İdeolojinin Kültürel Yorumu Olarak Değerler ve Bir Değerler İdeolojisi Olarak Muhafazakârlık

Yıl 2016, Cilt: 14 Sayı: 31, 159 - 185, 01.06.2016

Turgay Öntaş

Öz

Çalışmada eğitim politikalarının merkezi kavramlarından ideolojinin
değerler eğitimi ile bağlantısı kurulmaya çalışılmıştır. İdeolojiler ve ideolojilerin
öne çıkan değerleri, ideolojinin kültürel yorum olarak değerler, duyuş-
sal alan eğitimi açısından değerler eğitiminin ideolojiler ile ilişkilendirilmiştir.
Muhafazakârlık ideolojisinin de okulu, kültürel değerleri taşıyan ve koruyan;
kültürel mirası ve değerleri yetişkinlerden kültürel bilgisi tamamlanmamış olan
bireylere nakleden, böylece de bu değerleri gelecek nesiller adına güvence altı-
na alan bir kurum olarak görmesi sebebiyle değerler eğitimi ve muhafazakârlık
ideolojisini ilişkilendirme girişiminde bulunulmuştur. Değerler eğitimi bu yö-
nüyle disiplinler arası bir alandır. Bu çalışmada da eğitim politikaları ve sosyolojisi
açısından değerler ve eğitimi ele alınmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İdeoloji, Değerler, Duyuşsal Eğitim, Muhafazakârlık

The Value of Ideology as Cultural Commentary and Conservatism as an Ideology of Values

