KİLİT DENETİM KONULARININ DENETİM ROTASYONU VE DENETİM GECİKMESİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2025, Sayı: 32, 160 - 172, 16.02.2025

Yusuf Kurt

https://doi.org/10.58348/denetisim.1559625

Öz

Araştırmada 2017-2022 yılları arasında Borsa İstanbul (BIST)’e kote olan işletmelerin denetim raporlarında bulunan kilit denetim konu sayıları ile denetim rotasyonu ve denetim gecikmesi arasındaki ilişki ele alınmıştır. Çalışmada denetim rotasyonu; denetim firmalarının rotasyonu ve sorumlu denetçinin rotasyonu olmak üzere iki açıdan incelenmiştir. Denetim gecikmesinin belirlenmesinde mali yıl sonu kapanışı ile denetim raporunun sorumlu denetçiler tarafından imzalanmasına kadar geçen süre dikkate alınmıştır. Değişkenler arasındaki ilişki panel veri analizi yöntemi ile test edilmiştir. Çalışma iki model üzerinden gerçekleştirilmiştir. Birinci modelde kilit denetim konu sayıları ile denetim firması rotasyonu incelenirken, ikinci modelde ise kilit denetim konu sayıları ile sorumlu denetçi rotasyonu ele alınmıştır. Modellerden elde edilen sonuçlara göre kilit denetim konu sayıları ile denetim firma rotasyonu, sorumlu denetçi rotasyonu ve denetim gecikmesi arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Çalışmanın gerek ele aldığı konu gerekse ulaştığı sonuçlar açısından özgün olduğu ve literatüre önemli katkılar sunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Denetçi Rotasyonu, Denetim Gecikmesi, Kilit Denetim Konuları, BDS 701

REVIEW OF KEY AUDIT ISSUES IN TERMS OF AUDIT ROTATION AND AUDIT DELAY

Öz

This research tested the relationship between the number of key audit matters in the audit reports of companies listed on Borsa Istanbul (BIST) between 2017 and 2022, and audit rotation and audit delay. In this study, audit rotation is examined from two aspects, namely the rotation of audit firms and the rotation of the responsible auditor. In determining the audit delay, the period between the closing of the financial year and the signature of the audit report by the responsible auditors has been taken into account. The relationship between the variables was tested with the panel data analysis method. The study was carried out on two models. In the first model, the number of key audit matters and the rotation of the audit firm were examined, while in the second model, the number of key audit matters and the rotation of the responsible auditor were examined. According to the results obtained from the models, no significant relationship was found between the number of key audit matters and audit firm rotation, responsible auditor rotation, and audit delay. It is thought that the study is original and can make significant contributions to the literature in terms of both the subject it deals with and the results it reaches.

