SAĞLIK BAKANLIĞI DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİNE AİT SAYIŞTAY DENETİM RAPORLARINDA YER ALAN MUHASEBE BULGULARININ İNCELENMESİ

Yıl 2024, Sayı: 30, 172 - 187, 30.08.2024

Ali Özgür Güley , Enver Bozdemir

https://doi.org/10.58348/denetisim.1500069

Öz

Bazı istisnalar dışında farklı özellikteki kamu idareleri Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Sayıştay tarafından denetlenmektedir. Denetim raporları yıllık ve erişime açık olarak yayımlanmaktadır. Çalışmada Sağlık Bakanlığı’na bağlı döner sermaye işletmelerinin 2018-2022 yılları Sayıştay Denetim Raporları incelenmiştir. Tespit edilen muhasebe kayıt hataları sistematik biçimde analiz edilmiştir. Çalışmada hatalar sınıflandırılarak olası nedenleri üzerinden çözüm önerileri oluşturulmuştur. Bu önerilerin kurumlarda çalışan görevlilere, yöneticilere ve bürokratlara yardımcı olması amaçlanmıştır. Hataların sınıflandırmasında en çok hatanın 38 adetle dönen varlıklar grubunda olduğu tespit edilmiştir. Çalışma döneminde en çok bulgu ve hata 2018 yılında iken, en az bulgu ve hata 2022 yılındadır. Bulguların ve hataların genel itibariyle azalış göstermesine, Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan düzenleyici işlemlerin neden olduğu düşünülmektedir. Çalışma dönemlerinde her yıl yer alan hatalar, Tek Düzen Muhasebe Sistemine yeni modüller eklenerek, faturalandırma algoritmaları oluşturarak ve yasal düzenlemeler yapılarak önlenebilir. Ayrıca yöneticilere ve ilgili birimlerde çalışan personellere muhasebe ve mali mevzuat eğitimi verilmesinin de bulgu ve hata sayısını azaltacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Döner Sermaye, Muhasebe Hataları, Sayıştay, Denetim, Sağlık Bakanlığı.

Etik Beyan

Çalışmada kullanılan veriler tüm kesimlere açık eşirim biçiminde yayımlanan dokümanlardan oluşmaktadır. Bu rağmen çalışma Düzce Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulunun 31/08/2023 tarih ve 2023/259 numaralı kararıyla etik kurul izni alınarak yapılmıştır. Yazarlar tarafından bu çalışmada bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan edilmiştir.

Teşekkür

Teşekkürler...

REVIEW OF ACCOUNTING FINDINGS CONTAINED IN THE COURT OF ACCOUNT'S AUDIT REPORTS OF THE MINISTRY OF HEALTH'S REVOLABLE CAPITAL ENTERPRISES

Öz

With some exceptions, public administrations with different characteristics are audited by the Court of Accounts on behalf of the Turkish Grand National Assembly. Audit reports are published annually and openly. In the study, the Court of Accounts Audit Reports of revolving fund enterprises affiliated to the Ministry of Health for the years 2018-2022 were examined. The accounting record errors detected were systematically analyzed. In the study, errors were classified and solution suggestions were created based on their possible causes. These suggestions are intended to help officers, managers and bureaucrats working in institutions. In the classification of errors, it was determined that the most errors were in the revolving assets group with 38. While the most findings and errors were in 2018 during the study period, the least findings and errors were in 2022. It is thought that the regulatory actions taken by the Ministry of Health caused the general decrease in findings and errors. Errors that occur every year during the study periods can be prevented by adding new modules to the Uniform Accounting System, creating billing algorithms and making legal arrangements. In addition, it is thought that providing accounting and financial legislation training to managers and personnel working in relevant units will reduce the number of findings and errors.

