İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Sınıf Yönetimi Tarzları ile Demokratik Değerlere İlişkin Görüşleri Arasındaki İlişki

Yıl 2011, Cilt: 9 Sayı: 21, 147 - 170, 01.06.2011

Kürşad Yılmaz

Öz

Bu çalışmanın amacı ilköğretim okulu öğretmenlerinin sınıf yönetimi tarzlarını, demokratik değerlere ilişkin görüşlerini ve bu iki görüş arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Tarama modelindeki araştırmanın örneklemi Kütahya il merkezindeki ilköğretim okullarında görev yapan 300 öğretmenden oluşmaktadır. Bulgulara göre ilköğretim okulu öğretmenleri daha çok, takdir edilen sınıf yönetimi tarzına sahiptir. Öğretmenlerin sınıf yönetimi tarzları cinsiyetlerine göre değişmezken, otoriter sınıf yönetimi tarzları branş; takdir edilen sınıf yönetimi tarzları eğitim durumu ve yaş; başıboş sınıf yönetimi tarzları branş, eğitim durumu ve kıdeme göre değişmektedir. Öğretmenler demokratik değerlere yüksek düzeyde katılım göstermiştir. Öğretmenlerin demokratik değerlere ilişkin görüşleri cinsiyet ve branşa göre değişmezken, eğitim durumu, yaş ve kıdeme göre değişmektedir. Ayrıca öğretmenlerinin demokratik değerlere ilişkin görüşleri ile sınıf yönetimi tarzları arasında düşük düzeyde anlamlı ilişkiler vardır.

Anahtar Kelimeler

Sınıf Yönetimi Tarzları, Değerler, Demokratik Değerler, İlköğretim Okulu Öğretmenleri