Anahtar Kelimeler

Auditor Rotation, Audit Delay, Key Audit Issues, IAS 701

Kaynakça

• Abdillah, M. R., Mardijuwono, A. W. Ve Habiburrochman, H. (2019). The Effect Of Company Characteristics And Auditor Characteristics To Audit Report Lag. Asian Journal of Accounting Research, 4(1), 129-144.
• Abdullatif, M. ve Al‐Rahahleh, A. S. (2020). Applying A New Audit Regulation: Reporting Key Audit Matters İn Jordan. International Journal of Auditing, 24(2), 268-291.
• Abdullatif, M., Alzebdieh, R. ve Ballour, S. (2023). The Effect Of Key Audit Matters On The Audit Report Lag: Evidence From Jordan. Journal of Financial Reporting and Accounting, https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/JFRA-07-2022 (Erişim Tarihi:10.06.2023)
• Akdoğan, N., ve Kılıç, G. (2021). Borsa İstanbul (BİST) Şirketlerinin 2019 Yılındaki Denetim Görüşleri, Bağımsız Denetçi Raporlarında Verilen Görüşün Dayanağı ve Kilit Denetim Konularının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış, 21(64), 1-18.
• An, R., Li, W., Wang, D., Wang, Y., ve Yu, L. (2023). Do Key Audit Matters Affect Operating Activities? Evidence from inventory management. Abacus, 59(1), 300-339.
• Arel, B., Brody, R. G. ve Pany, K. (2005). Audit Firm Rotation And Audit Quality. The CPA Journal, 75(1), 116-144
• Arzova, S. B., ve Şahin, B. Ş. (2020). ISA 701 (BDS 701) Kilit Denetim Konuları: BIST 30, BIST 50 ve BIST 100 Endekslerinde Yer Alan Finans Kurumlarına Yönelik Analiz. Muhasebe ve Denetime Bakış, 20(60), 75-94.
• Baloğlu, G., & Çakalı, K. R. (2022). AUDIT Report Tımelıness: Evıdence From Turkey. Journal of Research in Business, 7(2), 316-334.
• BDS 701 Kilit Denetim Konularının Bağımsız Denetçi Raporunda Bildirilmesi Standardı, 09/03/2017 tarihli, 30002 sayılı Resmi Gazete
• Brilakis, C. ve Demirakos, E. (2022). Does Audit Firm Change Affect Key Audit Matters (KAM)?. Available at SSRN 4283710.
• Chen, L., Xiao, T., ve Zhou, J. (2023). Do Auditor Changes Affect The Disclosure Of Critical Audit Matters? Evidence From China. Economic Modelling, 122(2023), 1-16
• Crabtree, A. D. (2004). An Empirical İnvestigation Of The Effects Of Earnings Predictability And Auditor-Client Relationships On The Bond Credit Market (Doctoral dissertation, Virginia Polytechnic Institute and State University).
• Gavious, I. (2007). Alternative Perspectives To Deal With Auditors’ Agency Problem. Critical Perspectives on Accounting, 18(4), 451-467.
• Gümrah, A., ve Tanç, A. (2022). Denetim Raporu Gecikmesini Etkileyen Faktörler: Türkiye’deki Finans Kuruluşları Üzerine Bir Araştırma. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 78-94.
• Harber, M., Duboisée de Ricquebourg, A. ve Maroun, W. (2024, January). Costs and Benefits Of Mandatory Audit Firm Rotation: Initial Engagement Experience Of Audit Committee Chairs And Engagement Partners. Accounting Forum, 48 (1), 63-89.
• Hussin, N., Salleh, M. F., Ahmad, A. Ve Rahmat, M. M. (2023). The Association Between Audit Firm Attributes and Key Audit Matters Readability. Asian Journal of Accounting Research. https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/AJAR-10-2022-0317/full/html (Erişim Tarihi:14.06.2023)
• IAASB (2015), Handbook of International Quality Control, Auditing, Review, Other Assurance, and Related Services Pronouncements https://www.iaasb.org/publications/international-standard-auditing-isa-701-new-communicating-key-audit-matters-independent-auditor-s-3 (Erişim Tarihi: 13.12.2024)
• Karapınar, A., & Dölen, T. (2020). Bağımsız Denetim Raporlarında Kilit Denetim Konusu Açıklamaları: Türkiye örneği. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 22(4), 763-780.
• Kawamoto, C. T., Dantas, J. A. ve Antiqueira, J. R. M. (2021). The Relationship Between The Introduction Of Key Audit Matters And The Audit Delay in Brazil. Revista Contemporânea de Contabilidade, 18(49). 92-110
• Knechel, W. R. ve Payne, J. L. (2001). Research Notes. Additional Evidence On Audit Report Lag. Auditing: A Journal of Practice and Theory, 20(1), 137– 146.