Öz

Kaynakça

• Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim II. kademede gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akbaş, O. (2008). Sosyal bilgilerde değerler ve öğretimi. Tay, B. ve Öcal, A. (Ed.) Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi (s. 335–360). Ankara: Pegem Akademi.
• Apple, M. (2009). Müfredatın ve eğitimin yeniden yapılandırılması/ neoliberalizmin ve yeni- muhafazakarlığın gündemi. (M. F. Shaughnessy, K. Peka, J. Siegel, Röportajı Yapan E. Ç. Babaoğlu, Çev.) İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Ata, B. (2013). Herbert Spencer’ın eğitim ve tarih anlayışı. (Herbert Spencer: Zihin, Ahlak ve Beden Eğitimi kitabı giriş yazısı). Ankara: Pegem Akademi.
• Bacanlı, H. (2005). Duygusal davranış eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Baradat, L. P. (2012). Siyasi ideolojiler: Kökenleri ve etkileri. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Barlett, S. ve Burton, D.(2014). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Başaran, İ. E. (1994). Eğitime giriş. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Bora, T. (2014). Türk sağının üç hali: Milliyetçilik, muhafazakârlık, İslamcılık. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Carlson, D. (2006). Are we making progress? Ideology and Curriculum in the Age of No Child Left Behind. L. Weis, C. McCarthy, ve G. Dimitriadis (Ed.), Ideology, Curriculum, and the New Sociology of Education (pp. 91-114). New York: Routledge.
• Cbessum, R. (2012). Teacher ideologies and pupil disaffection. L. Barton, R. Meighan, & S. Walker (Ed.), Schooling, ideology and the curriculum içinde (pp. 113-129). New York: Routledge.
• Crittenden, S. B. (2010). Indoctrination as mis-education. I.A.Snook (Ed.), Concepts of indoctrination: philosophical essays içinde (pp.102-117). Boston: Routledge & Kegan Paul.
• Çeğin, G. ve Arlı, A. (2004). “İdeoloji” kavramının aşınması ve Pierre Bourdieu’nün kuramsal seçenekleri. Doğu Batı Düşünce Dergisi, 28, 1-17.
• Çelik, Z., Özoğlu, M., ve Gür, B. (2010, Mart 8). Geleneksiz Eğitim. SETAV. Retrieved from http://setav.org/tr/geleneksiz-egitim/yorum/646
• Deren, S. (2013). Mili Eğitim Üzerine Muhafazakâr Düşünceler. Bora, T. ve Gültekingil, M. (Ed.) Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Muhafazakârlık (c.5, s.604–615). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Dilmaç, B. (2001). İnsanca değerler eğitimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Doğan, A. (2006). Osmanlı aydınları ve sosyal Darwinizm. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Dubiel, H. (2013). Yeni muhafazakarlık nedir? İstanbul: İletişim Yayınları.
• Eagleton, T. (2011). İdeoloji. (M. Özcan, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Eatwell, R. (1993). Ideologies: Approach and trends. R. Eatwell & A. Wright (Ed.), Contemporary political ideologies içinde (pp. 1-22). London: Pinter Publishers.
• Edwards, R. ve Usher, R. (2008). Globalization and pedagogy: space,place and identity. Oxon: Routledge.
• Ekşi, H. (2003). Temel insanî değerlerin kazandırılmasında bir yaklaşım: Karakter eğitimi programları. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (1), 79-96.
• Geertz, C. (2010). Kültürlerin Yorumlanması. Ankara: Dost Kitabevi.
• Giddens, A. (2008). Sosyoloji. İstanbul: Kırmızı Yayınları
• Gutek, G. L. (2011). Eğitime felsefi ve ideolojik yaklaşımlar. (N. Kale, Çev.) Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Güler, E. Z. (2008). Muhafazakarlık: Kadim geleneğin savunusundan faydacılığa. B. Örs (Ed.), 19. yüzyıldan 20. yüzyıla modern siyasal ideolojiler içinde (s. 115-162). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Gültekin, F. (2010). Tarih öğretiminde değerler. Safran, M. (Ed.) Tarih Nasıl Öğretilir? Tarih Öğretmenleri için Özel Öğretim Yöntemleri (s. 131–137). Ankara: Yeni İnsan Yayınevi.
• Gür, B. S. (2014). Eğitimle imtihan (2004-2013). İstanbul: SETAV.
• Gürkaynak, İ., Gözütok, F. D., Akipek, Ş., Bağlı, M. T., Erhürman, T., ve Uluç, F. Ö. (1998). Yurttaş olmak için... Eğitici el kitabı. İstanbul: Umut Vakfı Yayınları.
• Güvenç, B. (1979). İnsan ve kültür. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Heywood, A. (2000). Siyaset teorisine giriş. İstanbul: Küre Yayıncılık.
• Heywood, A. (2014). Siyasi ideolojiler. Ankara: Liberte Yayıncılık.
• Jenks, C. (1993). Culture. London: Routledge.
• Kafadar, O. (2004). Cumhuriyet Dönemi Eğitim Tartışmaları. Kocabaşoğlu, U. (Ed.) Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce 3: Modernleşme ve Batıcılık. (c. 3, s. 351–357). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kaymakcan, R., ve Meydan, H. (2012). Yerel-evrensel ikileminde ilköğretim DKAB ve sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12 (2), 1573–1591.
• Kirschenbaum, H. (1995). 100 ways to enhance values and morality in schools and youth settings. Massachusetts: Allyn&Bacon Company.
