ARAPÇADAN TÜRKÇEYE ÖDÜNÇLENEN KELİMELERİN ARAPÇA KELİMELERİ ANLAYIP EZBERLEMEDE ETKİSİ

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 13, 305 - 336, 31.05.2019

Ramazan Kılıç

https://doi.org/10.33931/abuifd.518231

Cited By: 2

Öz

Yabancı
dil öğrenmek, ciddi çabalar gerektiren karmaşık bir süreçtir. Zira pek çok
unsur bu sürecin bir parçası olabilir. Bunlardan biri de sözcük öğrenme ve
sözcük bilgisidir. Geçmişten günümüze, sözcüklerin ezberlenmesi ve bellekte
saklanması amacıyla birçok strateji geliştirilmiş ve uygulanmıştır. Her dilin
kendine özgü yapısı sebebiyle yeni sözcük öğrenme stratejileri geliştirilebilir.
Özellikle anadili Türkçe olup hedef dil olarak Arapça öğrenen kitle için sözcük
öğrenmede ciddi kolaylıklar mevcuttur. Günümüz Türkçesinde de aslı Arapça olan
pek çok sözcük yaygın şekilde kullanılmaktadır. İki dil arasındaki bu denli yakınlık
dil öğrenmede değerlendirilecek bir fırsat niteliğindedir. Özellikle ana dili
Türkçe olup Arapça öğrenmeye başlayan/dil yeterliliği başlangıç seviyesinde
olan kimselerin güdülenmelerini olumlu yönde artıracak bu strateji, Arapça
öğrenme sürecini daha uzun ve sağlıklı bir zemine oturtabilecektir. Elinizdeki
çalışma, Arapça ve Türkçenin sözcük yapısı ve sözcük öğrenme stratejilerinin
keyfiyetini ortaya koymak amacıyla yapılmaktadır. Böylece anadili Türkçe olup
Arapçayı yabancı bir dil olarak öğrenenler, Arapça sözcükleri daha kolay bir
şekilde anlayıp öğrenebilecektir. 

Anahtar Kelimeler

Arapça, Çağrışım, el-İştikâk, el-Taṣrīf, Ödünçleme

THE EFFECT OF ARABIC-TO-TURKISH BORROWING WORDS AS A UNDERSTANDING AND LEARNING ARABIC VOCABULARY

Öz

Learning
a foreign language is complex process that requires serious efforts. Many
elements can be part of this process. At the beginning of these elements comes
word learning and vocabulary. From past to present, many strategies have been
developed in order to memorize a word. Systematic new vocabulary learning
strategies can be developed for each language because of its unique structure.
Especially there are great facilities for the target group who learn Arabic as
the target language and their native language is Turkish. The origin of many
Turkish words are etymologically based Arabic language. This closeness between
the two languages has the potential to provide serious unmissable opportunities
for language learning. This strategy, which will increase the motivation of
those whose mother tongue is Turkish and who is learning Arabic, or whose
language proficiency is at the beginning level, will make the Arabic learning
process longer and healthier. This work is done in order to reveal the
structure of Arabic and Turkish word structure and the possibility of word
learning strategies. By this means, those who speak Arabic as a foreign
language and have a mother tongue in Turkish will have serious advantages in
learning and understanding vocabulary.

Anahtar Kelimeler

Arabic Language, Associations, al-Ishtiqaq/Derivation, al-Taṣrif/Declension, Borrowing

