KRİPTO PARA MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARININ TÜRKİYE EKSENLİ GÜNCELLEMELERİNE BAKIŞ

Yıl 2025, Sayı: 33, 146 - 159, 03.09.2025

Merve Uysal , Serkan Akçay

Öz

Kripto paraların ortaya çıkmasıyla, bu paranın yasallığı konusunda karışıklıklar ortaya çıkmıştır. Bu durum kripto paraların nasıl muhasebeleştirileceğine ve denetleneceğine dair tartışmaları beraberinde getirmiştir. Bununla ilgili uluslararası kuruluşların muhasebe ile ilgili açıklamalarına ve standartlarına bakılsa da, tam olarak net bir uzlaşma sağlanamamıştır. Bu da, kripto paralarla ilgili muhasebe standartlarının oluşması gerekliliğini gün yüzüne çıkarmıştır. Çalışmanın amacı, kripto paraların muhasebe işlemlerinin nasıl olacağına dair bilgilerin sunulması ve Finansal Muhasebe Standartları Kurulu (FASB)’ın yayınladığı güncellemenin getirdiği düzenlemeler hakkında bilgi vermektir. Güncelleme neticesinde ortaya çıkan karmaşanın hafifletileceği düşünülmektedir. Ayrıca 2024 Aralık ayında Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) tarafından yayımlanan “BOBİ FRS Kripto Varlıklara İlişkin Değişiklikler” de kripto paralarla ilgili düzenlemeleri içermektedir. Kripto paraların kullanımı günden güne artmaktadır ve muhasebeleştirilmesinde bir standart gerekmektedir. Çalışmada nitel araştırma tekniklerinden sistematik derleme yöntemi kullanılmıştır. Bunun için yasal düzenlemeler ve literatür taranmıştır. Bu çalışma, güncelleme yeni yayınlandığı için literatüre katkı sağlamak amacıyla hazırlanmıştır. Bu güncelleme ile yeni tartışmalar ortaya çıkabileceği gibi, aynı zamanda literatürdeki boşluğu doldurarak işletmelere rehberlik edecektir. Çalışma sonunda FASB’ın kripto varlıkların değerlemesi ve muhasebeleştirilmesinde tartışmalara cevap bulduğu görülmektedir. Ayrıca, KGK tarafından yapılan çalışmalarında Türkiye’de kripto varlıklar hakkındaki sorulara cevap sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kripto , Para , Standart.

AN OVERVIEW OF THE TURKIYE-ORIENTED UPDATES OF CRYPTOCURRENCY ACCOUNTING AND AUDITING STANDARDS

Öz

With the advent of cryptocurrencies, confusion has arisen about the legality of this money. This, in turn, has led to discussions about how cryptocurrencies will be accounted for and audited. In general, although the explanations and standards of international organizations related to accounting have been examined, a completely clear consensus has not been reached. This, in turn, has brought to the surface the necessity of establishing accounting standards related to cryptocurrencies. The aim of the study is to provide information about how the accounting transactions of cryptocurrencies will be presented and to provide information about the regulations imposed by the update published by the Financial Accounting Standards Board (FASB). It is thought that the confusion caused as a result of the update will be alleviated. In addition, the “BOBI FRS Amendments Related to Crypto Assets” published by the Public Oversight, Accounting and Auditing Standards Authority (KGK) in December 2024 also includes regulations related to cryptocurrencies. The use of cryptocurrencies is increasing day by day and a standard is required for their accounting. The systematic review method, one of the qualitative research techniques, was used in the study. For this purpose, legal regulations and literature have been scanned. This study has been prepared to contribute to the local literature because the update has just been published. As new discussions may arise with this update, it will also guide businesses by filling a gap in the literature. At the end of the study, it is seen that FASB has found answers to the controversies in the valuation and accounting of crypto assets. In addition, in the studies conducted by KGK, it provides answers to questions about crypto assets in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Crypto , Coin , Standard.