Anahtar Kelimeler

Revolving Fund, Accounting Errors, Court of Accounts, Audit, Ministry of Health

Kaynakça

• Atabay E, Kavak S, & Başar A. (2021). “Üniversitelerde Sayıştay Denetimi, Muhasebesel Bulgular ve Nedenlerine İlişkin Görüşler”, Legal Mali Hukuk Dergisi, 17(200), 2031 – 2078.
• Atasever, M. (Ed.). (2016). “Döner Sermayeli Sağlık İşletmeleri: Tespitler ve Öneriler”, Sasam, Ankara.
• Atila, S. & Kıymık, H. (2023). “Sayıştay Denetim Raporları Bağlamında Yükseköğretim Kurumlarında Muhasebe Uygulamalarının Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkelerine Uyum Düzeyinin Araştırılması”, Sayıştay Dergisi, 34(131), 637-667.
• Candan, E. (2009). “Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Sisteminde Dönüşüm Bekleyen Bir Fonksiyon: Dış Denetim ve Sayıştay”, Denetişim, (2), 6-24.
• Çakalı, K. R., & Baloğlu, G. (2023). “Muhasebe Hataları: Sayıştay Denetim Raporları Üzerinden İl Belediyelerine Yönelik Bir Araştırma”, Muhasebe ve Denetime Bakış, 23(69), 229-252.
• Demirbaş, M. (2022). “T.C. Sayıştay Denetim Bulguları Doğrultusunda Denetim (Düzenlilik) Raporlarının İçerik Açısından İncelenmesi: 2013-2018 Devlet Üniversiteleri”, Yükseköğretim Dergisi, 12(2), 257-269.
• Doğan, Z. (2005). “Döner Sermayeli İşletmeler Muhasebe Yönetmeliğinin Uygulanmasında Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri”. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (28), 76-86.
• Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği (2007). T.C. Resmi Gazete (https://www.resmigazete.gov.tr/). Tarih/Sayı: 01.05.2007/26509.
• Ellwood, S. (2008). “Accounting for Public Hospitals: A Case Study of Modified GAAP”, Abacus, 44(4), 399-422.
• Genç, M., Yanık, A. & Özen, M. (2023).” Üniversitelerin Denetim Raporlarında Yer Alan Bulguların Analizi: Karadeniz Bölgesi Örneği”. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 6(1), 23-36.
• Grossi, G., Kallio, K. M., Sargiacomo, M., & Skoog, M. (2020). “Accounting, Performance Management Systems and Accountability Changes in Knowledge-Intensive Public Organizations: A Literature Review and Research Agenda”, Accounting, Auditing & Accountability Journal, 33(1), 256-280.
• Güvenç Yıldırım, Z., & Kaya, H. P. (2023). “Sağlık Bakanlığına Bağlı Döner Sermaye İşletmelerinde Ortaya Çıkan Muhasebe Hataları”, Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 72-88.
• Kartalcı, K. (2012). “Döner Sermaye İşletmelerinin Yeniden Yapılandırılması”, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 3(1), 106-129.
• Kenfack, M. K. (2020). “Administrative and Financial Management Audit in an International Hospital”, Open Journal of Business and Management, 9(01), 136.
• Koku, S. (2022). “Hastane Döner Sermaye İşletmelerinde Muhasebe Ve Vergi Uygulamalarının İncelenmesi: Düzce Üniversitesi Hastanesi Örneği”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Düzce Üniversitesi.
• Köroğlu, B. (2011). “Döner Sermaye İşletmelerinde Tek Düzen Muhasebe Sisteminin Uygulanması”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi.
• Lawrence, S., Alam, M., Northcott, D., & Lowe, T. (1997). “Accounting Systems And Systems of Accountability in The New Zealand Health Sector”, Accounting, Auditing & Accountability Journal, 10(5), 665-683.
• Oppong, C., Fofack, A.D., & Boakye-Yiadom, E. (2021), "Efficacy of public sector audits in the provision of quality healthcare in Ghana", Journal of Economic and Administrative Sciences, Vol. 39 No. 4, pp. 1108-1121.
• Sayım, F. (2011). Sağlık Bakanlığı Web Tabanlı Merkezi Kayıt Modüllerinin Hastanelerde Muhasebe Düzeni ve Sistemi Açılarından Değerlendirmesi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11 (21), 263-284.
• Yalçınkaya, G. (2018). “Kamu Mali Yönetimi Çerçevesinde Üniversite Döner Sermaye İşletmelerinin Sorunları Ve Çözüm Önerileri”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi.
• Yang, J., & Zeng, X. (2023). “Research on the Economic Responsibility Audit of Leading Cadres in Public Hospitals: Take Y Public Hospital as An Example”, Frontiers in Business, Economics and Management, 11(2), 120-123.
