Öğretmen ve Velilerin Okul Öncesi Eğitimde Karşılaştıkları Sorunlara Yönelik Görüş ve Önerileri

Yıl 2025, Sayı: 66, 3910 - 3936, 29.12.2025

Taha Yazar , Abdulğafur İş

https://doi.org/10.53444/deubefd.1622855

Öz

Son yıllarda ülkemizde okul öncesi eğitim ana gündem maddelerinden birini oluşturmuş ve bu konuda bazı düzenlemeler yapılmıştır. Yapılan bu düzenlemelerin okul öncesi eğitimle ilgili süregelen bazı sorunlara çözüm olup olmadığı da gerek kimi eğitim kurumlarındaki öğretmenler tarafından gerekse de paydaşlar tarafından kimi akademik ortamlarda tartışma konusu olmuştur. Bu araştırmanın amacı, okul öncesi eğitimde karşılaşılan sorunlara yönelik öğretmen ve velilerin görüş ve önerilerini belirlemektir. Bu araştırmada nitel araştırma yönteminden yararlanılmış ve durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Mardin’deki sekiz anaokulunda görev yapan 35 öğretmen ve bu okullarda eğitimlerine devam eden 25 öğrencinin velisi oluşturmaktadır. Öğretmen ve velilerin araştırma konusu ile ilgili bakış açılarının çeşitliliğini yansıtabilmek için maksimum çeşitlilik örneklemesi kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre öğretmenler veli, idareci ve diğer branş öğretmenlerinin yaklaşımları ve sınıf mevcutları gibi konular başta olmak üzere bazı konularda sorun yaşamakta, bu sorunları çözmek için genellikle okul idaresinden yardım istemektedirler. Öğretmenler sorun yaşadıkları konular başta olmak üzere daha nitelikli bir okul öncesi eğitim için bazı öneriler sunmuşlardır. Veliler okul yemekleri, kendi çocukları ve sınıf mevcutları gibi konuların yanında çeşitli konularda sorun yaşamakta ve bu sorunları, daha çok öğretmen ve idare ile iş birliği yaparak çözmeye çalışmaktadırlar. Veliler daha yararlı bir okul öncesi eğitim için önerilerini sunmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

okul öncesi eğitim , okul öncesi eğitimde sorunlar , öğretmen , veli

Opınıons and Suggestıons of Teachers and Parents on The Problems They Encounter in Preschool Educatıon

Öz

In recent years, preschool education has been one of the main agenda items in our country and some regulations have been made in this regard. Whether these regulations are a solution to some of the ongoing problems related to preschool education has been the subject of discussion both by teachers in some educational institutions and by stakeholders in some academic environments. The aim of this study is to determine the opinions and suggestions of teachers and parents regarding the problems encountered in preschool education. In this study, qualitative research method was utilized and case study design was used. The study group of the research consists of 35 teachers working in eight kindergartens in Mardin and 25 parents of 25 students who continue their education in these schools. Maximum variation sampling was used to reflect the diversity of teachers' and parents' perspectives on the research topic. According to the findings, teachers have problems with some issues such as the attitudes of parents, administrators and other branch teachers and class sizes, and they usually ask for help from the school administration to solve these problems. Teachers offered some suggestions for a more qualified preschool education, especially the issues they had problems with. Parents have problems with various issues such as school meals, their own children and class size, and they try to solve these problems by cooperating with the teachers and administration. Parents offered suggestions for a more useful preschool education.

