Reasons for Women’s Inclination, Joining and Adhering to Religious Groups

Yıl 2015, Cilt: 13 Sayı: 30, 141 - 179, 01.12.2015

Fatma Baynal Erkan Yaman

Öz

Anahtar Kelimeler

Women, Religious groups, Communities, Orders, Adhering

Kadınların Dinî Gruplara Yönelme, Katılma ve Bağlanma Nedenleri

Öz

Bu araştırmanın amacı, kadınların dinî gruplara yönelme, katılma ve bağlanma nedenlerini tespit etmektir. Bu çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış mülakat tekniği kullanılmıştır. Araştırma, İstanbul'da yaşayan farklı dinî gruplara mensup 50 bayan katılımcı üzerinden yürütülmüştür. Her bir gruptan 10 katılımcı olmak üzere 5 farklı dinî grup seçilmiştir. Bu gruplar; Gülen Cemaati, Menzil Tarikatı, İsmailağa Tarikatı, Süleyman Efendi Cemaati, Rıfaî Tarikatı'dır. Araştırmamızda, dinî gruba yönelme nedeni bölümünde psikososyal, dinî ve manevî nedenler; katılma nedeni kısmında farklı dinî gruplara bakış, kişisel, dinî ve manevî nedenler; bağlanma nedeni bölümünde ise dinî grup liderinin önemi, dinî sohbetlerin etkisi ve dinî gruptan ayrılma kaygısı, katılımcıların görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmiştir. Araştırma bulguları, psikososyal, dinî ve manevî etkenler çerçevesinde yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kadın, Dinî grup, Cemaat, Tarikat, Bağlanma