Kaynakça

• Ağaoğlu, E. (2007). Sınıf yönetimiyle ilgili genel olgular. Z. Kaya (Ed.), Sınıf yönetimi. (ss. 3–42). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Akın, U. (2007). Öğretmenlerin sınıf yönetimi becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi ve öğretmen yetiştirme açısından değerlendirilmesi. XVI. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Tokat. 5–7 Eylül 2007.
• Altay, S. (2003). İlköğretim I. kademede görev yapan sınıf öğretmenlerinin sorumluluğa dayalı sınıf yönetimi yaklaşımlarının incelenmesi Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aydın, A. (2008). Sınıf yönetimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Balcı, A. (2005). Sosyal bilimlerde araştırma. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Brophy, J. (1987). Educating teachers about managing classrooms and students. Annual Meeting of the American Educational Research Association. Washington, DC. April 20–24, 1987. ERIC ED285844.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi elkitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Cemaloğlu, N. & Erdemoğlu-Şahin, D. (2007). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 465–484.
• Cemaloğlu, N. & Kayabaşı, Y. (2007). Öğretmenlerin tükenmişlik düzeyi ile sınıf yönetiminde kullandıkları disiplin modelleri arasındaki ilişki. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(2), 123–155.
• Çamkerten, F. (2001). Okul öncesi eğitimde uygulanan program ve çocukların demokratik davranışları ile öğretmenlerin demokratik tutum ve davranışları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çelik, V. (2005). Sınıf yönetimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Çokluk, Ö. (2003). Örgütlerde tükenmişlik. C. Elma ve K. Demir (Ed.) Yönetimde çağdaş yaklaşımlar (ss. 109–133). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Dağlı, A. (2006). Okul yöneticilerinin tükenmişlik düzeyleri. Eğitim Araştırmaları, 6(25), 85–95.
• Demirel, Ö. (2000). Plandan uygulamaya öğretme sanatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Demirtaş, H. (2006). Yönetim kuram ve yaklaşımları eğitiminin ilköğretim okulu öğretmenlerinin sınıf yönetimi paradigmalarına etkileri. Eğitimde Politika Analizleri ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 1(1), 49–70.
• Doğan-Burç, E. (2006). İlköğretim okulu öğretmenlerinin sınıf yönetimi yeterlilikleri (Hatay ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Dönmez, B. & Cömert, M. (2007). İlköğretim okulu öğretmenlerinin değer sistemleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 5(14), 29–59.
• Dönmez, B. (2007). Sosyal bir sistem olarak sınıf. M. Şişman ve S. Turan (Ed.) Sınıf yönetimi (ss. 14–26). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Dunbar, C. (2004). Best practices in classroom management. Michigan State University. www.msu.edu/~dunbarc/dunbar3.pdf. İndirme Tarihi: 10 Ocak 2009.
• Ekici, G. (2004). İlköğretim I. kademe öğretmenlerinin sınıf yönetimi profillerinin değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 29(131), 50–60.
• Ekici, G. (2006). İlköğretim I. kademe öğretmenlerinin sınıf yönetimi profilleri ile öğretmen öz-yeterlik inançları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresi. Ankara. 14–16 Nisan 2006.
• Everard, B. (1995). Values as central to competent professional practice. In H. Busher & R. Saran (Eds.), Managing teachers as professionals in schools. (pp. 131-150). London: Kogan Page.
• Fırat-Şahin, N. (2008). Okul müdürü ve öğretmenlerin okul kültürü ile değer sistemlerine ilişkin algıları. III. Eğitim Yönetimi Kongresi. Eskişehir. 25–26 Nisan 2008.
• Gözütok, D. (1995). Öğretmenlerin demokratik tutumları. Ankara: TDV Yayınları.
• Gündüz, B. (2004). Öğretmenlerde tükenmişliğin akılcı olmayan inançlar ve mesleki bazı değişkenlere göre yordanması. Yayınlanmamış doktora tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Hepburn, P. (1983). Can schools, teachers and administrators make a difference? The research evidence. In M. A. Hepburn (Ed.), Democratic education in schools and classrooms. USA: Washington NCSS Bulletin, N. 70.
• Karadağ, E., Baloğlu, N. & Yalçınkayalar, P. (2006). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretmenler tarafından algılanan demokratik tutumları ile öğretmenlerin demokratik değerleri üzerine ilişkisel bir araştırma. Değerler Eğitimi Dergisi, 4(12), 65–82.
• Kıncal, R. Y. & Işık, H. (2005). Elementary school principals’ level of practicing democratic values. International Journal of Educational Reform, 14(3), 338–345.
• Kris, B. (1997a). What is your classroom management profile? Teacher Talk-A Publication for Secondary Education Teachers, 1(2). http://www.drugstats.org. İndirme Tarihi: 10 Ocak 2009.
• Kris, B. (1997b). Authoritarian, laissez-faire, indifferent, authoritative. Teacher Talk-A Publication for Secondary Education Teachers, 1(2). http://www.drugstats.org. 10 Ocak 2009.
• Martin, N. K. & Yin, Z. (1997). Attitudes and beliefs regarding classroom management style: Differences between male and female teachers. Annual Meeting of the Southwest Educational Research Association. Austin, TX. January 1997. ERIC ED404738.
• Moore, K. D. (1989). Classroom teaching skills: a primer. NY: Random House Inc.
• Nicholson, J. D. (1991). The relationships between cultural values, work beliefs, and attitudes towards socioeconomic issues: a cross-cultural study. Unpublished PhD thesis. The Florida State University College of Business, Department of Management.
• Özkalp, E. & Kırel, Ç. (2001). Örgütsel davranış. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Savran, A., Çakıroğlu, J. & Çakıroğlu, E. (2006). Beliefs of Turkish pre-service elementary teachers regarding science teaching efficacy and classroom management. In K. Mutua & C. S. Sunal (Eds.), Crosscurrents and crosscutting themes. (pp. 213-227). NC: Information Age Publishing.
• Schwartz, S. & Sagie, G. (2000). Value consensus and importance: a cross-national study. Journal of Cross-Cultural Psychology, 31(4), 465–497.
• Selvi, K. (2006). Developing a teacher trainees’ democratic values scale: validity and reliability analyses. Social Behavior and Personality, 34(9), 1171–1178.
• Selvi, K. (2007). Sınıf öğretmenleri demokratik değerler ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. VI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu. Eskişehir. 27–29 Nisan 2007.
• Sucuoğlu, B. & Kuloğlu-Aksaz, N. (1996). Özürlü çocuklarla çalışan öğretmenlerde tükenmişliğin değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 10(36), 44–60.
• Terzi, Ç. (2001). Öğretmelerin sınıf yönetimi anlayışlarına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Turan, S. & Aktan, D. (2008). Okul hayatında var olan ve olması düşünülen sosyal değerler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 227–259.
• Tümkaya, S. (1996). Öğretmenlerdeki tükenmişlik, görülen psikolojik belirtiler ve başa çıkma davranışları. Yayınlanmamış doktora tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Walters, J. & Frei, S. (2007). Managing classroom behavior and discipline. CA: Shell Education.
• Woolfolk, A. E. & Nicolich, L. (1984). Educational psychology for teachers. EC: Prentice-Hall.
• Yalçınkaya, M. ve Tonbul, Y. (2002). İlköğretim okulu sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerilerine ilişkin algı ve gözlemler. Ege Eğitim Dergisi, 1(2), 96–108.
• Yeşilyurt, E. & Çankaya, İ. (2008). Sınıf yönetimi açısından öğretmen niteliklerinin belirlenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(23), 274–295. www.esosder.org. İndirme Tarihi: 10 Ocak 2009.
• Yılmaz, K. (2007). İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin değerlere göre yönetim ile ilgili görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 13(52), 639–664.
• Yılmaz, K. (2008). Eğitim yönetiminde değerler. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yiğittir, S. (2010). İlköğretim öğrenci velilerinin okullarda kazandırılmasını arzuladığı değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 8(19), 207–223.
• Zencirci, İ. (2003). İlköğretim okullarında yönetimin demokratiklik düzeyinin katılım özgürlük ve özerklik boyutları açısından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.