Anahtar Kelimeler

Preschool education , problems in preschool education , teacher , parent

Kaynakça

• Ağgül Yalçın, F. & Yalçın, M. (2018). Okul öncesi öğretmenlerin okul öncesi eğitimin sorunlarıyla ilgili görüşleri (Ağrı İli Örneği). Elementary Education Online 17(1), 367-383. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.413784
• Altun, T. & Gülben, A. (2009). Okul öncesinde özel gereksinim duyan çocukların eğitimindeki uygulamalar ve karşılaşılan sorunların öğretmen görüşleri açısından değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi. (28), 253-272.
• Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV) (2009). Türkiye’de erken çocukluk eğitimi: Erişim, eşitlik ve kalite. İstanbul. AÇEV.
• Argon, T. & Akaya, M. (2008). Ebeveynlerin okul öncesi eğitime ve okul öncesi eğitim kurumlarına yönelik görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), s.413-430.
• Arı, R. & Deniz, E. (2008). Sınıf yönetimi. Ankara: Maya Akademi.
• Arslan, E. (2023). Okul öncesi eğitimde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerilerine ilişkin eğitim bileşenlerinin görüşlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tokat Gaziosmapaşa Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Eğitim Programları Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi ve Denetimi Tezli Yüksek Lisans Programı, Tokat.
• Arslan, R. & Pekşen Akça, R. (2012). Çocukların eğitiminde rol model oluşturacak olan eğitimci ve usta öğretici adaylarının beslenme alışkanlıkları. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(8), 101-119.
• Balat, G. U. (2011). Sınıf yönetimi kavramı ve sınıf yönetim modelleri. Okul öncesi eğitimde sınıf yönetimi. (ss. 1-14), Balat, G. U. & Bilgin, H. (Ed) Ankara: Eğiten Kitap.
• Başal, H. A. (2005). Okulöncesi eğitimin ilke ve yöntemleri. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Bekman, S. (2003) Erken çocukluk eğitimi politikaları: yaygınlaşma, yönetişim ve yapılar toplantısı raporu.
• M.E.B., AÇEV, UNICEF ve Eğitim Reformu Girişimi. Ankara, 05-06 Aralık 2003.
• Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi teknikler ve örnek çalışmalar. (2. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Brooks, J, E. (2004). Family involvement in early childhood education: A descriptive study of family involvement approaches and strategies in early childhood classrooms. (Unpublished doctoral dissertation). University Of South Caroline, Dissertation Abstracts International, 65(08), 2890A. (UMI No. 3142799).
• Burger, K. (2010). How does early childhood care and education affect cognitive development? An international rewiev of the effects of early interventions for children from different social backgrounds. Early Childhood Research Quarterly, 25(2), 140-165.
• Can, E. & Kılıç, Ş. (2019). Okul öncesi eğitim: Temel sorunlar ve çözüm önerileri. Milli Eğitim (Özel Sayı), 48(1), 483-519.
• Carneiro, P. & Heckman, J. (2003). Human capital policy. NBER Working Paper Series 9495, 1-127.
• Cinoğlu, M., Arslantaş, H. İ. & Öztürk, M. (2012). Okul öncesi eğitim kurumlarının velilerden taleplerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 375-393.
• Cömert, D. & Güleç, H. (2004). Okul öncesi eğitim kurumlarında aile katılımının önemi: Öğretmen-aile-çocuk ve kurum. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1),131-1.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches (2. Baskı). USA: SAGE Publications.
• Çakır, S. A. (2013). Sınıf mevcudunun 2005 öğretim programlarının başarısına etkisi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6 (2), 313-328.
• Çetinkaya, B. (2010). Türkiye’de okul öncesi eğitim ve sorunlar (Bahçelievler İlçesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı Eğitim Yönetim Denetimi Bilim Dalı. İstanbul.
• Demiriz, S., Karadağ, A. & Ulutaş, A., (2003). Okul öncesi eğitim kurumlarında eğitim ortamı ve donanımı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Denizel Güven, E. & Cevher, F. N. (2005) Okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(18), 1- 21.
• Dunst, C. J., & Dempsey, I. (2007). Family–professional partnerships and parenting competence, confidence, and enjoyment. International Journal of Disability, Development, and Education, 54(3), 305–318.