Kaynakça

• el-ʿAfgānî, Saʿîd, min-Tārîḫi’n-Naḥv, Beyrut: Dāru’l-Fikr. ts.
• Ahmedî, Muhammed Nebî, “Taʿlīmu’l-Luġati’l-ʿArabiyye fī Īrān”, İʿdāʾāt Naḳdiyye/ 5 (2010), 27-44.
• Akar, Ali, Türk Dili Tarihi-Dönem-Eser-Bibliyografya, İstanbul: Ötüken Yayınları, 2017.
• Akgöz, Erkan - Yüksel Gürsoy, “Türkiye Eğitiminde Yabancı Dil Öğrenme, İstek ve Kararlılıkları: Selçuk Üniversitesi Beyşehir Örneği”, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2/ 1 (2014), 21-28.
• Allen, Virginia French, Techniques in Teaching Vocabulary, Oxford: Oxford University Press, 1983.
• Altınörs, Atakan, Dil Felsefesine Giriş, İstanbul: İnkılâp Yayınları, 2003.
• Muḥammed el-ʿAntâḳî, el-Vecîz fî Fıkḥı’l-Luga. Beyrut: Dâru’ş-Şarḳi’l-ʿArabî li’t-Ṭıbâʿa ve’n-Neşr, 1969.
• Atabay, Neşe - İbrahim Kutluk - Sevgi Özel, Sözcük Türleri, I. bs., İstanbul: Papatya Bilim, 2003.
• Atiyye, Cordci Şahin, Sülletü’l-Lisân fi’s-Sarf ve’l-Nahvi ve’l-Beyân, IV. bs., Beyrut: Dâru’r-Reyhânî, ts.
• Banks, Tiffini, “Foreing Language Learning Difficulties and Teaching Strategies”, (Yüksek Lisans Tezi, School of Education Dominican University of California, 2008).
• el-Berdeʾî, Saʿduddîn Saʿdullâh, Ḥâdâiḳu’d-Daḳâik fî Şerḥ Risâle ʿAlâmeti’l-Ḥaḳâiḳ ve Huve Şerḥu’n-Nemûẕec fi’n-Naḥv li-Zemaḥşerî, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ʿIlmıyye, 1971.
• ----------, Hadâikü'l-Dekâik, İstanbul: Salah Bilici Kitabevi, ts.
• Beyatlı, Yahya Kemal, Çocukluğum Gençliğim Siyasi ve Edebi Hatıralarım, VIII. bs., İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, 2017.
• Beyreli, Latif - Zerrin Çetindağ - Ayşegül Celepoğlu, Yazılı ve Sözlü Anlatım, VIII. bs., Ankara: Pegem Akademi, 2015.
• Birdong, David, “Age and Second Language Acquisition and Processing: A Selective Overview”, Language Learning 56/ 1 (2006), 9-49.
• Braun, Friederike, “The Communication of Gender in Turkish”, Gender Across Languages, (edt. Marlis Hellinger - Hadumod Bubmann) Amsterdam: John Benjamins Publishing Company, 2001, I, 283-306.
• Civelek, Yakup, “Arap Dilinde Naht ve Kelime Türetmede ‘Naht’ Yönteminin Kullanımı”, Nüsha/10, (2003), 97-118.
• Csikszentmihalyi, Mihaly. Maria Mei-ha Wong Wong, “Motivation and Academic Achievement: The Effects of Personality Traits and the Quality of Experience” Journal of Personality, 59/ 3 (1991), 539-574.
• Çelik, Ejder, “Edebiyat Eseri Toplumun Aynasıdır: Edebiyat ve Sosyoloji İlişkisi Üzerine”, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, 104/(2013), 59-64.
• Cevizci, Ahmet, Felsefe Sözlüğü, “Çağrışım” Maddesi, III. bs., İstanbul: Paradigma Yayıncılık, 1999.
• Daşkıran, Yaşar, “Arap Dilinde Terim Sorunu”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 14/14 (2014), 191-214.
• ed-Deʿās, İzzet ʿUbeyd, el-Vâdıh fî Şerhi’l-Mukaddimeti’l-Cezeriyye fî ʿIlmi’t-Tevcîh, II. bs., Suriye: Dâru’l-İrşâd, 2005.
• Demirel, Melek, ‘‘Üniversite Öğrencilerinin Kullandıkları Dil Öğrenme Stratejileri’’, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi/43 (2012), 141-153.
• Demirpolat, Başak Coşkun, “Türkiye’nin Yabancı Dil Öğretimiyle İmyihanı”, Analiz/131 (2015), 1-19.
• Diyâb, Ahmed, “el-Meşâkil elletî Tüvâcihü’l-Etrâk Fî Taʿlîmi’l-Lugati’l-ʿArabiyye ve’l-Mukterahât”, (Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2012).
• Dörnyei, Zoltan, Motivational Strategies in the Language Classroom: Cambridge Language Teaching Library, Cambridge: Cambridge University Press, 2001.