Kaynakça

• Ağ A., ve Gülhan, Ü. (2022). TMS/TFRS kapsamında kripto paraların muhasebeleştirilmesi”, Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 35-47.
• Aslan, Ü. (2020). Kripto para muhasebesi üzerine yapılan tartışmalar ve finansal raporlama üzerindeki etkileri. TİDE Academia Research, 2(2), 257-286.
• Ateş, B. A. (2016). Kripto para birimleri, bitcoin ve muhasebesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 349-366.
• Conte de Leon, D., Stalick, A. Q., Jillepalli, A. A., Haney, M. A., and Sheldon, F. T. (2017). Blockchain: properties and misconceptions. Asia Pacific Journal of Innovation and Entrepreneurship, 11(3), 286-300.
• Dragomir, V. D., and Dumitru, V. F. (2023). Recognition and Measurement of Crypto-Assets from the Perspective of Retail Holders. FinTech, 2(3), 543-559.
• Dizkırıcı, A. S., ve Gökgöz, A. (2018). Kripto para birimleri ve Türkiye'de bitcoin muhasebesi. Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 4(2), 92-105.
• Dupuis, D., Smith, D., Gleason, K., and Kannan, Y. (2023). Bitcoin and beyond: crypto asset considerations for auditors/forensic accountants. Journal of Forensic and Investigative Accounting, 15(3).
• FASB. (2023a). Accounting for and disclosure of crypto assets (Completed Project Summary),https://www.fasb.org/page/PageContent?pageId=/projects/recentlycompleted/accounti ng-for-and-disclosure-of-crypto-assets.html, (Erişim Tarihi: 26.02.2024).
• FASB (2023b), Accountıng Standards Update 2023-08—Intangibles—Goodwill and Other—Crypto Assets (Subtopic 350-60. https://www.fasb.org/Page/Document?pdf=ASU%202023-8.pdf&title=ACCOUNTING%20 STANDARDS% 20UPDATE%202023-08%E2%80%94Intangibles%E2%80%94Goodwill%20and%20Other%E2%80%94Crypto%20Assets%20(Subtopic%20350-60):%20Accounting %20for%20and%20Disclosure%20of%20Crypto%20Assets (Erişim Tarihi: 26.02.2024).
• France, M., Janggur, M., and Nugrahanti, P. (2022). Implementation of accounting standards for cryptocurrency companies in Indonesia. Journal of Asian Business Strategy, 12(2), 139149.
• Gitmez, E. (2023). Devletlerin kripto varlıklara ilişkin hukuki düzenlemeleri üzerinden bir değerlendirme. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 27(1), 126.
• Gröblacher, M. (2018). Cryptocurrencies (Bitcoins) in financial reporting-New challenge for accountants. FINIZ 2018-The Role of Financial and Non-Financial Reporting in Responsible Business Operation, 88-93.
• Güdelci, E. (2020). Ufrs kapsamında kripto para işlemlerinin muhasebeleştirilmesi: kripto paralar gerçekten para mı?. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 22(2), 237-257.
• Hsieh, S. F., and Brennan, G. (2022). Issues, risks, and challenges for auditing crypto asset transactions. International Journal of Accounting Information Systems, 46, 100569.
• Hubbard, B. (2023). Decrypting crypto: implications of potential financial accounting treatments of cryptocurrency. Accounting Research Journal. Ahead-of-print
• Jakubowicz, F. V., Munteanu, I., and Mirea, M. (2023). Developments in cryptocurrency transactions and ımplications for audit and accounting activities. Ovidius University Annals, Economic Sciences Series, 23(1), 951-957.
• Jayasuriya, D. D., and Sims, A. (2023). From the abacus to enterprise resource planning: is blockchain the next big accounting tool?. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 36(1), 24-62.
• Kamalak, M. (1980). Para ve para sistemleri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(3-4).
• Kamu Gözetimi Kurumu. (2023). TMS 7 Nakit Akış Tabloları Standardı,https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%20 Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2019Seti/TMS/TMS%207, (Erişim Tarihi: 23.02.2024).
• Kamu Gözetimi Kurumu (2024a). BOBİ FRS Kripto Varlıklara İlişkin Değişiklikler, https://www.kgk.gov.tr/ContentAssignmentDetail/5069/BOBI%CC%87-FRS-Kripto-Varl%C4%B1klara-I%CC%87lis%CC%A7kin-Deg%CC%86is%CC%A7ikliklerin-Yay%C4%B1mlanmas%C4%B1 (Erişim Tarihi: 14.02.2025).
• Kamu Gözetimi Kurumu (2024b). BOBİ FRS Kripto Varlıklara İlişkin Değişiklikler,https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/Kurul%20Kararlar%C4%B1/BOBIFRSKriptoVarliklaraIliskinDegisiklikler.pdf (Erişim Tarihi: 14.02.2025).
• Klopper, N., and Brink, S. M. (2023). Determining the appropriate accounting treatment of cryptocurrencies based on accounting theory. Journal of Risk and Financial Management, 16(9), 379.
• Lima Marques, M., and dos Santos, O. M. (2024). Cryptocurrencies accounting treatment. Journal of Globalization, Competitiveness and Governability, 18(1).
• Mirsadikova, D. D. (2023). Accountıng for cryptocurrencıes. Internatıonal Journal Of Economıcs And Accountıng Revıew, 1(1).
• Procházka, D. (2018). Accounting for bitcoin and other cryptocurrencies under IFRS: A comparison and assessment of competing models. The International Journal of Digital Accounting Research, 18(24), 161-188.
• Raiborn, C., and Sivitanides, M. (2015). Accounting issues related to Bitcoins. Journal of Corporate Accounting & Finance, 26(2), 25-34.
• Ramassa, P., and Leoni, G. (2021). Standard setting in times of technological change: accounting for cryptocurrency holdings. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 35(7), 15981624.
• T.C. Resmi Gazete. Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik. 16.04.2021. Sayı: 31456
• Sheela, S., Alsmady, A. A., Tanaraj, K., and Izani, I. (2023). Navigating the future: Blockchain’s impact on. accounting and auditing practices. Sustainability, 15(24), 16887.
• Sixt, E., and Himmer, K. (2019). Accounting and taxation of cryptoassets. Available at SSRN 3419691.
• SPK (2025). III-35/B.1 Sayılı Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıların Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliğ ve III-35/B.2 sayılı Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıların Çalışma Usul ve Esasları ile Sermaye Yeterliliği Hakkında Tebliğ Basın Duyurusu. chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://spk.gov.tr/data/67d281ad8f95db1558974f68/Kripto_13032025.pdf (Erişim Tarihi: 29.05.2025).
• Şahin, O. N. (2018). TMS & TFRS işiğinda muhasebe, vergi ve denetim açisindan Bitcoin ve diğer kripto para birimleri. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(4), 898-923.
• Tokmak, E. ve Kenger. E. (2022). “Ödeme sistemleri ve Kripto para”, Socıal Scıences Studıes Journal (SSSJournal), 4(23), 4696-4705.
• Tomczak, T. (2022). “Crypto-assets and crypto-assets’ subcategories under MiCA Regulation”, Capital Markets Law Journal, 17(3), 365-382.
• Topcu, B. A., ve Sarıgül, S. S. (2020). “Dünyada ve Türkiye’de blok zinciri teknolojisi: finans sektörü, dış ticaret ve vergisel düzenlemeler üzerine genel bir değerlendirme”, Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 27-39.