• Durmuş Çelebi, M. & Akkaya, D. (2011). 2006 Okul öncesi eğitim programının uygulanmasının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Kayseri İli Örneği). Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 255-272.
• Erkan, S. & Kırca, A. (2010). Okul öncesi eğitimin ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okula hazır bulunuşluklarına etkisinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 94-106.
• Gedikoğlu, T. (2005). Avrupa Birliği sürecinde Türk eğitim sistemi: Sorunlar ve çözüm önerileri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 66-80.
• Gök, G. (2009). Okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşleri ve önerileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Bölümü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı, Kayseri.
• Güler, D. & Bıkmaz, F. H. (2002). Anasınıfarda fen etkinliklerinin gerçekleştirilmesine ilişkin öğretmen görüşleri. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(2), 249-267.
• Gümüşeli, A. İ. (2004). “Ailenin katılım ve desteğinin öğrenci başarısına etkisi”, Özel Okullar Birliği Bülteni, 2(6), 14-17.
• Kaya, N. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin yaşadıkları sorunlar ve hizmet içi eğitim ihtiyaçları araştır¬ma raporu. https://www.academia.edu/6954387/Okul_%C3%96ncesi_%C3%96%C4%9Fretmenlerinin_Ya%C5%9Fad%C4%B1klar%C4%B1_Sorunlar_ve_Hizmet_%C4%B0%C3%A7i_E%C4%9Fitim_%C4%B0htiya%C3%A7lar%C4%B1_Ara%C5%9Ft%C4%B1rma_Raporu E.T: 10.02.2024.
• Kerem, E. A. & Cömert, D. (2005). Türkiye’de okul öncesi eğitimin sorunları ve çözüm önerileri. Eurasian Journal of Education Research, 21, 155-172.
• Kılıç, Ş. (2019). Okul öncesi eğitimde temel sorunlar ve çözüm önerileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırklareli Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kırklareli.
• Kishalı, Z. & Gültekin-Akduman, G. (2024). Okul öncesi dönem çocuklarının psikolojik sağlamlık düzeylerinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 22(1), 28-45. https://doi.org/10.37217/tebd.1287358
• Kohl, G., Lengua, L.J. & Mcmahon R.J. (2000). Parent involvement in school conceptualizing multiple dimensions and their relations with family and demographic risk factors. Journal of School Psychology, 38 (6), 501-523.
• Konca, A. S. (2020). Velilerin okul öncesi eğitim hakkında görüşlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 892-902.
• Kök, M., Küçükoglu, A., Tuğluk, M. N. & Koçyiğit, S. (2007). okul öncesi eğitiminin sorunlarına ilişkin öğretmen görüşleri (Erzurum İli Örneği). Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 160-171.
• Kubanç, Y. (2014). Okul öncesi eğitim kurumlarının fiziki durumunun incelenmesi. Journal of International Social Research, 7(31), 675-688.
• Kurşunlu, E. (2018). Türkiye’deki okul öncesi eğitim kurumlarının fiziksel özelliklerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kutluay Merdol, T. (2008). Okul öncesi dönem çocuklarının beslenmesi. Hacettepe Üniversitesi-Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Klasmat Matbaacılık, Ankara.
• Marvin, C., LaCost, B., Grady, M. & Mooney, P. (2003). Administrative support and challenges in Nebraska public school early childhood programmes: Preliminary study. Special Education and Communication Disorders Faculty Publications. 87.
• MEB. (2013) Okul öncesi eğitim programı ile bütünleştirilmiş aile destek eğitim rehberi (OBADER). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü.
• Miles, M., B. & Huberman, A., M. (2021). Nitel veri analizi (4. Baskı). (Çev. S., A. Altun ve A. Ersoy). Pegem Akademi. (Orijinal yayın tarihi: 1994).
• Murray, E., McFarland-Piazza, L., & Harrison, L. J. (2015). Changing patterns of parent–teacher communication and parent involvement from preschool to school. Early Child Development and Care, 185(7), 1031-1052. OECD (2009). Bir bakışta eğitim göstergeleri. (Türkçe Özet). https://www.memurlar.net/common/news/documents/150586/43638890.pdf E.T: 10.01.2024.