• Dycus, David, “Guessing Word Meaning from Context: Should We Encourage It”, Literacy Across Cultures, 1/ 2 (1997), 1-2.
• el-Enṣârî, Cemâlüddîn b. Manzûr, Lisânü’l-ʿArab, III. bs., Beyrut: Dāru’s-Sādır, 1414/1994, IX.
• Ercan, Leyla. “İlköğretim Okulu Yabancı Dil Öğretim Programı”, Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu (edt. Ayşegül Ataman), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2001.
• El-Fîrûzâbâdî, el-Ḳâmûsu’l-Muḥît (nşr. Mektebü Tahḳîḳü’t-Türâss fî Müesseseti’r-Risâle), VIII. bs., Beyrut: Müessesetü’r-Risâle li’ṭ-Ṭıbâʿa ve’n-Neşr, 2005.
• Emīn, ʿAbdullāh, el-İştikâk, Kahire, y.y., 1956.
• Engin, Ali Osman - Mustafa Calapoğlu – Sibel Gürbüzoğlu, ‘‘Uzun Süreli Bellek ve Öğrenme’’, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi/2 (2008), 251-262.
• Er, Abdullah, “Yabancı Dil Öğretiminde Okuma”, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi/ 12, 208-218.
• Eriş, Hamza, Arapçadan Türkçeleşmiş Kelimeler Sözlüğü, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014.
• Ersal, Özkan, Öğrenmeyi Öğret Bana, III. bs., Konya: Bahçıvanlar Basım, 2006.
• el-Eşmûnî, Nûruddîn, Şerḥu’l-Eşmûnî Liʾelfiyyeti İbn Mâlik, I. bs., Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ʿIlmiyye, 1998, IV.
• el-Galayînî, Muṣtafa, Câmiʿu’d-Durûsi’l-ʿArabiyye, XXX. bs, Beyrut: el-Mektebetü’l- ʿAsrıyye, 1994, I.
• el-Ġaylî, ʿAbdulmecīd b. Muḥammed b. ʿAli, el-Meʿāni’ṣ-Ṣarfiyye ve Mebānīhē, y.y., 2007.
• Farghaly, Ali. “The Arabic Language, Arabic Linguistics and Arabic Computational Linguistics”, Arabic Computational Linguistics (edt. Ali Farghaly), San Francisco: Center for the Study of Language and Inf, 2010, 43-81.
• Gabrielatos, Costas, “L1 Use in ELT: Not a Skeleton, Tut a Bone of Contention. Bridges/ 6 (2001), 33-35.
• Genç, Ayten, “İlk ve Ortaöğretim Okullarında Yabancı Dil Ders Kitabı Seçimi”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi/ 22 (2002), 475-481.
• Göktürk, Akşit, Okuma Uğraşı, IV. bs., İstanbul: Yapı Kredi Yay., 1997.
• Greifenhagen, Franz Volker, “Traduttore Traditore: An Analysis of the History English Translation of the Qur’an”, Islam and Christian–Muslim Relations, 3/2 (1992), 274-291.
• Gündüzöz, Soner, Arap Düşüncesinin Büyübozumu, I. bs., Samsun: Etüt Yay., 2011.
• ________. “Arapçada Kültür Dil İlişkisi: Arapça’nın Yapılanmasında ve Algılanmasında Etkili Ögeler”, Dinbilimleri Akademik Araştırmalar Dergisi, 5/2, (2005), 215-229.
• ________. Arapçanın Söz Varlığı, I. bs., Ankara: Grafiker Yayınları, 2015.
• Gültekin, Mehmet, “Öğrenme ve Öğretme İlkeleri”, Öğretim İlke ve Yöntemleri (edt. Kıymet Selvi), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yay., 2008, s. 65-86.
• Güven, Ali, “Toplumsal Dilbilimin Kapsam Alanı”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi/13 (2012), 55-62.
• Güven, Şahin, Kur’an’ın Anlaşılması ve Yorumlanmasında Çokanlamlılık Sorunu, I. bs., İstanbul: Denge Yayınları, 2005.
• Hachimi, Atiqa, “Shifting Sands: Language and Gender in Moroccan Arabic”, Gender Across Languages (edt. Marlis Hellinger - Hadumod Bubmann), Amsterdam: John Benjamins Publishing Company, 2001, I, 27-48.
• el-Hamlâvî, Ahmed b. Muḥammed, Şeze’l-ʿArf fī Fenni’ṣ-Ṣarf, Beyrut: Dârü’l-Kiyân, ts.
• el-Hicâzî, Maḥmûd Fehmi, ʿIlmu’l-Luġati’l-ʿArabiyye, Kahire: Dâr Garîb li’ṭ-Ṭıbâʿa ve’n-Neşr ve’t-Tevzîʿ, ts.