• Kurt, Y. (2022). Denetim Kalitesi Üzerinde Borçlanma Maliyetleri, Kaldıraç Oranları ve İşletme Büyüklüğünün Etkisi Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi, 6(2), 298-316.
• Kwon, S. Y., Lim, Y. ve Simnett, R. (2014). The Effect Of Mandatory Audit Firm Rotation On Audit Quality And Audit Fees: Empirical Evidence From The Korean Audit Market. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 33(4), 167-196.
• Lin, H. L. ve Yen, A. R. (2022). Auditor Rotation, Key Audit Matter Disclosures, And Financial Reporting Quality. Advances in accounting, 57, 1-14.
• Lu, T. ve Sivaramakrishnan, K. (2009). Mandatory Audit Firm Rotation: Fresh Look Vs Poor Knowledge. Journal of Accounting and Public Policy, 28, 71–91.
• Mihret, D. G., Kansal, M., Muttakin, M. B. ve Rana, T. (2022). The Auditing Profession And The Key Audit Matter Reporting Requirement. Qualitative Research in Accounting & Management, 19(1), 107-125.
• Mohamad Naimi, M. N., Rohami, S. ve Wan-Hussin, W. N. (2010). Corporate Governance And Audit Report Lag İn Malaysia. Asian Academy of Management Journal of Accounting and Finance, 6(2), 57-84
• Mostafa Mohamed, D. ve Hussien Habib, M. (2013). Auditor İndependence, Audit Quality And The Mandatory Auditor Rotation in Egypt. Education, Business and Society: Contemporary Middle Eastern Issues, 6(2), 116-144.
• Murphy, P., McLaughlin, C. ve Elamer, A. A. (2023). Audit Partner Gender And The COVID-19 Pandemic: The İmpact On Audit Fees And Key Audit Matters. Journal of Financial Reporting and Accounting https://doi. org/10, 1108.
• Özcan, A. (2021). What Factors Affect The Disclosure Of Key Audit Matters? Evidence From Manufacturing Firms. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 17(1), 149-161.
• Rahaman, M. M., Hossain, M. M. ve Bhuiyan, M. B. U. (2022). Disclosure of key audit matters (KAMs) in Financial Reporting: Evidence From An Emerging Economy. Journal of Accounting in Emerging Economies, https://www.emerald.com/insight/publication/issn/2042-1168 (Erişim Tarihi:11.06.2023)
• Ricquebourg, A. D. ve Maroun, W. (2023). How Do Auditor Rotations Affect Key Audit Matters? Archival Evidence From South African Audits. The British Accounting Review, 55(2023), 1-18
• Sakin, T. ve Kuzu Yıldırım, S. (2022). The Effect Of Key Audit Matters On Audit Report Lag And Determinants Of The Audit Report Lag: Turkish evidence. Hitit Journal of Social Sciences, 15(2), 549-566.doi: 10.17218/hititsbd.1168160
• Sarıkaya, F. (2020). Değişen Bağımsız Denetim Yaklaşımı, Kilit Denetim Konuları Ve Borsa İstanbul’da İşlem Gören İşletmeler Üzerine Bir Araştırma, Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi), 1-98
• Siregar, S. V., Amarullah, F., Wibowo, A. ve Anggraita, V. (2012). Audit Tenure, Auditor Rotation, And Audit Quality: The Case Of Indonesia. Asian Journal of Business and Accounting, 5(1), 55-74.
• Suttipun, M. (2020). Factors İnfluencing Key Audit Matters Reporting in Thailand. Asian Journal of Accounting Perspectives, 13(1), 26-39.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell. L. S. (2007). Using Multivariate Statistics (5th ed.). Needham Heights, MA Allyn & Bacon
• Torres-Reyna, O. (2007). Panel Data Analysis Fixed And Random Effects Using Stata, Data And Statistical Services, Princeton University.
• Varıcı, İ., ve Çağıran, F. K. (2021). Kilit Denetim Konularına Etki Eden Faktörler: BIST KOBİ Örneği. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (32), 87-106.
• Velte, P. ve Issa, J. (2019). The Impact Of Key Audit Matter (KAM) disclosure İn Audit Reports On Stakeholders’ Reactions: A Literature Review. Problems and Perspectives in Management, 17(3), 323-341.
• Verho, E. (2021). The Effect Of Audit Firm Rotation On Key Audit Matters: Evidence from European Union. (Master’s Thesis), Hanken School Of Economics. 1-71
• Wuttichindanon, S. ve Issarawornrawanich, P. (2020). Determining Factors Of Key Audit Matter Disclosure İn Thailand. Pacific Accounting Review, 32(4), 563-584.