• Tredinnick, L. (2019). “Cryptocurrencies and the blockchain”, Business Information Review, 36(1), 39-44. Yalçın, S. (2019). “Kripto değişim araçlarının muhasebeleştirilmesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (81), 101-120.
• Yüksel, A. E. B. (2015). “Elektronik para, sanal para, Bıtcoın ve lınden doları’na hukuki bir bakış”. Journal of Istanbul University Law Faculty, 73(2), 173220.
• Zetzsche, D. A., Buckley, R. P., Arner, D. W., and van Ek, M. (2023). Remaining regulatory challenges in digital finance and crypto-assets after MiCA. Zetzsche https://www.coingecko.com/tr/global-charts#:~:text=Global%20kripto%20para%20piyasas%C4%B1%20de%C4%9Feri,piyasa%20hakimiyeti%20oran%C4%B1%2049.42%25%20%C5%9F eklindedir, (Erişim Tarihi: 19.02.2024).
• İnternet Kaynakları
• AICPA& CIMA (2019). Accounting for and Auditing of Digital Asset. https://www.aicpa-cima.com/resources/download/accounting-for-and-auditingof-digital-assets-practice-aid-pdf, (Erişim Tarihi: 11.02.2024).
• European Central Bank. (2012). Virtual Currency Schemes, https://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/other/virtualcurrencyschemes201210en.pdf, (Erişim Tarihi: 22.02.2024). PCOAB.(2023).https://assets.pcaobus.org/pcaobdev/docs/defaultsource/documents/prioritiesspotlight.pdf?sfvrsn=5c104095_2, (Erişim Tarihi: 23.02.2024).
• Hürriyet Bigpara. (2022). BDDK Başkanından Kripto Para Açıklaması: Yasal Düzenleme için çalışıyoruz, https://bigpara.hurriyet.com.tr/haberler/bitcoin-haberleri/bddkbaskanindankripto-para-aciklamasi-yasal-duzenleme-icin-calisiyoruz_ID1473978/, (Erişim Tarihi: 23.02.2024).
• BDDK. (2013). https://www.bddk.org.tr/Duyuru/EkGetir/510?ekId=530, (Erişim Tarihi: 23.02.2024).
• ACCA Global. (2023). Accounting for cryptocurrencies. https://www.accaglobal.com/gb/en/student/exam-support-resources/professionalexams-study-resources/strategic-business-reporting/technicalarticles/cryptocurrencies.html, (26.02.2024).
• KPMG (2023), Accounting for cryptocurrencies - IFRS framework - KPMG Ireland. https://kpmg.com/ie/en/home/insights/2023/03/accounting-for-cryptocurrencies.html, (Erişim Tarihi: 26.02.2024).
• PRNewswire. (2017). “Verady Launches VeraNet, a Cryptocurrency Accounting and Audit Platform”, https://www.prnewswire.com/news-releases/verady-launches-veranet-acryptocurrency-accounting-and-audit-platform-300539666.html, (Erişim Tarihi: 26.02.2024).
• Tradingview.com. (2023). Bitcoin’i yasal para birimi olarak kabul eden ülkeler, TradingView Haberleri, https://tr.tradingview.com/news/coinkolik:1f4abc039d9e8:0/, (Erişim Tarihi: 27.02.2024).
• Bdturkeycom. (2023). https://www.kripto-varlik-kanun-taslagi-yeni.pdf (teimg.com), (Erişim Tarihi: 27.02.2024).
• Consilium.europa.eu. (2022), Digital finance: agreement reached on European crypto-assets regulation (MiCA) - https://www.consilium.europa.eu/en/press/pressreleases/2022/06/30/digital-finance-agreement-reached-on-european-crypto-assetsregulation-mica/, (Erişim Tarihi: 28.02.2024).
• Academy.binance.com (2023). MiCA (Kripto Varlık Piyasaları Tüzüğü) Nedir? https://academy.binance.com/tr/articles/what-is-mica-markets-in-crypto-assetsregulation, (Erişim Tarihi: 29.02.2024).
• Btc.org (2021), Kripto Varlıkların Vergi- Muhasebe ve Denetim Yönünden İncelenmesi Raporu. chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://bctr.org/dokumanlar/Kripto_Varliklarin_Vergi_Muhasebe_ve_Denetim_Yonunden_Incelenmesi.pdf (Erişim Tarihi: 01.03.2024).