• Işık, Ali, “Yabancı Dil Eğitimimizdeki Yanlışlar Nereden Kaynaklanıyor?”, Jounal of Language and Linguistic Studies 4/2 (2008), 15-26.
• İbn Cinnî, Ebu’l-Fetḥ ʿOsman. el-Ḫaṣâʾiṣ (nşr. Muḥammed ʿAlî en-Neccâr), Kahire: el-Heyʾetü’l-Mıṣriyyetü’l- ʿÂmme li’l-Kitâb, 1999.
• İbn Fâris, Ebü’l-Hüseyn Aḥmed, Es-Sahıbî fî Fiḳhı’l-Lugati’l-ʿArabiyye ve Mesâʾiluhâ ve Sünenü’l-ʿArab fî Kelâmihâ, Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-ʿIlmiyye: 1997.
• İmer, Kamile - Ahmet Kocaman - A. Sumru Özsoy, Dilbilim Sözlüğü, I. bs., İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2011.
• İstîtiyye, Sâmir Şerîf, el-Esvâtü’l-Lügaviyye: Ruʾye ʿUḍviyye ve Nuṭḳıyye ve Fizyâʾiyye, Yermük: Dâru Vâʾil, 2002.
• Jenkins, Joseph R. Marcy - L. Stein - Katherine Wysocki, “Learning Vocabulary Through Reading”, American Educational Research Journal, 21/ 4 (1984), 767-787.
• Kâmil, Saʿîd Hîbetullâh, “el-İmkâniyyetü’l-Mevdûʿıyye ve’ḍ-Ḍarûreti’l-Mulihha li Tedvîli’l-Muatalahiyyeti’l-ʿArabiyye”, el-Lisânü’l-ʿArabî 39/(1995), 294-302.
• Keleş, Esra - Salih Çepni, “Beyin ve Öğrenme”, Türk Fen Eğitimi Dergisi, 3/ 2 (2006), 66-82.
• Kırkız, Mustafa, “Arap Dilinde Mastar ve Önemi”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15/ 1 (2010), 209-226.
• Komisyon, Birleşmiş Milletler Hakkında Herşey, New York: Birleşmiş Milletler Yayını, 2008.
• Korkmaz, Özgen - Ahmet Mahiroğlu, “Beyin, Bellek ve Öğrenme”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 15/ 1 (2007), 93-104.
• Kuşçu, Ertan, “Sözcük Öğretimi Üzerine Değerlendirmeler ve Fransa Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi’nin (CNRS) Görsel-Anlambilimsel Yorumu”, Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 6/ 2 (2017), 287-303.
• el-Mâlikî, Muhammed Yâsin ʿÎsa el-Farânî, Bülgatü’l-Müştâḳ fî ʿİlmi’l-İştiḳâḳ, Kahire: Dârü Mısri li’t-Tıbāʿa.
• McWhorter, John, The Story of Human Language-Part I, Virginia: The Teaching Company, 2004.
• Nagy, William E. - Patricia A. Herman - Richard C. Anderson, “Learning Words from Context”, Reading Research Quarterly, 20/ 2 (1984), 223-253.
• en-Neccār, Laṭîfe İbrahim, Devrü’l-Bunyeti’s-Ṣarfiyye fî Vasfi’z-Zâhirati’n-Naḥviyye ve Te’kîdihê, Umman: Dâru’l-Beşîr, 1993.
• en-Neccâr, Muhammed Ṭayyibî, “el-Lugatü’l-ʿArabiyyetü’l-Muʿâsıra”, Muḥâḍaratü Celseti’l-Mücemmaʿ, 247-251.
• en-Neccâr, Nâdiye Ramadân, Fıkḥu’l-Lugati’l-ʿArabiyye ve Hasâisuhê, Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye, 2017.
• Ölena, Kozan - Gamze Öksüz, “Beyin ve Dil: Araştırmaların 150 Yılı”, Ankara Üniversitesi Dil Dergisi/147 (2010), 22-39.
• Ömer, Ahmed Muhtar, Mu‘cemü’l-Lügati’l-‘Arabiyyeti’l-Mu‘âsıra, I. bs., Kahire: ‘Âlemü’l-Kütüb, 2008.
• ʿÖmer, Temmâm Hassan, el-Lugatü’l-ʿArabiyye Maʿnâhê ve Mebnêhê, V. bs., Kahire: ʿĀlemü’l-Kütüb, 2006.
• Önkuzu, Esra, “Hazırlık Sınıfı Öğrencilerinin Öğrenme ve Düşünme Stilleri ile Yabancı Dilde Kelimenin Anlamını Tahmin Etme Başarıları Arasındaki İlişki”, (Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2013).
• Özezen, Muna Yüceol, Ana Çizgileriyle Osmanlı Türkçesinde Arapça Etkilerin Grameri, İstanbul: Karahan Kitapevi, 2015.
• Öztürk, Bülent, ‘‘Öğrenme ve Öğretmede Dikkat’’, Milli Eğitim Dergisi, /144 (1999), 51-59.
• Saragi. T, I. S. P. Nation, G. F. Meister, “Vocabulary Learning and Reading”, System, 6/2 (1978), 72-78.
