Sınıf Öğretmenlerinin Matematik Dersi Öğrenme Etkinliklerine Yönelik Yeterlikleri

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 79 - 97, 27.07.2025

Onur Selahattin Kalın , Serap Akbaba Dağ

https://doi.org/10.71272/debder.1705088

Öz

Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin matematik dersi etkinliklerine yönelik yeterlik düzeylerini belirlemek ve bu yeterliklerin belirlenen değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını nicel araştırma deseni ile incelemektir. Çalışmada, veri toplama aracı olarak Özenir ve arkadaşları (2018) tarafından geliştirilen “Matematik Dersi Etkinliklerine Yönelik Yeterlik Ölçeği” kullanılmış ve 300 sınıf öğretmenden elde edilen veriler SPSS programı ile analiz edilmiştir. Bulgular, öğretmenlerin genel olarak yüksek düzeyde yeterlik algısına sahip olduklarını ortaya koymuştur. Cinsiyet, görev süresi ve sınıf kademesi gibi değişkenlerde anlamlı farklılıklar tespit edilmiş; kadın öğretmenlerin öğretim stratejileri geliştirme yeterliği açısından daha yüksek puanlar aldığı belirlenmiştir. Özellikle 6–10 yıl arası deneyime sahip öğretmenlerin hem öğretim stratejileri hem de teknoloji kullanımı alt boyutlarında daha yeterli algı geliştirdikleri görülmüştür. Buna karşın, öğrenim durumu değişkenine göre anlamlı bir fark saptanmamıştır. Elde edilen sonuçlar, öğretmenlerin etkinlik temelli öğretim süreçlerinde daha etkili rol alabilmeleri için mesleki gelişim ve hizmet içi eğitimlerle desteklenmeleri gerektiğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Matematik dersi etkinlikleri , sınıf öğretmeni , öğretmen yeterliği

