Anlamlı Öğrenme Öz-Farkındalık Ölçeğinin Geliştirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 36, 95 - 118, 30.12.2018

Hasan Meydan

Öz

Eğitim literatürüne David P. Ausubel tarafından kazandırılan anlamlı öğrenme bilginin kazanım sürecinde yeni bilgiyi mevcut bilgilere bağlama, ilişkilendirme, örüntüler oluşturmak suretiyle onu kendine mal etmeyi, güncellemeyi ve kullanabilme becerisine ulaşmayı ifade eden eğitim-bilimsel bir kavramdır. Ausubel, bireyin anlamlı bir şekilde öğrenebilmesi için önceden öğrenmiş olduğu konu ve kavramları yeni kavramlarla ilişkilendirmesi, öz düzenleme yapması ve transfer etmesini sağlamaya yönelik bir kuram geliştirmiştir. Bu makalede eğitimci ve öğrencilerin öğrenme süreç ve ürünlerinin anlamlı öğrenme açısından kalitesine ilişkin fikir sahibi olmalarına yardımcı olacak bir anlamlı öğrenme öz farkındalık ölçeği geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bunun için öncelikle kuramın teorik yapısı incelenerek ölçeğin kuramsal altyapısı oluşturulmuştur. Ölçek geliştirme sürecinde Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğrencilerinden oluşan 469 (pilot uygulama: 93; esas uygulama: 376) kişilik bir örneklemle çalışılmıştır. Ölçeğin 24 maddeden oluşan son haliyle iç tutarlılık katsayısı (Cronbach Alfa) .913 olarak hesaplanmıştır. Açımlayıcı faktör analizi sonuçları ölçeğin açıkladığı varyansın %59,45 olduğunu ve bunun beş boyut ile açıklandığını göstermektedir: (i) Bilişsel öz-düzenleme ve transfer etme (ii) Yeni öğrenilenleri çözümleme, (iii) Öğrenmeler arası ilişki kurma, (iv) Ön bilgileri yoklama, (v) Öğrenilenleri değerlendirme. Kuramın teorik altyapısı ile büyük oranda örtüşen boyutların Cronbach Alfa katsayıları sırasıyla .859; .848; .782; .661 ve .883 olarak gerçekleşmiştir. Elde edilen sonuçlar “Anlamlı Öğrenme Öz-Farkındalık Ölçeği”nin geçerlilik ve güvenilirlik kriterlerini sağladığını göstermektedir. Beşli likert tipte kurgulanan ölçek toplam veya ortalama puan üzerinden bireyin anlamlı öğrenmeye ilişkin öz farkındalığına dair değerlendirme yapmaya imkan vermektedir.

Anahtar Kelimeler

Anlamlı öğrenme, D. Ausubel, Ezbere öğrenme, Bilgiyi transfer etme

Development of the Meaningful Learning Self- Awareness Scale

Öz

Meaningful learning is as an educational concept introduced by David Ausubel
that means binding of new knowledge with preliminary information and mapping cognitive structure according to new learnings and so transferring them to
daily life. According to theory meaningful learning come true along with five
steps: The first step is inquiring and reviewing of preliminary information about
the newly learned subject. At the second step newly learned subject should be
analyzed with regards to its concepts, argumentation, thesis, sources etc. The
third step is essential to compare the newly learned concepts, argumentation
and thesis with preliminary information. At the fourth step learner should make
self-regulation. The last step is transferring the new meanings and knowledges
to solve problems in daily life. The purpose of this study was to develop a scale
of the meaningful learning self-awareness depending on Ausubel’s theory. The
study was conducted among 469 BEU Theology Faculty students in the spring
of 2018. Exploratory factor analyses being used to test the construct validity of
the scale. The Cronbach alpha analysis was used to calculate the internal consistency coefficient. Pearson correlation coefficient was calculated to determine
the correlation between the scale factors. At all stage of the study, total item correlation value was calculated to determine item validity and internal consistency of the scale. Results of analyses has been revealed that scale of “Meaningful
Learning Self Awareness Scale” meets the validity and reliability criteria. The
internal consistency coefficient (Cronbach’s Alpha) was calculated as .913. According to results of factor analyzes the scale has formed as a structure 5 factors
and 24 items constituting. The structure of the scale has mostly been compatible
with the theoretical structure of meaningful learning.

Anahtar Kelimeler

Meaningful learning, D. Ausubel, Rote learning, Transferring

Kaynakça

• Akbulut, Y. (2010). Sosyal bilimlerde spss uygulamaları. İstanbul: İdeal Kültür Yayınları
• Arslan, A. (2016). Öğretim Stratejileri ve Öğrenme Stratejileri (Öz Düzenlemeli Öğrenme). (Ed) T.Y. Yelken, C. Akay. Öğretim İlke ve Yöntemleri İçinde s.185-216, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ausubel, D. P. (2000). The acquisition and retention of knowledge: a cognitive view, ABD: Springer Science+Business Media Dordrecht (e-book version).
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (15. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Coşkun R., Altunışık R., Bayraktaroğlu S., Yıldırım, E. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (SPSS Uygulamalı). Sakarya: Sakarya Kitabevi.
• Çakıcı, D., Alver, B., Ada, Ş. (2006). Anlamlı Öğrenmenin Öğretimde Uygulanması, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı: 13, s. 71-80. http://www.haberturk.com/pisa-direktoru-andreas-schleicher-ogrettikleriniz-artik- gereksiz-1711035 (Erişim: 08.03.2018).
• Mayer, R. E. (2002). Rote Versus Meaningful Learning, Theory Into Practıce, 41(4), s. 226-232.
• Meydan, H. (2017). Anlamlı Öğrenmenin Oluşumuna Katkı Açısından İmam-Hatip Okullarında Dini, Akli ve Tecrübi İlimlerin Kardeşliği Üzerine Bir Değerlendirme. Geleceğin İnşasında İmam-Hatip Okulları Sempozyum Bildiriler Kitabı içinde (ed) İ. Erdem, İ. Aşlamacı, R. Uçar. s. 81-100, Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınları.
• Novak, J. D. (2011). A Theory Of Educatıon: Meaningful Learning Underlies The Constructive Integratıon Of Thinking, Feeling. And Acting Leading To Empowerment For Commitment And Responsibility. Meaningful Learning Review, 1(2), s. 1-14.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayınları.