DENETİME İLİŞKİN TUTUMLAR: ÜNİVERSİTE PERSONELİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2025, Sayı: 33, 55 - 72, 03.09.2025

Abdullah Demirel

Öz

Bu çalışma, bir devlet üniversitesinde görev yapan akademik ve idari personelin denetim süreçlerine yönelik tutumlarını incelemeyi amaçlamıştır. Araştırmada, toplam 295 katılımcıdan elde edilen veriler analiz edilmiş ve üniversite personelinin denetime ilişkin tutumlarının “yüksek” düzeyde olduğu belirlenmiştir. Personel statüsü değişkenine göre akademik ve idari personel arasında benzer tutumlar gözlenmişken, cinsiyet değişkeni temel alındığında; kadın katılımcıların ortalama puanlarının erkeklerden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Benzer şekilde medeni durum değişkenine göre; evli bireylerin ortalama puanlarının bekâr bireylerden daha yüksek olduğu görülmüştür. Yöneticilik görevi olan bireylerin denetime ilişkin tutumlarının ise anlamlı şekilde yöneticilik görevi olmayan bireylere kıyasla daha olumlu olduğu belirlenmiştir. Yaş değişkenine dayalı analizlerde, 18-25 yaş grubundaki bireylerin denetimin tüm boyutlarına yönelik tutumlarının diğer yaş gruplarına kıyasla daha olumlu olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte, üniversitedeki çalışma süresine göre, 16-20 yıllık çalışma süresine sahip bireylerin denetimin tüm boyutlarına yönelik tutumlarının daha olumlu olduğu, 21 yıl ve üzeri çalışma süresine sahip bireylerin ise daha düşük puanları olduğu gözlenmiştir. Toplam çalışma süresine göre de benzer bir durum tespit edilmiş; 16-20 yıllık toplam çalışma süresine sahip bireylerin tutumları daha olumlu iken, 0-5 yıllık çalışma süresine sahip bireylerin puanlarının daha düşük olduğu belirlenmiştir. Araştırma bulguları, denetim süreçlerinin katılımcılar arasında farklı algılar oluşturduğunu ve bu algıların cinsiyet, yaş, medeni durum ve çalışma süresi gibi değişkenlere göre farklılık gösterdiğini ortaya koymaktadır. Denetim, organizasyonel gelişim için kritik bir araç olmasına rağmen işgörenlerin bir kısmında rahatsızlık ve bilgi saklama eğilimi gibi olumsuz algılara neden olabilmektedir. Bu durum, denetim süreçlerinin daha şeffaf ve katılımcı bir yaklaşımla ele alınması gerektiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Denetim , Üniversite , Akademik ve İdari Personel , Tutum.

ATTITUDES TOWARDS AUDIT: A STUDY ON UNIVERSITY PERSONNEL

Öz

This study aimed to examine the attitudes of academic and administrative staff toward supervision processes at a public university. Data collected from 295 participants were analyzed, revealing that university staff exhibited a “high” level of attitudes toward supervision. While no significant differences were observed between academic and administrative staff in terms of their attitudes, based on the gender variable, female participants demonstrated higher mean scores than their male counterparts. Similarly, the marital status variable indicated that married individuals had higher mean scores compared to unmarried ones. Participants with managerial roles displayed significantly more positive attitudes toward supervision compared to those without managerial responsibilities. Age-based analyses revealed that individuals aged 18-25 demonstrated more positive attitudes toward all dimensions of supervision compared to other age groups. Regarding employment duration at the university, individuals with 16-20 years of service reported more positive attitudes toward supervision across all dimensions, whereas those with over 21 years of service provided lower scores. A similar pattern was observed for total employment duration, with individuals having 16-20 years of total experience reporting higher scores, while those with 0-5 years of total experience exhibited lower scores. The study findings highlight that supervision processes generate varying perceptions among participants, influenced by factors such as gender, age, marital status, and employment duration. Although supervision is a critical tool for organizational development, it can also lead to negative perceptions such as discomfort and information withholding among certain groups. These findings underscore the necessity of implementing supervision processes with greater transparency and a participatory approach.

Anahtar Kelimeler

Audit , University , Academic and Administrative Staff , Attitude.

Kaynakça

• Ajzen, I. (1991). The theory at planned behavior. Organizational Behavior And Human Decision Processes, (50), 179- 211.
• Akyol, C. (2013). İlköğretim kurumlarında görev yapan sınıf öğretmenlerinin, il eğitim denetmenlerince yapılan ders denetimine ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Abant izzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Aydın, M. (1993). Çağdaş eğitim denetimi. Ankara: Pegem Yayınları
• Başaran, İ. E. (2019). Denetimde ikili çatışma. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 14(1), 231-243. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000745
• Belgen, M., Çolak, M., Doğan, M. & Belgen, M. (2022). Öğretmenlerin denetime ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Toplumsal Eğitim Dergisi. 73-90.
• Bernard, J. & Goodyear, R. (2004). The fundamentals of clinical supervision. Boston: Allyn and Bacon. Bircan, G. (2018). İç denetimde kurumsal kültür denetimi. Muhasebe ve Denetime Bakış, (55), 175-190
• Çelikten, M., Ayyıldız, K., & Yeni Çelikten, Y. (2019). Türk eğitim sisteminin örgüt yapısı: denetim ve merkezileşme. OPUS International Journal of Society Researches, 13(19), 2847-2866. https://doi.org/10.26466/opus.607124
• Eren, V. (2006). Kamu yönetiminde denetim anlayışındaki gelişmeler. Öneri Dergisi, 7(25), 255-267.
• Gedikoğlu, T. (2013). Yükseköğretimde akademik özgürlük. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi (3), 179-183.
• George, D. & Mallery, P. (2020). IBM SPSS Statistics 26 Step by Step: A Simple Guide and Reference. Pearson Education Pages, Boston.
• Göker, S., & Gündüz, Y. (2014). Denetime gösterilen tepki ve bu tepkiyi azaltma yolları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(31), 129-148.
• Gündüz, Y., Elma, C. & Aslan, H. (2018). Denetime ilişkin tutum ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28, 32-59.
• Hoque, K. E., Bt Kenayathulla, H. B., D/O Subramaniam, M. V., & Islam, R. (2020). Relationships between supervision and teachers’ performance and attitude in secondary schools in Malaysia. Sage Open, 10(2).
• Ilori, O., Nwosu N.T., & Naiho, H. (2024). Advanced data analytics in internal audits: A conceptual framework for comprehensive risk assessment and fraud detection, Finance & Accounting Research Journal, 6(6), 931-952.
• Kaur S., & Kumar, D. (2008). Comparative study of government and non-government college teacher in relation to job satisfaction and job stress, https://eric.ed.gov/?id=ED502218
• Kırıkoğlu, O. (2024). Beden eğitimi öğretmenlerinin denetime yönelik tutumları ile psikolojik iyi oluş algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Atatürk Üniversitesi, Kış Sporları ve Spor Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Král, P. & Schnackenberg, A. (2024). Organizational responses to transparency determinants. Management Decision, Vol. 62 No. 13, pp. 309-331.
• Mahmud, Soetjipto, B. E., & Wardoyo, C. (2022). The influence of professional ethics and emotional intelligence implementation on auditor performance. Journal of Social Science, 3(3), 507-513.
• Özpeynirci, R., & Hop, O. (2020). Örgütlerde iç denetim algısı: kop bölgesi üniversiteler birliği (ÜNİKOP) Uygulaması. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 22(38), 101-130.
• Rogers, E. M. (2003). Diffusion of innovations (5th ed.). Free Press.
• Sahnoun, H.M. & Zarai, M. (2009) Auditor ‐auditee negotiation outcome: effects of auditeebusiness risk, audit risk, and auditor business risk in Tunisian context, CorporateGovernance: An International Review, Vol. 17, pp.559–572.
• Sevim, H.İ. & Kaya, A. (2023). Okullarda denetim sürecine ilişkin öğretmen görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 52(238), 1285-1304.
• Sonjaya, Y. (2024). The Influence of Corporate Culture on Audit Practices and Ethics. Golden Ratio of Auditing Research, 4(2), 107-124.
• Süzerler, S. N. (2013). Öğretmenlerde algılanan örgütsel destek ile eğitim denetmenlerine yönelik tutum arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Şamdan, Y. (2023). Türk kamu yönetiminde şeffaflık ve hesap verebilirlik. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, S.6(3), ss.926-942.
• Şanda, P. (2021). Öğretmenlerin denetime ilişkin tutumları ile mesleki öğrenmeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Akademi Dergisi, 1(1), 64-83.
• Şener, U. (2024). İç denetimde yapay zekâ kullanımını etkileyen faktörler. Denetişim (31), 210-223. https://doi.org/10.58348/denetisim.1541957
• Tesfaw, T. A., & Hofman, R. H. (2014). Relationship between instructional supervision and Professional development. The International Education Journal: Comparative Perspectives, 13(1), 82-99.
• The Control Environment (2024). https://ecampusontario.pressbooks.pub/internalauditing/chapter/introduction-5/. (Erişim Tarihi, 25 Aralık 2024).
• Tornatzky, L. G., & Fleischer, M. (1990). The processes of technological innovation. Lexington Books.
• Vijayaamalar, G., & Suhaida, A. K. (2013). Sikap guru terhadap penyeliaan pengajaran yang dijalankan di sekolah menengah kebangsaan, zon Bangsar, Kuala Lumpur. Post graduate seminar in education, paper presented at the School of Education, University Putra Malaysia (GREDUC).
• Yazıcıoğlu, Y. & Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yüksel Başar, A., & Gündüz, Y. (2023). Öğretmenlerin denetime ilişkin tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 52(238), 1259-1284.