitimde yeni yönelimler içinde bölüm (169-199). Ankara: Pegem Akademi.
• Erol, M., Erol, A., Çalışır, S. & Bozan, M. (2019). Öğretmenlerin yansıtıcı düşünme eğilimleri ile yaratıcı düşünme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Temel Eğitim Dergisi, 1(2), 20-29.
• Eskidemir Meral, S. & Tezel Şahin, F. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin yaratıcı düşünme eğilimleri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(19), 311-331. DOI: 10.26466/opus.580091
• Guilford, J. P. (1950). Creativity research: Past, present and future. Frontiers of Creativity Research, 33-65.
• İşleyen, T. & Küçük, B. (2013). Öğretmen adaylarının yaratıcı düşünme düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(21). 199-208.
• Karadeniz, G. (2020). Yaratıcılık ve yaratıcı düşünme kuramları. E. Yazgın, Y. Yazgın (Ed.), Erken çocuklukta yaratıcılık ve yaratıcı çocuk etkinlikleri içinde bölüm (1-26). Ankara: Pegem Akademi.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın.
• Karlıdağ, İ. & Gönen, M. (2019). Okul öncesi eğitim ortamının kalitesinin çocukların yaratıcılığına etkisi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 8(4), 928-960. http://dx.doi.org/10.30703/cije.542785
• Köse, E., Çelik Ercoşkun, N. & Balcı, A. (2016). Okul öncesi ve sınıf öğretmeni adaylarının yaratıcı düşünme ve problem çözme becerilerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 153-170.
• Leggett, N. (2017). Early childhood creativity: Challenging educators in their role to intentionally develop creative thinking in children. Early Childhood Educational Journal, 45, 845-853. doi:10.1007/s10643-016-0836-4
• MEB (2013). Okul öncesi eğitim programı. http://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/ ooproram.pdf
• Memduhoğlu, H. B., Uçar, R. & Uçar, İ. H. (2020). Yaratıcı okul yaratıcı öğretmen (Genişletilmiş 2. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• ÖYGM (2017). Okul öncesi öğretmeni özel alan yeterlikleri. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_11/06160307_5-YYretmen_Yeterlikleri_KitabY_okul_Yncesi_YYretmeni_Yzel_alan_yeterlikleri_ilkYYretim_parYa_8.pdf
• Özgenel, M. & Çetin, M. (2017). Marmara yaratıcı düşünme eğilimleri ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 46(46), 113-132. https://doi.org/10.15285/maruaebd.335087
• Senemoğlu, N. (1996, Ocak). Yaratıcılık ve öğretmen nitelikleri. Yaratıcılık ve Eğitim Paneli. Kara Harp Okulu, Ankara. http://yunus.hacettepe.edu.tr/~n.senem/makaleler/yaratici.htm
• Tok, E. & Sevinç, M. (2012). Düşünme becerileri eğitiminin okul öncesi öğretmen adaylarının yaratıcı düşünme becerilerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 37(164), 204-222.
• Topoğlu, O. (2015). Eğitim fakültesinde öğrenim gören öğretmen adaylarının yaratıcılık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: ADÜ (Adnan Menderes Üniversitesi örneği). The Journal of Academic Social Science Studies, 35, 371-383.
• Tuna, S. & Temizkalp, G. (2013). Öğretmen adaylarının yaratıcılık düzeyleri. Eğitim Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1, 58-65. Yıldırım, A. (2014). Okul öncesinde yaratıcı problem çözme etkinliklerinin yaratıcılığa etkisi (5 yaş örneği) (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yıldız, V., Özkal, N. & Çetingöz, D. (2003). Okul öncesi eğitimi alan ve almayan 7-8 yaş grubu çocuklarda yaratıcı potansiyelin değerlendirilmesi. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(13), 129-137.
• Yılmaz, H. & Güven, Y. (2019). Yaratıcılık ve hoşgörü: Okul öncesi öğretmen adayları üzerine bir araştırma. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 3(2), 258-277.
• Yuvacı, Z. & Dağlıoğlu, H. E. (2018). Okul öncesi eğitim alan çocukların ve bulundukları sınıf ortamının yaratıcılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2(2), 234-256. doi: 10.24130/eccd-jecs.196720182262
• Zahra, P., Yusooff, F. & Hasim, M. S. (2013). Effectiveness of training creativity on preschool students. Procedia-Social and Behavioral Science, 102, 643-647.
• Zembat, R., İlçi Küsmüş, G. & Yılmaz, H. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin yaratıcı düşünme eğilimleri ve sınıf yönetimleri. S. Dinçer (Ed.), Değişen dünyada eğitim içinde bölüm (s. 67-80). Ankara: Pegem Akademi.
• Zeytun, S. (2010). Okul öncesi öğretmenliği öğrencilerinin yaratıcılık ve problem çözme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.