Proverbs and Values Education in Turkish Language Teaching

Yıl 2013, Cilt: 11 Sayı: 25, 117 - 142, 01.06.2013

Pınar Girmen

Öz

Türkçe Eğitiminde Atasözleri ve Değer Eğitimi

Öz

Bu araştırmanın amacı, İlköğretim 1-5. Sınıflar Programı nda yer alan değerler doğrultusunda Türkçe derslerinde değer eğitiminde hangi atasözlerinin kullanılabileceğini belirlemektir. Bu amaca ulaşabilmek için İlköğretim Programı nda hangi değerlere yer verildiği ve Türkçe derslerinde değer öğretiminde hangi atasözlerinin kullanılabileceği belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada nitel araştırma tekniklerinden doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın birinci boyutunda, İlköğretim Programı içinde yer alan hangi derslerin öğretim programında, öğrencilere kazandırılması ve geliştirilmesi beklenen değerlerin yer aldığı belirlenmiştir. Bu bağlamda analiz birimi olarak seçilen değer doğrultusunda İlköğretim Programı analiz edilmiştir. Araştırma kapsamında; adil olma, aile birliğine önem verme, bağımsızlık, bilimsellik, çalışkanlık, dayanışma, duyarlılık, dürüstlük, estetik, hoşgörü, misafirperverlik, sağlıklı olmaya önem verme, saygı, sevgi, sorumluluk, temizlik, vatanseverlik, yardımseverlik ve yeniliğe açıklık değerlerine yer verilmiştir. Araştırmada, Ömer Asım Aksoy un Deyimler ve Atasözleri Sözlüğü 1 kitabında yer alan atasözleri tek tek incelenerek belirlenen 19 değere göre analiz edilmiş ve sınıflandırılmıştır. Türkçe derslerinde değer eğitimi amaçlı kullanılabilecek atasözlerinden en çok 37 atasözüyle dayanışma anlamı taşıyan atasözü bulunmuştur. Türkçe Dersi Öğretim Programı nın genel amaçlarından biri öğrencilerin; yazılı ve sözlü ürünlerle Türk ve dünya kültürünü tanımalarını sağlamaktır. Bu nedenle, Türk kültürü başlığı altında, araştırmada belirlenen 19 değer atasözleri aracılığıyla verilebilir. Aynı zamanda, değerlerin öğretiminde atasözlerinden yararlanılması hem öğrencinin söz varlığının zenginleşmesine hem de kültüre ait ögelerle değer eğitimine destek olunmasına katkı getirebilir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim-öğretim, İlköğretim Programları, Türkçe eğitimi, Değer eğitimi, Atasözleri

Kaynakça

• Adalı, O.(1983). Ana dili olarak Türkçe öğretimi üstüne. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi. 379, 31-35.
• Akbaba Altun, S. (2001). Örgüt sağlığı. Ankara: Nobel Yayınevi. Aksoy, Ö. (1998). Atasözleri sözlüğü. İstanbul: İnkılâp Yayınevi.
• Dilmaç, B. (1999), İlköğretim öğrencilerine insani değerler eğitimi verilmesi ve ahlaki olgunluk ölçeği ile eğitimin sınanması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Dilmaç, B., & Ekşi, H. (2007). Değerler eğitimi: Temel tartışmalar ve yaklaşımlar. İlköğretmen Dergisi, 14, 21–29.
• Dilmaç, B., Bozgeyikli, H., & Çakılı, Y. (2008). Öğretmen adaylarının değer algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 65-92.
• Ekşi, H. (2003), Temel insani değerlerin kazandırılmasında bir yaklaşım: karakter eğitimi programları. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 79-96.
• Erdem, A. R. (2003). Üniversite kültüründe önemli bir unsur: Değerler. Değerler Eğitim Dergisi, 1(4), 55-72.
• Gökçek, S. (2007). 5–6 yaş çocukları için hazırlanan karakter eğitimi programının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Gültekin, M. (2007). İlköğretim I: 1923–1972. Türk eğitim tarihi (63–85). Sağlam, M. (Ed.). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Gürkan, T., & Gökçe, E. (1999). Türkiye’de ve çeşitli ülkelerde ilköğretim:Program-öğrenci-öğretmen. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Hayta Önal, S. (2005), Bir sorumluluk eğitim programının lise dokuzuncu sınıf öğrencilerinin sorumluluk düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Kağıtçıbaşı, Ç., & Kuşdil, E. (2000). Türk öğretmenlerin değer yönelimleri. Türk Psikoloji Dergisi, 15, 56-76.
• Kızılçelik, S., & Erjem, Y. (1994). Açıklamalı sosyoloji terimler sözlüğü. Ankara: Atilla Kitabevi, Köknel, Ö. ( 2007). Çatışan değerlerimiz. İstanbul: Altın Kitaplar, 2007.
• MEB. (2005). İlköğretim programları. (1-5. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Pegem Akademi.
• Merriam, S. B. (1998). Qualitative research and case study applications in education. San Francisco: Jossey-Bass Publishers, Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. California: Sage Publications.
• Nuhoğlu, M., & Gökkaya, H. (2006). Türkçe öğretim uygulamaları. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Özbay, M. & Melanlıoğlu, D. (2009). Türkçe eğitiminde deyimlerin öğretme öğrenme süreci bakımından değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 181, 8-19.
• Şişman, M. (1994), Örgüt kültürü. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Tay, B., & Yıldırım K. (2009). Sosyal bilgiler dersinde kazandırılması amaçlanan değerlere ilişkin veli görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(3), 1501-1542.
• Thompson, W.M. (2002). The effect of character education on student behavior. Doctor thesis in education, USA (http://en.scientificcommons.org/2066495 erişim tarihi:20.10.2011).
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.