Farklı Kültürlerden Ebeveynlerin “Aile” ve “Çocuk” Metaforları: Türkiye ve Endonezya Örneği

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: 47, 33 - 60, 25.06.2024

Özlem Gözün Kahraman , Arzu Özyürek , Intan Puspıtasarı

https://doi.org/10.34234/ded.1398343

Öz

Bu çalışmada, farklı kültürlerden ebeveynlerin “aile” ve “çocuk” metaforlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma grubu Türkiye’den (n=40) ve Endonezya’dan (n=45) gönüllü ebeveynlerden oluşmuştur. Nitel araştırma desenindeki çalışmada katılımcılardan “Aile…gibidir. Çünkü…” ve “Çocuk…gibidir. Çünkü…” cümlelerini tamamlamaları istenmiştir. Verilerin analizinde kodlama, kategori oluşturma aşamaları izlenerek metafor kategorileri ve sayıları belirlenmiştir. Sonuç olarak “aile” metaforlarının Türk ebeveynlerde “birlik/beraberlik/bütünlük, korunma/güven, yaşam kaynağı, psikolojik iyi olma, gelişim” ve Endonezyalı ebeveynlerde “korunma/güven, psikolojik iyi olma, birlik/beraberlik/bütünlük, en değerli şey, öğrenme ortamı, emek/çaba” şeklinde sıralandığı belirlenmiştir. “Çocuk” metaforlarının Türk ebeveynlerde “psikolojik iyi oluş, bakım ve koruma, eğitim, masumiyet/saflık, yatırım, anne-babanın parçası/yansıması, sorumluluk” ve Endonezyalı ebeveynlerde “değerli varlık, eğitim, anne-babanın parçası/yansıması, bakım ve koruma, sorumluluk, yatırım, psikolojik iyi olma, öğretici” şeklinde sıralandığı belirlenmiştir. Her iki kültürde ortak olan “aile” metaforunun “ev/yuva, ağaç, bahçe” ve “çocuk” metaforunun “boş kâğıt” olduğu görülmüştür. Aile metaforları Türk kültüründe ağırlıklı olarak "ağaç", Endonezya kültüründe ise "ev/yuva" şeklinde ve çocuğa ilişkin metaforların Türk kültüründe çoğunlukla “mutluluk/sevinç” gibi duygusal, Endonezya kültüründe ise “mücevher, altın, inci, elmas” gibi değerli nesneler olduğu görülmüştür. Çocuk ve aileye ilişkin metaforların kültüre özgü değer, inanç ve aile yapısından etkilendiği ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Metafor, Zihinsel İmge, Kültür, Aile, Çocuk

“Family” and “Child” Metaphors of Parents From Different Cultures: The Case of Türkiye and Indonesia

Öz

In this study, it is aimed to examine the "family" and "child" metaphors of parents from different cultures. Volunteer parents from Türkiye (n=40) and Indonesia (n=45) were included in the study group. The desing of study was the qualitative. They were asked to complete the sentences from the participants “Family is like…. Because…” and “The child is like…. Because…”. In the analysis of the data, methaphor categories and numbers were determined by following the stages of coding and categorization. As a result, it was determined that the metaphors of "family" were listed as "unity/togetherness/ıntegrity, protection/trust, source of life, psychological well-being, development" in Turkish parents and “protection/trust, psychological well-being, unity/togetherness/integrity, most valuable thing, learning environment, labor/effort” in Indonesian parents. It was determined that the metaphors of “child” were listed as “psychological well-being, care and protection, education, innocence/purity, investment, parental part/reflection, responsibility” in Turkish parents and “valuable asset, education, parental part/reflection, care and protection, responsibility, investment, psychological well-being, instructive” in Indonesian parents. It has been seen that the "family" metaphor common in both cultures is "house/nest, tree, garden", and the "child" metaphor is "blank paper". The metaphors of family are predominantly "tree" in Turkish culture and "home/nest" in Indonesian culture, and it has been seen that the metaphors about the child are mostly emotional objects such as “happiness/joy/joy” in Turkish culture, and valuable objects such as “jewels, gold, pearls, diamonds” in Indonesian culture. It has been revealed that methaphors about children and the families were influenced by culture-specific values, beliefs and family structure.

