Öğrenciler Tarih Derslerinde Okudukları Metinlerden Değer Öğrenir mi? Tarih Derslerinde Değer Eğitimine Yönelik Öğrenci Görüşleri (Trabzon Örneği)

Yıl 2012, Cilt: 10 Sayı: 24, 169 - 186, 01.12.2012

M. Ahmet Tokdemir Adem Artan

Öz

Değerler tutumlarımıza, inançlarımıza ve her türlü davranışımıza etki eden unsurlar olarak insan hayatında önemli bir yere sahiptir. Kültür aktarımı ve sosyal değişim, değerler üzerinde yaşanan devamlılık ve değişikliklerle ilgili olduğundan toplumu eğitmenin ya da değiştirmenin temel unsurlarından biri de değerlerdir. Bu çalışmanın amacı lise tarih derslerinde öğrencilerin ne tür değerler öğrenebildiklerini yapılan bir uygulamaya dayalı olarak öğrenci görüşleri üzerinden ortaya koymaktır. Trabzon'da yapılan çalışmanın sonuçları sadece uygulamaya katılan öğrencileri kapsayıcı olup genellemelere gidilmemiştir. Trabzon Fen Lisesi'nde her şubeden 26 mevcutlu birer sınıfta (9,10 ve 11. Sınıflar) yapılan çalışma, nitel bir çalışma olup yapılan uygulamada öğrencilerin değerlere odaklanmaları için 'İstanbul'un fethi ve gayrimüslimler' ve 'Atatürk'ün bilimle ilgili sözleri' başlıklı kısa metinler kullanılmıştır. Öğrenciler, metinleri okuduktan sonra değerler ve değerlerin nasıl öğrenildiğine ilişkin soruları yazılı olarak cevaplandırmışlardır. Yapılan uygulama sonucunda öğrencilerin değerleri tanımlamakta zorlandıkları, tarih derslerinde birçok konuda farklı değerlere değinildiğini tespit ettikleri, değer aktarımı için özel vurgulamalar yapılmayıp değerlerin dersin doğal akışı içinde öğrenildiği, değerler sınıflamaları açısından değer ifadesinin öğrencilerde daha çok milli ve dini değerleri çağrıştırdığı sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Değer Eğitimi, Tarih Öğretimi, Öğrenci Görüşleri

Kaynakça

• Bates, R., Chen H.C ve Hatcher T. (2002). Value priorities of HRD scholars and practitioners, Work ethic and Values in HRD, Symposium February 27- March 3 Honululu, Hawai
• Demircioğlu, İ. H. & Tokdemir M. A. (2008). Değerlerin oluşturulma sürecinde tarih eğitimi: Amaç, işlev ve içerik. Değerler Eğitimi Dergisi , 6 (15), 69-88.
• Demircioğlu, İ. H. (2005). Tarih öğretiminde öğrenci merkezli yaklaşımlar. Ankara: Anı Yayınları.
• Doğan, İ. (2004). Sosyoloji, kavramlar ve kuramlar. Ankara: PegemA Yayınları.
• Ekiz, D. (2003). Eğitimde araştırma yöntem ve metotlarına giriş nitel, nicel ve eleştirel kuram metodolojileri. Ankara: Anı Yayıncılık
• Ellenwood, S. (1996), Values and character in schools. Maria Odelete Valente, Amalia Barrios, Alberto Gaspar, Sara Valente (Eds) Theacher Training and Values Education, Selected papers from 18th annuel conferance for teacher education in Europe, Barreiro, Portugal
• Ercan, İ. (2001). İlköğretim sosyal bilgiler programında ulusal ve evrensel değerler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gültekin, F. (2010). Tarih öğretiminde değerler. Tarih Nasıl Öğretilir? Tarih Öğretmenleri için Özel Öğretim Yöntemleri (Ed: Mustafa Safran), s:131- 137, İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi
• Güngör, E. (2000). Değerler psikolojisi üzerine araştırmalar. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Hastead, J. M., & Taylor, M. (2000). Learning and teaching about values: A review of recent research. Cambridge Journal of Education , 30 (2), 169-202.
• Kirschenbaum, H. (2000). From values clarification to character education: A per¬sonal journay. Journal of Humanistic Counselling, Education and Devolep¬ment , 39 (1), 4-20.
• Maslovaty, Nava, (2003). The placement of moral contents: Priorities and struc¬tures of the belief system of theachers and high school students. Educational Reseach and Evaluation, 9(1), 109-134.
• MEB. (2008a). Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi Dersi Öğretim Programı.
• MEB. (2004). Sosyal Bilgiler Dersi (4-5.sınıflar) Öğretim Programı ve Klavuzu.
• MEB. (2005). Sosyal Bilgiler Dersi 6 ve 7. sınıflar Öğretim Programı ve Klavuzu.
• MEB. (2010). T. C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı.
• MEB. (2006). T.C İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı ve Kla¬vuzu.
• MEB. (2008b). Tarih Dersi 10.Sınıf Öğretim Programı.
• MEB. (2007). Tarih Dersi 9.Sınıf Öğretim Programı.
• Özbay, M ve Tayşi E. K. (2012). Dede Korkut Hikayelerinin Türkçe Öğretimi ve Değer Aktarımı Açısından Önemi, PEGEM Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(1). 21-31
• Turan, R. (1999). Türkiye’de tarih öğretiminde yeni gelişmeler ve hedefler. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi , 7 (1), 75-82.
• Veugelers, W. & Vedder, P. (2003). Values in Teaching. Teachers and Teaching: Theory and Practice , 9 (4), 377-389.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2005), Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. An¬kara: Seçkin Yayınları.