A MANUSCRIPT OF ‘ABDULLAH BOSNAWI ABOUT THE LETTERS OF THE NAME ALLAH: ANALYSIS, EDITION AND TRANSLATION
Öz
Muḥyiddīn Ibn al-‘Arabī’s (d. 638/1240) Fuṣūṣ al-ḥikem is one of the most annotated works in the history of mysticism. In these commentaries, we see Muayyed al-Jandī’s(d. 711/1311) work is about all the text of Fuṣuṣ and analiyses ‘Arabī’s metaphysical views. One of the subjects which Jandī deals in the introduction is the secrets andtruths of the letters of Allah. The author touches on the order in which the letters of this name correspond in which is accepted by Ibn al-‘Arabī. Muḥammed al-Baqqānīal-Shamī thought that Jandī was thinking differently from the Sheikh and asked the problem to ‘Abdullah al-Bosnawī who is known as ‘Shārih al-Fuṣuṣ” in his period. Bosnawī writed a treatise in Arabic for the explanation of the matter. In our study,we aimed to determine the views of Jandī and Bosnawī on the subject and to revealthe critical edition of the manuscript.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Alkış, Abdurrahim, Abdurrezzâk Kâşânî ve Şerhu Fusûsi’l-hikem Adlı Eserinin Tahkîk ve Tahlîli, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, 2008.
- Baş, Derya, “Fusûsu'l-hikem Şerhçiliği ve Ekberî Gelenek”, III. Uluslararası Sadreddîn Konevî Sempozyumu Sadreddîn Konevî Tasavvuf, Felsefe ve Din, ed. Erdal Baykan, Fatih Kaleci, 144-155, Konya: 2018.
- Bayrakdar, Mehmet, “Sadreddin Konevî ve Davûd el-Kayserî”, I. Uluslararası Sadreddîn Konevî Sempozyumu Bildirileri, haz. MEBKAM, 33-36, Konya: Mebkam Yayınları, 2010.
- Bilgin, Azmi, “Osmanlı Kaynaklarına Göre Sadreddîn-i Konevî”, I. Uluslararası Sadreddîn Konevî Sempozyumu Bildirileri, haz. MEBKAM, 43-49, Konya: Mebkam Yayınları, 2010.
- Bolat, Ali, Bir Tasavvuf Okulu Olarak Melâmetîlik, İstanbul: İnsan Yayınları, 2011.
- Bosnevî, Abdullah, Şerhu li ba’zi kelâmi’ş-Şeyh Müeyyed el-Cendî fî Şerhi Fusûsi’l-hikem, Ayasofya, 2077: 46a-48a, Süleymaniye Kütüphanesi.
- Bosnevî, Abdullah, Tecelliyyâtu arâisi’n-nusûs fî manassat-ı hikemi’l-Fusûs, İstanbul: Matbaa-i Âmire, 1290/1873.
- Bursalı Mehmed Tahir Efendi, Osmanlı Müellifleri, haz. A. Fikri Yavuz-İsmail Özen, İstanbul: Meral Yayınları, ts.
- Câmî, Abdurrahman, Evliyâ Menkıbeleri Nefehâtü’l-üns, trc. Lâmiî Çelebi, haz. Süleyman Uludağ-Mustafa Kara, İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2011.
- Cendî, Müeyyedüddîn, Nefhatü’r-Rûh ve Tuhfetü’l-Fütûh, thk. Necib Mâyil Herevî, Tahran: İntişârât-ı Mevlâ, 1362.
- Cendî, Müeyyedüddîn, Şerhu Fusûsi’l-hikem, thk. Celâleddîn Aştiyânî, Kum: Müessesetü Bûstân Kitâb, 1373.
- Demirli, Ekrem, İslam Metafiziğinde Tanrı ve İnsan, İstanbul: Kabalcı Yayıncılık, 2012.
- Doğru, Erdinç, “Lâfzatullah’ın Etimolojik, Semantik ve Fonetik Analizi”, Eskiyeni 32: 8-12.
- Fenârî, Muhammed b. Hamza, Misbâhü’l-üns, tsh. Muhammed Hâcevî, Tahran: İntişârât-ı Mevlâ, 1388.
- Gölpınarlı, Abdulbaki, Melâmîlik ve Melâmîler, y.y., 1924.
- İbnü'l-Arabî, Muhyiddîn, Fütûhât-ı Mekkiyye, trc. Ekrem Demirli, İstanbul: Litera Yayıncılık, 2015.