Anahtar Kelimeler

Metaphor, Mental image, Culture, Family, Child

Kaynakça

• Akgün, E. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının “çocuk” ve “okul öncesi öğretmeni” kavramına ilişkin metaforik algıları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 1652-1672.
• Aksoy, A. B. (2005). Farklı kültürlerde ebeveynlik, Kastamonu Eğitim Dergisi, 13 (2), 333-335.
• Aksoy, A., Kılıç, Ş., & Gözün Kahraman, Ö. (2009). Asya kültürlerinde ebeveynlik stilleri ve uygulamaları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (2), 14-25.
• Albert, I., Trommsdorff, G., Mayer, B., & Schwarz, B. (2005). Value of children in urban and rural Indonesia: Socio-demographic indicators, cultural aspects, and empirical findings. Erişim: https://www.researchgate.net/publication/30014398, 27.01.2024.
• Albtoush, M. A., & Ang, P. S. (2021). Marriage and family metaphors in online Jordanian sociopolitical editorials. Journal of Modern Languages, 31 (1), 22-43.
• Atunbey, T., & Yağbasan, M. (2020). Kültürlerarası çalışmalarda yöntemler, yaklaşımlar ve kuramlar üzerine genel bir değerlendirme. Karadeniz İletişim Araştırmaları Dergisi E-KIAD, 10 (2), 1-18.
• Bahadır, İ. (2023). "Kültür, Farklılık ve İletişim" üzerine bir inceleme. Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi, 5(1), 65-69. https://doi.org/10.55055/mekcad.1286304
• Baran, G., & Atlı, S. (2016). Tarihsel süreçte aile ve aile kuramları. G. Baran (Ed.). Aile Yaşam Dinamiği içinde (37-59). Ankara: Pelikan.
• Bolat, Ö., & Abbasoğlu, B. (2023). Analysis of parents' metaphors regarding the concepts of mother, father, child and individual in terms of parental involvement. Research on Education and Psychology (REP), 7 (1), 127-148.
• Çapar Ceylan, M., Ceylan M. (2022). Durum çalışması ve olgubilim desenlerinin karşılaştırılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 295-312.
• Çetin, A., & Pektaş, D. (2021). Güneybatı Asya kültürel alanı. Özyürek ve A.Çetin (Ed.). Farklı Kültürlerde Aile ve Çocuk içinde (233-262). Ankara: Vize.
• Çiçekler, A. N., & Aydın, T. (2019). Kavramsal metafor kuramı ve belagat: karşılaştırmalı bir inceleme. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (16), 14-26.
• Demir, C., & Karakaş Yıldırım, Ö. (2019) Türkçede metaforlar ve metaforik anlatımlar. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(4), 1085-1096.
• Demirbilek, N., & Demirbilek, Y. (2020). Çocuk gelişimi programında okuyan öğrencilerin “anne” ve “okul öncesi eğitimi” kavramlarına yönelik metaforlarının belirlenmesi, Eurasia Journal of Social Sciences & Humanities, 7(6), 46-58. Doi:http://dx.doi.org/10.38064/eurssh.118.
• Gash, H., & Murphy, E. (2004) Children’s perceptions of other cultures. In (Eds) Jim Deegan, Dympna Devine, & Anne Lodge. Primary voices: Equality Diversity and Childhood in Irish Primary Schools. IPA: Dublin.
• Gibbs, R. W. (2011). Evaluating conceptual metaphor theory. Discourse PRocesses, 48 (8), 529-562. https://doi.org/10.1080/0163853X.2011.606103
• Gözün Kahraman, Ö. (2021). Kültür ve çocuk. A. Özyürek ve A. Çetin (Ed.). Farklı Kültürlerde Aile ve Çocuk içinde (79-101). Ankara: Vize.
• Güç, A., & Sert, E. (2020). Budizm’de dört temel gerçek, Sekiz dilimli yol ve nirvana. İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 5(1), 3-28.
• Gündüz, A., & Gültekin Akduman, G. (2021). Güneydoğu Asya kültürel alanı. A. Özyürek ve A. Çetin (Ed.). Farklı Kültürlerde Aile ve Çocuk içinde (205-229). Ankara: Vize.
• Güneş, A., & Fırat, M. (2016). Açık ve uzaktan öğrenmede metafor analizi araştırmaları. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 2(3), 115-129.
• Güney, S. (1998). Davranış Bilimleri ve Yönetim Psikolojisi Terimler Sözlüğü. Ankara: Ocak.
• Hofstede, G. (1980). Culture's Consequences: International Differences in Work-Related Values. Vol. 5. Sage. https://books.google.com.tr/books?id=Cayp_Um4O9gC&printsec=frontcover&hl=tr#v=onepage&q&f=false, 27.11.2023.
• https://culturalatlas.sbs.com.au/indonesian-culture/indonesian-culture-family, Indonesian Culture-Family. Erişim tarihi: 26.11.2023.
• https://www.turkedebiyati.org/metafor/. (2023). Metafor. Erişim tarihi: 27.01.2024.
• Kale, M. (2021). Gelişimsel Niş ve Ebeveynlik Etnokuramları. A. Özyürek ve A.Çetin (Ed.). Farklı Kültürlerde Aile ve Çocuk içinde (79-101). Ankara: Vize.
• Kağıtçıbaşı, Ç., & Ataca, B. (2017). Çocuğun değeri ve aile değişimi: Türkiye’den otuz yıllık bir portre. Sosyoloji Dergisi, (35), 77-101.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1995). İnsan Aile ve Kültür. Ankara: Remzi.
• Kurt, İ. (2008). Psikolojiden Kültüre. Ankara: Asil.
• Lakoff, G, & Johnson, M. (2003). Methaphors We Live By. London: The University of Chicago Press.
• Mulder, N. (1992). Individual and Society in Java: A Cultural Analysis. Yogyakarta: Gadjah Mada University Press, Indonesia
• Özyürek, A., Çetin, A., Yıldırım, R., Evirgen, N., & Ergün, Ş. (2016). Farklı kültürlerde aile çocuk etkileşimlerinin öğretmen bakış açısına göre incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (43), 1477-1484.
• Pesen, A. (2015). Ebeveynlerin “çocuk” kavramına yükledikleri metaforlar. Turkish Studies, 10(15), 731-748. Doi:10.7827/TurkishStudies.8826.
• Tekindal, M., & Uğuz Arsu, Ş. (2020). Nitel araştırma yöntemi olarak fenomenolojik yaklaşımın kapsamı ve sürecine yönelik bir derleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 20 (1), 153-182.
• Vervaeke, J., & Kennedy, J. M. (1996). Methaphors in language and thought: Falsification and multiple meanings. Metaphor and Symbolic Activity, 11 (4), 273-284. https://doi.org/10.1207/s15327868ms1104_3
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yunus, S. A. M. (2005). Childcare practices in three Asian countries. International Journal of Early Childhood, 37, 39-56.