• Konuk, O. (2006). “Bir Sorun ve Çözüm Alanı Olarak Türk Eğitim Sistemi”, Dünden Bugüne Türkiye’nin Toplumsal Yapısı. Ankara: Nova Yayınevi.
• Krathwohl, D., Bloom, B. ve Masia, B. (1964). Taxonomy of Educational Objectives Handbook II: Affective Domain. New York: David McKay Company.
• Lammi, M. (2010). The hermeneutics of ideological indoctrination. Perspectives on Political Science, 26 (1), 10-14.
• Lee, C. M. (Angela) ve Taylor, M. J. (2013). Moral education trends over 40 years: A content analysis of the Journal of Moral Education (1971–2011). Journal of Moral Education, 42 (2), 399–429. http://doi.org/10.1080/03057240.2013.832666
• Mclellan, D. (2012). İdeoloji. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2004). Sosyal bilgiler öğretim programı (6-7) 15.04.2015 tarihinde http://ttkb.meb.gov.tr/program.aspx?islem=1&kno=39 adresinden alındı.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2012, 11 04). Milli Eğitim Temel Kanunu. 01.02. 2014 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı: http://mevzuat.meb.gov.tr/html/88.html adresinden alındı.
• Mengüşoğlu, T. (1988). İnsan felsefesi. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Meydan, H. (2014). Okulda değerler eğitiminin yeri ve değerler eğitimi yaklaşımları üzerine bir değerlendirme. Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 93–108.
• Mollaer, F. (2008). Türkiye’de liberal muhafazakârlık ve Nurettin Topçu. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Momanu, M. (2012).The pedagogical dimension of indoctrination: Criticism of indoctrination and the constructivism in education. META: Research in Hermeneutıcs, Phenomenology, and Practical Phılosophy. 4 (1). 88-105.
• Nisbett, R. (1990). Muhafazakarlık. (E. Mutlu, Çev.). T. Bottomore & R. Nisbet (Ed.), Sosyolojik çözümlemenin tarihi içinde (s. 97-133). Ankara: Verso Yayıncılık.
• Reboul, O. (1995). Değerlerimiz evrensel midir?. Eğitim Yönetimi, 1(3), 363–374.
• Oskay, Ü. (1980). Popüler Kültür Açısından “İdeoloji” Kavramına İlişkin Yeni Yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 35 (1). http://doi.org/10.1501/SBFder_0000001405
• O’Sullivan, N. (1994). Conservatism. R. Eatwell ve A. Wright (Ed.), Contemporary political ideologies (pp. 50-77). London: Pinter Publishers.
• Öntaş, T. (2014a). Özel öğretim kurumundaki sınıf öğretmenlerinin milli eğitim ideolojisini yeniden üretme pratiklerinin okul etnografyasıyla incelenmesi (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Öntaş, T. (2014b). Endoktrinasyon sürecinde sosyal bilgiler eğitimi ve ideolojinin yeniden üretimi. Presented at the Uluslararası Sosyal Bilgiler Eğitimi Sempozyumu III, Ankara: USBES.
• Örs, B. (2009). İdeoloji-Karmaşık Dünyayı Anlaşılır Kılmak. B. Örs, 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler içinde (s. 3-46). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Özbek, S. (2011). İdeoloji kuramları. İstanbul: Notos Kitap Yayınevi.
• Özden, Y. ve Şimşek, H. (1998). Davranışçılıktan oluşturmacılığa öğrenme paradigmasının dönüşümü ve Türk eğitimi. Bilgi ve Toplum, 1, 71-82.
• Özensel, E. (2003). Sosyolojik bir olgu olarak değer. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (3), 217-239.
• Öztan, G. G. (2009). Türkiye’de çocukluğun politik inşası. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Öztürk, E. (2012). Hayat bilgisi dersinde değer eğitimi ve örnek uygulamalar. Öğülmüş, S. (Ed.). Hayat Bilgisi Öğretimi ve Öğretmen Elkitabı (s. 425–477). Ankara: Pegem Akademi.
• Parlak, İ. (2005). Türkiye’de eğitim-ideoloji ilişkisi: Erken cumhuriyet dönemi tarih ve yurt bilgisi ders kitapları üzerine bir inceleme. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.Ankara.
• Sönmez, V. (2007). Program geliştirmede öğretmen elkitabı. Ankara. Anı Yayıncılık.
• Şahin, A. E. (2013). Eğitimle ilgili temel kavramlar. Sönmez, V. (Ed.). Eğitim Bilimine Giriş (s. 1-24). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şişman, M. (2014). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Pegem Akademi.
• TEDMEM. (2015). Ulusal Eğitim Programı 2015-2022. Ankara: Türk Eğitim Derneği.
• Timuçin, A. (2004). Değer. Felsefe Sözlüğü (s. 119–120). İstanbul: Bulut Yayınları.
• Turan, S.ve Aktan, D. (2008). Okul Hayatında Var Olan ve Var Olması Düşünülen Değerler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (2), 227–259.
• Üstel, F. (2001). II. Meşrutiyet ve Vatandaşın “İcad”ı”. Alkan, M.Ö. (Ed.) Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce 1: Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası: Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi. (c. 1, s. 166–180), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yıldız, F. U. ve Günay, V. D. (2011). Yazınsal söylemin ideolojik boyutu. Synergies Turquie, (4), 153–167.