- Kara, Mustafa, “Abdullah Bosnevî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 1: 87. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1988.
- Kartal, Abdullah, “Bursa’da Bosnalı Bir Melâmî Abdullah Bosnevî Hayatı, Eserleri ve Bir Kasidesi”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/6 (1994): 297-312.
- Kılıç, Mahmud Erol, “Fusûsü’l-hikem”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 13:230-237, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1996.
- Konevî, Sadreddîn, Şerhu Esmâillâhi’l-hüsnâ Esmâ-i Hüsnâ Şerhi, trc. Ekrem Demirli, İstanbul: İz Yayınları, 2013.
- Konevî, Sadreddîn, İ‘câzü’l-beyân fî te’vîli’l-ümmi’l-Kur’ân Fâtiha Sûresi Tefsiri, trc. Ekrem Demirli, İstanbul: İz Yayıncılık, 2013.
- Musakhanov, Orkhan, Afîfüddin Tilimsânî’nin İlâhî İsimler Nazariyesi ve Meâni’l-esmâi’l-ilâhiyye Adlı Eserinin Tahkiki, Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, 2016.
- Tek, Abdürrezzak, Müstakîmzâde Süleyman Sadeddîn’in Risâle-i Melâmiye-i Bayrâmiye Adlı Eserinin Metni ve Tahlili, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, 2000.
- Topaloğlu, Bekir. “Allah” (Etimoloji), Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 2:471, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1989.
- Yılmaz, Selahattin, “Arapçada Allah İsminin Etimolojisi ve Onunla Yapılan Deyimlerin Filolojik Yapısı”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/2: 202
- Ziyâî, Ali Ekber, “Abdullah Bosnevî ve Sırr-ı Yakin Risâlesi”, Misbah 9 (2014): 81-96.
Öz
Muhyiddîn İbnü'l-Arabî’nin (ö. 638/1240) Fusûsu’l-hikem adlı eseri tasavvuftarihinde üzerine en çok şerh yazılan eserlerin başında gelir. Bu şerhlerin içinde,Fusûs metninin tamamına yönelik olan Müeyyed Cendî’nin (ö. 711/1311) şerhi İbnü'l-Arabî’nin metafizik görüşlerinin ağırlıklı olarak incelendiği bir eser olarak karşımıza çıkmaktadır. Cendî’nin, şerhinin mukaddimesinde geniş bir biçimde ele aldığı konulardan biri Allah isminin harflerinin sırları ve hakîkatleridir. Allah ismininkökenini de ele alan müellif, bu ismin harflerinin İbnü'l-Arabî’nin kabul ettiği sistemde hangi mertebelere karşılık geldiğine değinir. Cendî’nin konuları oldukça dağınık işlemesi ve üslûbunun zorluğu sebebiyle Allah isminin harf sayısı ve karşılık geldiği mertebeler hakkında Şeyh’in kabul ettiğinin aksine bir görüşte olduğu zehâbına kapılan Muhammed el-Bakkānî eş-Şâmî, konuyu devrinde “Şârihu’l-Fusûs” olarak tanınan Abdullah Bosnevî’ye sormuş, Bosnevî de meselenin izâhı için Arapçaolarak bir risâle kaleme almıştır. Çalışmamızda Cendî ve Bosnevî’nin konuyla ilgili görüşlerini doğru olarak tespit etmeyi ve risâlenin tahkīkli olarak gün yüzüne çıkmasını hedefledik.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Alkış, Abdurrahim, Abdurrezzâk Kâşânî ve Şerhu Fusûsi’l-hikem Adlı Eserinin Tahkîk ve Tahlîli, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, 2008.
- Baş, Derya, “Fusûsu'l-hikem Şerhçiliği ve Ekberî Gelenek”, III. Uluslararası Sadreddîn Konevî Sempozyumu Sadreddîn Konevî Tasavvuf, Felsefe ve Din, ed. Erdal Baykan, Fatih Kaleci, 144-155, Konya: 2018.
- Bayrakdar, Mehmet, “Sadreddin Konevî ve Davûd el-Kayserî”, I. Uluslararası Sadreddîn Konevî Sempozyumu Bildirileri, haz. MEBKAM, 33-36, Konya: Mebkam Yayınları, 2010.
- Bilgin, Azmi, “Osmanlı Kaynaklarına Göre Sadreddîn-i Konevî”, I. Uluslararası Sadreddîn Konevî Sempozyumu Bildirileri, haz. MEBKAM, 43-49, Konya: Mebkam Yayınları, 2010.