• Oktay, A. (1999). Yaşamın sihirli yılları. Okul öncesi dönem. İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Özer, M., K. ve Özer, D., S. (2006). Çocuklarda motor gelişim, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Özyürek, A., Begde, Z. & Özkan, İ (2013). Okul öncesi dönem çocukların beslenmesi konusunda ebeveyn görüşlerinin belirlenmesi. Uluslararası Hakemli Beşerî ve Akademik Bilimler Dergisi, 2(4), 130-144.
• Patton, M.Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods, Sage, Thousand Oaks. Rocha Lopes, D., Van Putten, C. M. & Moormann, P. P. (2015). The impact of parental styles on the development of psychological complaints. Europe’s Journal of Psychology, 11(1), 155-168.
• Sabancı, A., Altun, M. & Uçar Altun, S. (2018). Okul yöneticilerinin, öğretmenlerin ve velilerin görüşlerine göre anasınıfı eğitiminde karşılaşılan sorunlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(82), 339-385.
• Saklan, E. (2011). Türkiye’de okul öncesi eğitim politikaları, finansmanı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı, Tokat.
• Sargın, N. ve Sünbül, A. M. (2002). Okul öncesi dönemde kaynaştırma eğitimine ilişkin öğretmen tutumlarının (Çeşitli değişkenler açısından) incelenmesi. XI. Eğitim Bilimleri Kongresi. (sf. 1-16). KKTC: Yakın Doğu Üniversitesi.
• Sarıışık, D. (2019). Okul öncesi eğitime yönelik özel harcamalar: Muğla ili Menteşe ilçesi örneği. Yüksek lisans tezi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Eğitim Yönetimi Teftişi Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı, Muğla.
• Taner Derman, M. & Başal, H. A. (2010). Cumhuriyetin ilanından günümüze türkiye'de okulöncesi eğitim ve ilköğretimde niceliksel ve niteliksel gelişmeler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(11), 560- 569.
• Tezel Şahin, F., Avcı, N. Ve Turla, A. (1997). Okulöncesi eğitim öğretmenlerinin sorunlarının incelenmesi. 4. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri, 1(1), 316-339.
• Tükel, A. (2017). 2013 Okul öncesi eğitim programı ile ilgili öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Üstübal, Ö. (2015). Okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanan aile katılım çalışmalarının aile- öğretmen arasındaki iletişim ve işbirliğine etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Wang, H. (2014). The relationship between parenting styles and academic and behavioral adjustment among urban Chinese adolescents. Chinese Sociological Review, 46 (4), 19-40.
• Yaman, E. (2010). Kalabalık sınıfların etkileri: Öğrenciler ne düşünüyor? Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 403-414.
• Yavuz, C. (2005) Okul öncesi eğitimde kaynaştırma eğitimi uygulamalarının değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Yazar, T. & Erkuş, S. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi eğitim programındaki değerler eğitimine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 196-211.
• Yıldırım, M. C. & Dönmez, B. (2008). Okul-aile işbirliğine ilişkin bir araştırma: İstiklal ilköğretim okulu örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(23), 98-115.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Güncellenmiş 12. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, S. (2013). Okul öncesi eğitimin zorunlu eğitim kapsamına alınmasına ilişkin öğretmen ve yönetici görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Yolcu, H. & Yeşilyurt Yalçın, E. (2020). Ailelerin erken çocukluk bakımı ve eğitimi dönemi eğitim harcamaları. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(30), 2448-2477. https://doi.org/10.26466/opus.733398
• Zayimoğlu Öztürk, F., Kaya, N. & Durmaz, E. (2015). Okul öncesi öğretmenlerinin görev süre¬cinde yaşadıkları eğitimsel sorunlar ve çözüm önerileri. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3), 68-94.
• Zembat, R. (2012). Okul öncesi öğretmenlerinin okul yöneticisi, meslektaşları ve aileler bağla-mında algıladıkları çatışma durumlarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(163), 203-2015.
• Zulkarnain, A. H. (2009). School social work in Malaysia: Challenges and prospects. In Asian School Social Work Seminar. December, 12, 2009, Social work Research Institute Japan College of Social Work.
• Zurawsky, C. (2003). Class size: research points. American Educational Research Association, Washington: DC.