• Sarıgül, Ece, “Yabancı Dil Öğretiminde Sözcük Öğrenimi ve Öğretimi Sürecine Genel Bir Bakış”, The Journal of Academic Social Science Studies/ 54 (2017), 91-104.
• Sav, Bahattin, “Anlam Değişimleri Üzerine Artzamanlı Bir İnceleme”, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23/1 (2003), 147-166.
• Saydı, Tilda Navaro, Yabancı Dil Öğrenmede Başarı Şifreleri: Öğrenme Stratejileri, İstanbul: Bileşim Yayınları, 2007.
• Senemoğlu, Nuray, Gelişim Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan Uygulamaya, VII. bs., Ankara: Gazi Kitabevi, 2005.
• Seven, Mehmet Ali. Ali Osman Engin, “Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,12/2 (2008), 192-212.
• Shen, Ming-Yueh, “Effects of Perceptual Learning Style Preferences on L2 Lexical İnferencing”, System, 38/4 (2010), 539-547.
• Sîbeveyhi, Ebû Bişr ʿAmr b. ʿOs̱man b. Kanber, el-Kitâb (nşr. ʿAbdusselâm Muhammed el-Kârun), III. bs., Kahire: Mektebetü’l-Hancî, 1988, IV.
• Singleton, David, “Age and Second Language Acquisition”, Annual Review of Applied Linguistics, 21/(2001), 77-89.
• Sevim, Sönmez, “Sözlü Dil/Yazılı Dil”, Dilbilim Araştırmaları/(1990), 119-121.
• Sükker, Şâdî Müclî, “Ḳadâyâ Esâsiyye fî Taʿlîmi’l-Lugati’l-ʿArabiyye li’n-Nâtıkîn bi- Gayrihê”, Delîlu’l-ʿArabî , 2017.
• Süleymân, Ahmed, Medhal ilâ ʿIlmi’d-Delâle, I. bs., Kahire: Mektebetü’l-Âdâb, 1991.
• Swanborn, M. S. L - K. De Glopper, “Incidental Word Learning While Reading: A Meta-Analysis”, Review of Educational Research, 69/3 (1999), 261-285.
• Tuʿayme, Rüşdî Ahmed. Mahmûd Kâmil en-Nâka, el-Kitâbu’l-Esâsî: li-Taʿlîmi’l-Lugati’l-ʿArabiyye li’n-Nâtıkîn bi-Lugâtin Uhrâ, I. bs., Mekke, y.y., 1983.
• Türk Dil Kurumu, “Büyük Türkçe Sözlük”, Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü, 1972.
• ________, “Güncel Türkçe Sözlük”, Büyük Türkçe Sözlük.
• ________. “Yazın Terimleri Sözlüğü”, Büyük Türkçe Sözlük, 1974.
• Therrien, William J., “Fluency and Comprehension Gains as a Result of Repeated Reading”, Remedial and Special Education, 25/4 (2004), 252-261.
• Tutaş, Nazan, “Yabancı Dil Öğrenmede Yaş Faktörü”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi/ 6 (2000), 366-370.
• Tuzcu, Kemal, Araplarda Etimoloji Çalışmaları, Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi/ 1 (2001), 66-71.
• Üçok, Necip, “Sosyal Bakımdan Dil”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 2/4 (1944), 611-619.
• Waring, Rob - Paul Nation, “Second Language Reading and İncidental Vocabulaey Learning”, Museum Tusculanum Press The University of Copenhagen/ 4, (2004) 11-23.
• Waring, Rob - Misako Takaki, “At What Rate Do Learners Learn and Retain New Vocabulary From Reading a Graded Reader?”, Reading in a Foreign Language, 15/ 2 (2003), 130-163.
• Weltens, Bert, Marjon Grendel, “Attrition of Vocabulary Knowledge”, The Bilingual Lexicon (edt. Robert Schreuder - Bert Weltens), Amsterdam: John Benjamins Publishing Company, 1993, 135-156.
• Vardar, Berke, Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, II. bs., İstanbul: Multilingual, 2007.
• Yaşar, Ahmet, Arapça’nın Temel Kuralları: Sarf-Nahiv, II. bs., İzmir: Anadolu Matbaacılık, 1996.
• ez-Zeccâcî, İshak el-Bağdâdî en-Nihâvendî, Mecâlisü’l-ʿUlemâ’, II. bs., (nşr. ʿAbdusselâm Muhammed Hârun), Riyad: Mektebetü’l-Hancî, 1983.
• Zhang, Dongbo, “Vocabulary and Grammar Knowledge in Second Language Reading Comprehension: A Structural Equation Modeling Study”, Modern Language Journal, 4/96 (2012), 558-575.