- Bolat, Ali, Bir Tasavvuf Okulu Olarak Melâmetîlik, İstanbul: İnsan Yayınları, 2011.
- Bosnevî, Abdullah, Şerhu li ba’zi kelâmi’ş-Şeyh Müeyyed el-Cendî fî Şerhi Fusûsi’l-hikem, Ayasofya, 2077: 46a-48a, Süleymaniye Kütüphanesi.
- Bosnevî, Abdullah, Tecelliyyâtu arâisi’n-nusûs fî manassat-ı hikemi’l-Fusûs, İstanbul: Matbaa-i Âmire, 1290/1873.
- Bursalı Mehmed Tahir Efendi, Osmanlı Müellifleri, haz. A. Fikri Yavuz-İsmail Özen, İstanbul: Meral Yayınları, ts.
- Câmî, Abdurrahman, Evliyâ Menkıbeleri Nefehâtü’l-üns, trc. Lâmiî Çelebi, haz. Süleyman Uludağ-Mustafa Kara, İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2011.
- Cendî, Müeyyedüddîn, Nefhatü’r-Rûh ve Tuhfetü’l-Fütûh, thk. Necib Mâyil Herevî, Tahran: İntişârât-ı Mevlâ, 1362.
- Cendî, Müeyyedüddîn, Şerhu Fusûsi’l-hikem, thk. Celâleddîn Aştiyânî, Kum: Müessesetü Bûstân Kitâb, 1373.
- Demirli, Ekrem, İslam Metafiziğinde Tanrı ve İnsan, İstanbul: Kabalcı Yayıncılık, 2012.
- Doğru, Erdinç, “Lâfzatullah’ın Etimolojik, Semantik ve Fonetik Analizi”, Eskiyeni 32: 8-12.
- Fenârî, Muhammed b. Hamza, Misbâhü’l-üns, tsh. Muhammed Hâcevî, Tahran: İntişârât-ı Mevlâ, 1388.
- Gölpınarlı, Abdulbaki, Melâmîlik ve Melâmîler, y.y., 1924.
- İbnü'l-Arabî, Muhyiddîn, Fütûhât-ı Mekkiyye, trc. Ekrem Demirli, İstanbul: Litera Yayıncılık, 2015.
- Kara, Mustafa, “Abdullah Bosnevî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 1: 87. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1988.
- Kartal, Abdullah, “Bursa’da Bosnalı Bir Melâmî Abdullah Bosnevî Hayatı, Eserleri ve Bir Kasidesi”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/6 (1994): 297-312.
- Kılıç, Mahmud Erol, “Fusûsü’l-hikem”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 13:230-237, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1996.
- Konevî, Sadreddîn, Şerhu Esmâillâhi’l-hüsnâ Esmâ-i Hüsnâ Şerhi, trc. Ekrem Demirli, İstanbul: İz Yayınları, 2013.
- Konevî, Sadreddîn, İ‘câzü’l-beyân fî te’vîli’l-ümmi’l-Kur’ân Fâtiha Sûresi Tefsiri, trc. Ekrem Demirli, İstanbul: İz Yayıncılık, 2013.
- Musakhanov, Orkhan, Afîfüddin Tilimsânî’nin İlâhî İsimler Nazariyesi ve Meâni’l-esmâi’l-ilâhiyye Adlı Eserinin Tahkiki, Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, 2016.
- Tek, Abdürrezzak, Müstakîmzâde Süleyman Sadeddîn’in Risâle-i Melâmiye-i Bayrâmiye Adlı Eserinin Metni ve Tahlili, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, 2000.
- Topaloğlu, Bekir. “Allah” (Etimoloji), Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 2:471, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1989.
- Yılmaz, Selahattin, “Arapçada Allah İsminin Etimolojisi ve Onunla Yapılan Deyimlerin Filolojik Yapısı”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/2: 202
- Ziyâî, Ali Ekber, “Abdullah Bosnevî ve Sırr-ı Yakin Risâlesi”, Misbah 9 (2014): 81-96.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Mayıs 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 |
Cited By
Abdullah Bosnevî’nin Zülkarneyn’in Batı Seferine Dair İşârî Tefsir Risalesi
Cumhuriyet İlahiyat Dergisi
https://doi.org/10.18505/cuid.1251889
Dergiabant Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.