KAMU YÖNETİMİ DENETÇİLERİNDE ETİK KÜLTÜRÜN GELİŞTİRİLMESİ

Yıl 2010, Sayı: 5, 17 - 32, 13.07.2016

Bünyamin Özgür

Öz

Toplumların yönetim esaslarının yazısız kurallardan hareketle yazılı kurallara, buradan kanun devletine ve sonra da hukuk devletine evrilmesiyle, devlet gücünü kullananların vatandaşa ve vatandaşlar tarafından oluşturulan ekonomik ve sivil örgütlenmelere karşı tavrında olumlu değişimler meydana gelmiş olmakla birlikte, iyileşmeler oldukça, devletten beklentiler de artmaktadır. Diğer yandan, konulan müeyyidelere rağmen yolsuzlukların önlenemediği görülmekte ve kamu görevlilerinin takdir yetkilerini kullanma biçimleri ile davranış tarzları, idare edilenlerin beklentilerini karşılayacak nitelikte bulunmamaktadır. Bu konulardaki düzelmeler, yetki kullananların her yönleriyle “iyi insan” olmaları, başka bir deyişle etik davranış ilkelerini benimsemeleri ve devletin “etik devleti”ne dönüştürülmesi ile mümkün olabilecektir. Bu bağlamda, önemli yetkiler kullanmakta olan kamu yönetimi denetçilerinin de etik kültüre sahip olmaları gerekmektedir.
Ancak denetçilerin etik ilkeleri bütünüyle benimsemelerinin,
mevcut kurumsal kültürlerinden kaynaklanan,
zihinsel engelleri bulunmaktadır. Bunlar; oluşturulmuş
yüksek ego düzeyleri, kendilerini denetlenemez hissetmeleri,
olumsuzluklara odaklanma eğilimleri, meslek
şovenizmi, idari yapı üzerindeki vesayet anlayışları ve
sınırlanmış ilgi ve ilişkileridir.
Kamu yönetimi denetçilerinde mesleki etik kültürün
geliştirilebilmesi için; hizmet standartları ve mesleki
etik kurallarının belirlenmesi, bunların eğitiminin yapılması
ve kuralların kültür olarak yerleşmesini sağ-
layacak yapısal mekanizmanın oluşturulması zorunlu
bulunmaktadır. Bu mekanizmanın oluşturulması için
de; Kamu Denetçileri Koordinasyon Kurulu kurulması,
denetçilerin açıktan atanma usulüne son verilerek,
kurum içinden tedarik usulünün uygulanması, aynı
kurumda çalışmakta olan merkez denetim elemanlarının
“denetçi” unvanı ile birleştirilmesi, denetçilerin
performans denetimlerinin yapılması, denetçiliğin derecelendirilmesi
ve denetim birimlerinde etik komiteleri
ile kalite kontrol sistemi oluşturulması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Etik, etik ilkeler, etik kültür, etik devleti, kamu yönetimi, denetim, denetçi etiği

Kaynakça

• 1. Başbakanlığın 2004/27 sayılı Genelgesi (01.12.2004 tarihli, 25657 sayılı R.G.)
• 2. Bünyamin ÖZGÜR, Gümrük Teşkilatının Sorunları ve Yeniden Yapılandırılması, Gümrük Dünyası Dergisi, Sayı 64, 2010/1
• 3. Denetim Görevlilerinin Uyacakları Meslekî Etik Davranış İlkeleri Hakkında Yönetmelik
• 4. İç Denetim Koordinasyon Kurulu web sitesi, www.idkk.gov.tr (Erişim: 20.7.2010)
• 5. Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik
• 6. Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında 5176 Kanun
• 7. Maliye Teftiş Kurulu web sitesi, www.mtk.gov.tr (Erişim: 20.7.2010)
• 8. Murat ÖZDEMİR, Kamu Yönetiminde Etik, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı 7, 2008, s. 179-195, http://iibf.karaelmas. edu.tr/sbd/makaleler/1303-9245/200804007177193.pdf (Erişim: 8.7.2010)
• 9. Mustafa Lütfi ŞEN, Kamu Yönetiminde Etiğin Önemi, www. kamu.sakarya.edu.tr/.../kamu%20personelyonetimi/etik.doc (Erişim: 8.7.2010)
• 10. Ömer PEKER ve Nihat AYTÜRK, Etkili Yönetim Becerileri, Yargı Yayınevi, Ankara, 2000
• 11. Seyit KOÇBERBER, Dünyada ve Türkiye’de Denetim Etiği, Sayış- tay Dergisi, Sayı: 68, Ocak-Mart 2008
• 12. Stephen R. Covey, Etkili İnsanların 7 Alışkanlığı, Varlık Yayınları, Sayı: 706, 21. Basım, Aralık 2003
• 13. Ümit Berkman, Değişen Etik Anlayışı ve Yolsuzlukla Mücadele, http://www.tarim.gov.tr/EtikKomisyonu,EtikKomisyonu.html (Erişim: 8.7.2010)
• 14. Zeki TÜYEN, Çeşitlemeler, Nostaljik Takılmalar, Gümrük Müfettişleri Derneği Gümrük Dergisi, Sayı: 61, Ekim-Aralık 2007
• 15. Zeki TÜYEN, Çinili Rıhtım Han Kat: 1 Ya Da Gümrük Teftiş Kurulu, Gümrük Müfettişleri Derneği Gümrük Dergisi, Sayı: 68, Temmuz-Eylül 2009