İlkokul Öğrencilerinin Değerlere Bakış Açılarının Kök Değerler Açısından İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 20 Sayı: 44, 385 - 416, 25.12.2022

Adem Arslan , Mahmut Elma

https://doi.org/10.34234/ded.1129404

Cited By: 2

Öz

Millî Eğitim Bakanlığı tarafından, 2018 yılında güncellenen programlar ile ilkokul müfredatının düzeltilmesi kapsamında, eğitim sistemi içinde, "kök değerlere" özellikle vurgu yapılmıştır. Program içinde yer alan bu kök değerler, "adalet, dürüstlük, dostluk, yardımseverlik, sabır, saygı, özdenetim, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik" olarak ifade edilmektedir. Bu çalışmada ilkokul öğrencilerinin değerlere bakış açıları “kök değerler” açısından ele alınmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim deseni kullanılarak hazırlanan bu çalışma sonucunda; öğrenciler değer sözcüğünü iş birliği, dürüstlük ve iyi geçinmek olarak nitelendirmektedirler. Katılımcılara göre insanlarda olması gereken en önemli değerin yardımseverlik olduğu, ebeveyn ve öğretmenlerinin öğrencilerde en çok sorumluluk değerini görmek istedikleri anlaşılmıştır. Ayrıca öğrencilerin en çok sabır değerine ihtiyacı olduğunu, arkadaşlarında ise dürüstlük değerini görmek istediklerini belirtmişlerdir. Katılımcılar okulun insana kazandırdığı en önemli değerin “eğitimli olma” olduğunu, insanların sabır ve özdenetim sayesinde değerli olacaklarına vurgu yapmışlardır. Bununla beraber ailelerinde ise en çok dürüstlük, sevgi ve yardımlaşma değerlerini görmek istemektedirler. Değerler ilkokul öğrencilerine kazandırılırken öğrencilerin ihtiyaç duyduğu bu görüşler mutlaka dikkate alınmalıdır. 

Anahtar Kelimeler

Değerler, Kök Değerler, İlkokul

Examination of Primary School Students' Perspectives on Values in Terms of Root Values

Öz

Within the scope of the correction made to he primary school curriculum through the update programs intiated in 2018 by the Ministry of National Education, where "core values" were especially emphasized. These root values included in the program are expressed as "justice, honesty, friendship, helpfulness, patience, respect, self-control, love, responsibility, patriotism". In this study, primary school students' perspectives on values are discussed in terms of "root values". As a result of this study, which was prepared by using the phenomenological research design, one of the qualitative research methods; students describe the word value as cooperation, honesty and getting along. According to the participants, the most important value that people should have is benevolence, whereas their parents and teachers most want the students to acquire the value of responsibility. In addition, they stated that the students needed the value of patience the most, and they wanted to see the value of honesty in their friends. The participants emphasized that the most important value that the school instill in students is “being educated” and that people will be valuable thanks to patience and self-control. However, values of honesty, love and cooperation are expected to be found in their families the most. While teaching values to primary school students, these findings should definitely be taken into account.