• Yıldırım, M. (2020). “Sağlık Bakanlığına Bağlı Döner Sermaye İşletmelerinde Sayıştay Denetim Bulgularının Analizi ve Çözüm Önerileri”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi.
• Yılmaz, E. (2011). “Döner Sermayeli İşletmelerde Özellikli Muhasebe Konuları ve Bazı Çözüm Önerileri”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 7.13: 327-337.
• 209 Sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun (1961). T.C. Resmi Gazete (https://www.resmigazete.gov.tr/). Tarih/Sayı: 09.01.1961/10702.
• 663 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname (2011). T.C. Resmi Gazete (https://www.resmigazete.gov.tr/). Tarih/Sayı: 02.11.2011/28103.
• 694 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname (2017). T.C. Resmi Gazete (https://www.resmigazete.gov.tr/). Tarih/Sayı: 25.08.2017/3016.
• 1050 Sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu (1927). T.C. Resmi Gazete (https://www.resmigazete.gov.tr/). Tarih/Sayı: 26.5.1927/60.
• 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu (2003). T.C. Resmi Gazete (https://www.resmigazete.gov.tr/). Tarih/Sayı: 24.12.2003/25326.
• 6085 Sayıştay Kanunu (2010). T.C. Resmi Gazete (https://www.resmigazete.gov.tr/). Tarih/Sayı: 19.12.2010/27790.
• 7420 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (2022). T.C. Resmi Gazete (https://www.resmigazete.gov.tr/). Tarih/Sayı 09.11.2022/30008.
• İnternet Kaynakları
• Sağlık Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, 2018/01 Genelge-Kamu İdarelerine Bağlı Sağlık Kurum ve Kuruluşlarının Birbirlerinden Yapacakları Mal ve Hizmet Alımları.
• https://khgmstokyonetimidb.saglik.gov.tr/TR-57357/201801-genelge---kamu-idarelerine-bagli-saglik-kurum-ve-kuruluslarinin-birbirlerinden-yapacaklari-mal-ve-hizmet-alimlari.html, (Erişim tarihi: 28/03/2024).
• Döner Sermayeli işletme Sayıları. https://muhasebat.hmb.gov.tr/bunyesinde-doner-sermayeli-isletme-bulunan-idareler-ve-isletmeleri. Erişim Tarihi: 26.03.2024.
• Döner Sermaye Tarihçe https://muhasebat.hmb.gov.tr/doner-sermaye-hakkinda. Erişim Tarihi: 26.03.2024.
• Döner Sermayeli İşletmelerin Gelir Gider Denge Durumu https://muhasebat.hmb.gov.tr/dmis-istatistikler. Erişim Tarihi: 26.03.2024.
• Döner Sermayeli İşletmelerin Kurumlara Göre 2021 Yılı Mali Durumu https://muhasebat.hmb.gov.tr/dmis-istatistikler. Erişim Tarihi: 26.03.2024.
• Sağlık Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı 18.02.2019 tarih ve 933774465-869-465 sayılı genel yazısı. https://sgb.saglik.gov.tr/TR-61037/doner-sermaye-muhasebe-birimleri-kurulmasina-iliskin-makam-onayi-yururluge-girmistir.html. Erişim Tarihi: 26.03.2024.
• Sağlık Bakanlığı (2024). “Mali Uygulamalar Rehberi”, Sağlık Bakanlığı, Ankara (2024). https://sgb.saglik.gov.tr/TR-102240/saglik-bakanligi-mali-uygulamalar-rehberi-yayinlanmistir.html Erişim Tarihi: 25.03.2024.
• Sayıştay Başkanlığı (2019), Sağlık Bakanlığı 2018 Yılı Sayıştay Denetim Raporu, https://www.sayistay.gov.tr/reports/category/6-genel-butce-kapsamindaki-kamu-idareleri?page=12&yil=2018, Erişim Tarihi: 21.03.2024.
• Sayıştay Başkanlığı (2020), Sağlık Bakanlığı 2019 Yılı Sayıştay Denetim Raporu. https://www.sayistay.gov.tr/reports/category/6-genel-butce-kapsamindaki-kamu-idareleri?page=12, Erişim Tarihi: 21.03.2024.
• Sayıştay Başkanlığı (2021), Sağlık Bakanlığı 2020 Yılı Sayıştay Denetim Raporu. Erişim Tarihi: https://www.sayistay.gov.tr/reports/category/6-genel-butce-kapsamindaki-kamu-idareleri?page=9, Erişim Tarihi: 21.03.2024.
• Sayıştay Başkanlığı (2022), Sağlık Bakanlığı 2021 Yılı Sayıştay Denetim Raporu, https://www.sayistay.gov.tr/reports/category/6-genel-butce-kapsamindaki-kamu-idareleri?page=6, Erişim Tarihi 21.03.2024.
• Sayıştay Başkanlığı (2023), Sağlık Bakanlığı 2022 Yılı Sayıştay Denetim Raporu: https://www.sayistay.gov.tr/reports/category/6-genel-butce-kapsamindaki-kamu-idareleri?page=2, Erişim Tarihi 21.03.2024.