Kaynakça

• Abbas, S. B. (2002). The female voice in sufi ritual. Austin: Universty of Texas Press.
• Açıkgöz, S. (2010). Toplumsal Değişim Sürecinde Kadın Dindarlığı (Adıyaman/ Çelikhan Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi SBE.
• Aktaş, A. (2014). Tarikatların Toplumsal İşlevi. (Diyarbakır Kadiri Tarikatı Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi SBE.
• Altıntaş, H. (1981). Din Psikolojisi ve Tasavvuf. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (4), 171-197.
• Annette, M., Pargament, K.I., Murray-Swank, A. ve Murray-Swank, N. (2003). Religion and the sanctification of family relationships. Review of Religious Research. 44(3), 230-236.
• Atay, T. (1996). Batıda Bir Nakşi Cemaati. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ayten, A. (2009). Prososyal Davranışlarda Dindarlık ve Empatinin Rolü. Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE.
• Badinter, E. (2011). Kadınlık mı Annelik mi? (Çeviren: A. Ekmekçi). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bilge, E. (2008). Nakşibendilikte Kadın (Ulaşlı Köyü Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi SBE.
• Bop, C. (2005). Roles and the position of women in Sufi Brotherhoods in Senegal. Journal of the American Academy of Religion, 73(4), 1099- 1119.
• Büyükkara, M. A. (2007). Dinî Grup Yapılarında Dine İlişkin Muhtemel Anlama ve Temsil Sorunları. Usûl: İslam Araştırmaları, 7, 107-136.
• Cengil, M. (2003). Tasavvufi Yaşantıya Yönelmede Etkili Olan Psiko-Sosyal Faktörler. Tasavvuf Dergisi, (11), 213-240.
• Chittick, W. C. (2003). Tasavvuf. (Çeviren: T. Koç). İstanbul: İz Yayınları.
• Cirhinlioğlu, Z., OK, Ü. ve Cirhinlioğlu, F. (2013). Dindarlık, Ruh Sağlığı ve Modernite. Ankara: Nobel Akademi Yayınları.
• Coşkun, A. (2011). Sosyal Değişme Kadın ve Din. İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Coştu, Y. (2011). Toplumsallaşma ve Dindarlık. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Çakır, R. (1990). Ayet ve Slogan Türkiye’de İslami Oluşumlar. İstanbul: Metis Yayınları.
• Çakmak, E. (2013). Süleymancılık Cemaatinde Dini Eğitim Metotları. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE.
• Çelik, C. (2011). Türkiye’de Dini Grupların Sosyolojisi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları.
• De Vaus, D. (2002). Marriage and metal health. Family Matters, (62), 26-32.
• Efe, A. (2008). Dini Gruplaşma ve Cemaatleşme Olgusunun Sosyolojik Açıdan İncelenmesi (Isparta Örneği). Isparta: Tuğra Matbaası.
• Ekşi, H. (2001). Başaçıkma, Dinî Başa Çıkma ve Ruh Sağlığı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi SBE.
• Erman, E. (2005). Mistik Dindarlarda Benlik Kontrolü (Self-Control ) ve Ahlaki Güç. Yüksek Lisans Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi SBE.
• Göka, E. (2004). İnsan, Toplumlar, Zihniyetler, Kimlikler. Ankara: Aşina Kitaplar.
• Günay, Ü. (2000). Din Sosyolojisi. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Günay, Ü. ve Ecer, V. (1999). Toplumsal Değişme, Tasavvuf, Tarikatlar ve Türkiye. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları.
• Hallahmi, B. B. ve Argyle, M. (2000). Dindarlığın Etkileri 1. (Çeviren: A. Şahin). Selçuk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, (10).
• Helminski, C. A. (2004). Sufi Kadınlar Saklı Bir Hazine. (Çeviren: A. Özer). İstanbul: Samsara Yayınları.
• Hogg, M. A. ve Vaughan, G. M. (2007). Sosyal Psikoloji. (Çeviren: İ. Yıldız, A. Gelmez). Ankara: Ütopya yayınları.
• Işıldar, L. (2012). Tasavvuf ve Kadın, Halveti Uşşâki Topluluğu Üzerine Psikolojik Bir İnceleme. Yüksek Lisans Tezi. Çorum: Hitit Üniversitesi, SBE.
• Jindra, W. İ. (2011). How religious content matters in conversion narratives to various religious groups. Sociology of Religion, 72(3), 275-302.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2014). Yeni İnsan ve İnsanlar. İstanbul: Evrim Yayınları.
• Karaca, F. (2000). Ölüm Psikolojisi. İstanbul: Beyan Yayınları.
• Karasar, N. (2001). Bilimsel Araştrma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Karataş, G. (2004). Tarikatlara Yönelmenin Sosyo - Kültürel ve Psikolojik Nedenleri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE.
• Kaya, K. (2011). Kadın Dindarlığı ve Sosyalleşme (Yeni Süksün Kasabası Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi SBE.
• Kılıç, M. N. (2009). Kadına Yönelik Şiddet: Sosyo-Psikolojik Arka Plan, Manevi Boyut, Hukuki Yaptırımlar. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi SBE.
• Koenig, H. G. ve Larson, D. B. (2001). Religion and mental health: Evidence for an association. International Review of Psychiatry, (13), 67–78.
• Konuralp, O. (2006). Türkiye’nin Tarikat ve Cemaat Haritası, http://www.hurriyet.com.tr/pazar/5097892.asp 17 Aralık 2014.
• Köse, A. (2008). Neden İslam’ı Seçiyorlar? İstanbul: İz Yayıncılık.
• Kurt, V. (2009). Liberal Yurttaşlık Düşüncesinin Cemaatçi Yaklaşım Açısından Eleştirisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, SBE.
• Kuş, E. (2003). Nicel-Nitel Araştırma Teknikleri. Ankara: Anı Yayınları.
• Mehmedoğlu, A. U. (2004). Kişilik ve Din. İstanbul: DEM Yayınları.
• Neuman, W. L. (2013). Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. 1.Cilt. (Çeviren: S. Özge). Ankara: Desen Ofset.
• Okutan, B. B. (2013). Türkiye’de Popüler Kültür Din ve Kadın. İstanbul: Düşün Yayınları.
• Özdalga, E. (1998). Modern Türkiye’de Örtünme Sorunu Resmi Laiklik ve Popüler İslam. (Çeviren: Y. Alogan). İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Özüdoğru, H. N. (2009). Kırsal Yaşamda Kadın ve Din (Konya Örneği). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE.
• Punch, D. (2005). Sosyal Araştırmalara Giriş Nitel ve Nicel Yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Ray, S. G. (1999). Rediscovering İslam: A Muslim journey of faith, religious conversion, (Edit. : C. Lamb, M. D. Bryant). New York: Cassell.
• Raudvere, C. (1998). Female dervishes in contemporary Istanbul: Between tradition and modernity. In: K. Ask, M. Tjomsland (eds). Women and Islamization: Contemporary Dimensions of Discourse on Gender Relations. Oxford and New York: Berg. 125–45.
• Sabbah, F. A. (1992). İslam’ın Bilinçaltında Kadın. (Çeviren: A. Erol). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sarıkaya, M. S. (1998). Cumhuriyet Dönemi Türkiye’sinde Dinî Tarikat ve Cemaatlerin Yeri. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (3), 93-102.
• Sarmış, İ. (2010). Rivayetlerin Ortaya Çıkardığı Olumsuz Kadın Algısı. İstanbul: Düşün Yayınları.
• Sezen, Y. (1993). Türk Toplumunun Laiklik Anlayışı. İstanbul: İFAV Yayınları.
• Sezgin, F. (2013). Türkiye’de Toplumsal Değişme Sürecinde Dini Gruplar ve Meşruiyet Kazanma Yolları. Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi SBE.
• Schimmel, A. (1999). Ruhum Bir Kadındır. (Çeviren: Ö. E. Akbulut). İstanbul: İz Yayınları.
• Schimmel, A. (2001). İslamın Mistik Boyutları. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Şahin, İ. (2006). Değişim Sürecindeki Bir Anadolu Kasabasında Kadın Dindarlığı: Boğazlıyan Örneği. Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi içinde. (Editörler: Ü. Günay, C. Çelik). Adana: Karahan Kitabevi.
• Tarhan, N. (2005). Kadın Psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Uludağ, S. (1995). Sufi Gözüyle Kadın. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Unger, R. ve Crawford, M. (1996). Women and gender a feminist psychology, Gender and psychological disorders. USA: The Mcgraw-Hill companies, Inc.
• Yapıcı, A. (2007). Ruh Sağlığı ve Din. Adana: Karahan Yayınları.
• Yetik, E. (1996). Tarikatlar ve Dini Hayat. Samsun: Kardeşler Ofset.