Anahtar Kelimeler

Values, Root Values, Primary School

Kaynakça

• Akhan, N. E., Subaşı, E., & Açıl, F. B. (2020). Öğretmen adaylarının kök değerlere ilişkin görüşleri. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 3(2), 115-134.
• Bahçe, A. (2010). Hayat bilgisi öğretiminde değerlerin kazandırılma düzeylerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Balat Uyanık, G. ve Dağal Balaban, A. (2006). Okul öncesi dönemde değerler eğitimi etkinlikleri (1. Baskı). Ankara: KÖK.
• Beil, B. (2003). İyi çocuk zor çocuk, doğru davranışlar çocuklara nasıl kazandırılır? Çev: Cuma Yorulmaz, Arkadaş Kitapevi, Ankara.
• Bostrom, K. L. (1999). The valueable child: teaching values at home and school. Illinois: Addision Wesley Educational Publishers Inc.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri.
• Candan, D. G. ve Ergen, G. (2014). 3. sınıf hayat bilgisi ders kitaplarının temel evrensel değerleri içermesi bakımından incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 134-161.
• Cevheri, K. (2014). Okul öncesinde değerler eğitim: boğaziçi eğitim modeli [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative ınquiry and research design: choosing among five traditions (2nd Ed). London: Sage.
• Çengel, S. (2019). Kök değerlere ilişkin sosyal bilgiler öğretmen adaylarının algıları: Nitel bir araştırma. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Çepni, S. (2010). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş, (5. Baskı). Trabzon.
• Demirhan, İşcan, C. (2007). İlköğretim düzeyinde değerler eğitimi programının etkililiği [Yayınlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Demircioğlu, İ. H. ve Tokdemir, A. M. (2008). Değerlerin oluşturulma sürecinde tarih eğitimi: amaç, işlev ve içerik. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(15), 69-88.
• Dilmaç, B. (1999). İlköğretim öğrencilerine insani değerler eğitimi verilmesi ve ahlaki olgunluk ölçeği ile eğitimin sınanması. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Doğanay, Ahmet. (2006). Değerler eğitimi, hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi, Pegem Yayıncılık, Ankara.
• Duran, M. & Solak, E. (2018). Hayat bilgisi dersi 1. sınıf öğretim programındaki kazanımların değerler açısından incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 13(19).
• Erçelik, H. & Yeşilyurt, E. (2020). Yunus emre enstitüsü türkçe öğreniyorum setinin değerler eğitimi açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 18(40), 149-179.
• Fichter, J. (2016). Sosyoloji nedir? (Çev. N. Çelebi). Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları. Genç, S. (2018). Görsel sanatlar eğitiminde kök değerler.
• Güney Gedik, E. (2010). Sınıf öğretmenlerinin değer yönelimlerinin ve öğrencilerine aktarmak istedikleri değerlerin incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi.
• Halstead, J. M. & Taylor, M. J. (2000). Learning and Teching About Values: a Review of Recent Research. Cambridge Journal of Education, 30(2), 169-202.
• Oktay, Ayla. (1999). Yaşamın sihirli yılları okul öncesi dönem, Epsilon Yayınları (5. Basım). İstanbul.
• Kuşdil, M. E. ve Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk öğretmenlerinin değer yönelimleri ve scwartz değer kuramı, Türk Psikolojisi Dergisi, 45, 59-76.
• Özet, İ. (2014). Kent araştırmaları ve nitel yöntem [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Kart, M. & Şimşek, H. (2020). Türk eğitim sisteminde değer arayışı: yenilenen (2017) ilköğretim programları hangi değerleri kazandırıyor? Değerler Eğitimi Dergisi, 18(40), 9-44.
• Kutlu, H. A. (2013). Meslek Etiği. Nobel Yayıncılık: Ankara.
• MEB. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). Ankara.
• MEB. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara.
• Roy, C. (2011). Value-education’ in higher education ınstitute: A precondition for sustainable development,
• Schwartz, S. (2005). Basic human values: An overview. https://www.researchgate.net/publication/237364051_.
• Silverman, B. W. (2018). Density estimation for statistics and data analysis. Routledge.
• Şen, M. (2011). Okulöncesi dönem değerler eğitiminde öğretmenin ve okulun rolü. A. Arıkan (Ed.), Okul öncesi dönemde değerler eğitimi içinde (s.123-147). Eskişehir, Anadolu Üniversitesi.
• Tatar, A. F. (2009). Okul öncesi eğitiminde (5–6 yaş) hoşgörü eğitimi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Tepecik, B. (2008). Sosyal bilgiler dersinde sorumluluk değerinin kazandırılmasına ilişkin öğretmen görüşleri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Topal, Y. (2019). Değerler eğitimi ve on kök değer. Mavi Atlas, 7(1), 245-254.
• Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). (2017). 29.04.2022 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=222 sayfasından erişilmiştir.
• Tillman, D. (2000). Living values activities for young adults living values an educational program. Deerfield Beach, Florida: Health Communications, Inc.
• Ulusoy, K. ve Aslan, A. (2019). Değerli bir kavram olarak değer ve değerler eğitimi, R. Turan ve K. Ulusoy. (Editörler). Üçüncü Baskı. Ankara. Pegem Yayıncılık, ss. 1-16.
• Veugelers, W. (2000). Different ways of teaching values, educational review. 52(1). 37-46.
• Yazar, T. (2019). Toplumsal yaşam ve değerler, Ed.: R. Turan ve K. Ulusoy, Pegem Yayıncılık, Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zengin, M. & Arslan İçöz, E. (2018). Dini, felsefi, psikolojik boyutlarıyla vicdan ve değerler eğitimindeki yeri. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (10), 323-345. DOI: 10.18498/amauifd.379279