Kaynakça

• Anagün, Ş. S., Kılıç, Z., Atalay, N., ve Yaşar, S. (2015). Sınıf öğretmeni adayları fen bilimleri öğretim programını uygulamaya hazır mı?. Turkish Studies 10(11), 127-148.
• Aslan, B. (2010). Matematiksel etkinliklerin uygulanması sırasında ortaya çıkan öğretmen ve öğrenci rolleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Avcı, Z. (2022). Matematiksel etkinliklerin tasarım ve adaptasyon boyutlarına dair akademisyen ve öğretmen görüşlerinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Avşar Tuncay, A. (2019). Etkinlik Temelli Öğretim Yaklaşımının İlkokul Birinci Sınıf Öğrencilerinin Matematiksel Kavramları Öğrenme Düzeylerine Etkisi. Turkish Journal of Primary Education, 4(1), 1-14.
• Clarke, D., & Roche, A. (2018). Using contextualized tasks to engage students in meaningful and worthwhile mathematics learning. The Journal of Mathematical Behavior, 51, 95-108.
• Duran, C., Sidekli, S., ve Yorulmaz, A. (2018). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin matematik etkinliklerine yönelik tutumlarının incelenmesi. International Primary Education Research Journal, 2(1), 17-26.
• Bozkurt, A. (2012). Matematik öğretmenlerinin matematiksel etkinlik kavramına dair algıları. Eğitim ve Bilim, 37(166), 101-115.
• Bozkurt, A., ve Kuran K. (2016). Öğretmenlerin matematik ders kitaplarındaki etkinlikleri uygulama ve etkinlik tasarlama deneyim ve görüşlerinin incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 17(2), 377-398.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (17. bs). Pegem Akademi.
• Çekici, E., ve Yıldırım, H. (2011). Matematik eğitimi üzerine bir inceleme. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 31(2), 175-196.
• Çenberci, S., ve Özgen, K. (2021). Matematik öğretmen adaylarının etkinlik tasarımında günlük yaşamla ilişkilendirmeyi yansıtma becerileri. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(1), 70–95.
• Çobanoğlu, M. (2017). İlkokul matematik derslerinde bilmece kullanımının öğrencilerin başarı, tutum ve kalıcılık düzeyine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Dündar, S., ve Soylu, Y. (2012). İlköğretim matematik programında yer alan etkinliklerin kazanımlara uygunluğunun belirlenmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1),161-176.
• Elçelik, S.,Y. (2023). Sınıf öğretmenlerinin matematiksel etkinlikleri hazırlama yeterliklerinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Eliküçük, H. (2006). Öğretmenlerin öğretme-öğrenme süreçlerinde teknoloji kullanma yeterlilikleri. (Ya yımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul
• Günüç, S., Odabaşı, H. F. ve Kuzu, A. (2013). 21. yüzyıl öğrenci özelliklerinin öğretmen adayları tarafından tanımlanması: Bir Twitter uygulaması. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(4), 436-455.
• Güven, Y. (2000). Erken çocukluk döneminde sezgisel düşünme ve matematik. İstanbul: Ya-Pa Yayınları
• Güzel, E. B., ve Alkan, H. (2005). Yeniden yapılandırılan ilköğretim programı pilot uygulamasının değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 5(2), 385–420.
• İşcan, K. (1967). Ansiklopedik matematik sözlüğü (1. Basım). İskender Matbaası.
• Johnson, E. (2013). Teachers’ mathematical activity in inquiry-oriented instruction. The Journal of Mathematical Behavior, 32(4), 761-775.
• Johnson, B., & Christensen, L. (2014). Nicel, nitel ve karma araştırmalarda örnekleme (S. B. Demir, Çev). Ankara: Eğiten Kitap
• Kale Özkan, G. (2013). Matematiksel etkinlik tasarımı üzerine hazırlanan bir mesleki gelişim programının değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Koç, M. H. (2019). Sınıf öğretmenlerinin etkinliği hazırlama ve uygulama önerisinin değerlendirilmesi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 33(1), 69-84.
• Metin, N. (1997). Okulöncesi dönemde çocuk ve matematik (1. Basım). Ulusal ev ekonomisi kongresi kitapçığı. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Norman, G. R., & Schmidt, H. G. (2016). The psychological basis of problem-based learning: A review of the evidence. Academic Medicine. http://www.cotf.edu/ete/teacher/teacherout.html
• Öcal, H. (2012). Etkinlik temelli öğretimin uygulanmasına ilişkin öğretmen görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Soytürk, İ. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik okuryazarlığı öz-yeterlikleri ve matematiksel problem çözmeye yönelik inançlarının araştırılması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Su Özenir, Ö., Avcı, E. ve Çoşkuntuncel, O. (2018). Sınıf öğretmenlerinin matematik dersi etkinlikleri hazırlama yeterliklerini belirlemeye yönelik ölçek geliştirme çalışması. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 155-165.
• Süleymangil, M. (2013). Sınıf içi etkinliği geliştirme ve kullanma çalışmalarının sınıf öğretmenlerinin mesleki gelişimleri üzerindeki rolü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6. Baskı). MA: Pearson.
• Toptaş, V., Usluoğlu, B. ve Toptaş, B. (2022). Sınıf öğretmenlerinin matematik dersi etkinlikleri hazırlama yeterlilikleri ile matematiksel merakları arasındaki ilişki. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 8(3), 280-292.
• Tuncel, T., ve Kazu, İ. Y. (2019). Ortaöğretim matematik öğretim programlarının ölçme ve değerlendirme boyutunda öğretmen görüşleri açısından incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 29 (2) , 163-179 .
• Ocak, G., ve Dönmez, S. (2010). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin matematik etkinliklerine yönelik tutum ölçeği geliştirme. Afyon Kocatepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,3(2),69-82.
• Öcal, H. (2012). Etkinlik temelli öğretimin uygulanmasına ilişkin öğretmen görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Özgen, K. (2017). Matematiksel öğrenme etkinliği türlerine yönelik kuramsal bir çalışma: fonksiyon kavramı örneklemesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 1437-1464.
• Özmantar, M. F., ve Aslan, B. (2017). Matematiksel etkinliklerin uygulanması sırasında ortaya çıkan öğret men ve öğrenci rolleri. International Journal of Social Science Research, 6(1), 1-23.
• Öztürk, F., ve Işık, A. (2020). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının etkinlik kavramına yönelik algılarının incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 47-63.
• Öztürk, B., ve Öztürk, F. (2020). Sınıf öğretmeni adaylarının etkinlik kavramına yönelik görüşlerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(5), 2009-2018.
• Umay, A. (1996). Matematik öğretimi ve ölçülmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(12).
• Uğurel, I., ve Bukova, E. G. (2010). Matematiksel öğrenme etkinlikleri üzerine bir tartişma ve kavramsal bir çerçeve önerisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(39), 333-347.
• Uğurel, I., Bukova Güzel, E. ve Kula, S. (2010). Matematik öğretmenlerinin öğrenme etkinlikleri hakkın daki görüş ve deneyimleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 103-123.
• Umay, A. (1996). Matematik öğretimi ve ölçülmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(12).
• Uyanık, Ö., ve Kandır, A. (2010). Okul öncesi dönemde erken akademik beceriler. Kuramsal Eğitimbilim, 3 (2), 118-134.