Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Yıl 2025, Sayı: 66, 4019 - 4046, 29.12.2025
https://doi.org/10.53444/deubefd.1628864

Öz

Kaynakça

  • Ahi, B. ve Kıldan, A. O. (2013). Türkiye’de okul öncesi eğitimi alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi (2002-2011). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(27), 23-46. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maeuefd/issue/19400/206141
  • Aktaş, S., Kumtepe, E. G.ve Kantar, Y. (2019). Improving gender equality in higher education in Turkey. Applied Spatial Analysis and Policy, 12(2), 167–189. https://doi.org/10.1007/s12061-017-9235-5
  • Altıparmak, N. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk çizgi filmlerinde verilen toplumsal cinsiyet mesajlarına yönelik görüşleri ve öz bildirime dayalı pratikleri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
  • Aslan, D. H. ve Doğanay, D. (2019). Measuring gender equality. A comparativeanalysis of Sweden and Turkey. Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa, 2(60), 43-64.
  • Atlı, K. M. ve Tulunay Ateş, Ö. (2023). Toplumsal cinsiyet eşitliğine dair yapılan çalışmaların incelenmesi. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 7(2), 21-36. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mukatcad/issue/82261/1280794
  • Aydemir, S., Öz, E. ve Erdamar, G. (2022). Gender in education: A systematic review of the literature in Turkey. International Journal of Contemporary Educational Research, 9(2), 232-247. https://doi.org/10.33200/ijcer.923247
  • Aydın, K. (2023). Erken çocukluk dönemi çizgi filmlerinin toplumsal cinsiyet rolleri açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İzmir Demokrasi Üniversitesi.
  • Bahçeci, F. ve Uşengül, L. (2018). Yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin tez konusu belirleme kriterlerinin incelenmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 5(2), 85-96. https://doi.org/10.33907/turkjes.422202
  • Baltacı, H. (2022). Rafadan Tayfa çizgi filminin toplumsal cinsiyet kalıp yargıları açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Bandura, A. (1977). Social learning theory. Printice-Hall.
  • Bayındır, Y. (2019). Okulöncesi dönem çocuklarının toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının sosyal problem çözme becerileri üzerindeki etkilerinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ege Üniversitesi.
  • Bayraklılar, B. N. ve Türkoğlu, B. (2022). Türkiye’de toplumsal cinsiyet kavramı üzerine yapılan bilimsel çalışmaların incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 4(7), 703-726. https://dergipark.org.tr/tr/pub/usbed/issue/70167/1146865
  • Bayraktar, S. (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet rolüne ilişkin tutumları ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Bem, S. L. (1981). Gender schema theory: A cognitive account of sextyping. Psychological Review, 88, 354–364. https://doi.org/10.1037/0033-295X.88.4.354
  • Bozer, C. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarının toplumsal cinsiyet algılarında medyanın rolüne ilişkin ebeveynlerinin ve öğretmenlerinin bakış açılarının incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çukurova Üniversitesi.
  • Can Yaşar, M. ve Aral, N. (2012). Türkiye’de okul öncesinde drama alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(22), 70-90. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maeuefd/issue/19395/205990
  • Cengiz, B., Açıl, D., Çal, A. ve Bahar, Z. (2021). Lisansüstü tez konusuna karar vermede danışman deneyimleri: Nitel bir inceleme. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 163-171. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ahievransaglik/issue/66206/973486
  • Cin, F. M., Karlıdağ-Dennis, E.ve Temiz, Z. (2018). Capabilities-based gender equality analysis of educational policy-making and reform in Turkey. Gender and Education, 32(2), 244-261. https://doi.org/10.1080/09540253.2018.1484429
  • Cohen, J. (1960). A coefficient of agreement for nominal scales. Educational and Psychological Measurement, 20(1), 37-46. https://doi.org/10.1177/001316446002000104
  • Çamurcu, M. H. (2021). İstanbul Sözleşmesi: Türkiye’de iç hukuka etkisi ve toplumun tepkisi. Ankara Barosu Dergisi, 79(4), 63-106. https://doi.org/10.30915/abd.1090725
  • Çete, E. (2021). 36-72 aylık okul öncesi eğitim alan çocukların anne ve babaya yüklediği toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının belirlenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Çiçek, S. ve Cahit Yeşilbursa, C. (2019). Türkiye’deki hemşirelerin ve ebelerin toplumsal cinsiyet ile ilgili yaptıkları lisansüstü tezlerin incelenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(43), 149-176. https://doi.org/10.21560/spcd.v19i46288.458193
  • Çöker, B. (2020). Girl’s education in Turkey: An analysis of education policies from a feminist perspective. European Journal of Education Studies, 7(9), 242-261. https://doi.org/10.46827/ejes.v7i9.3257
  • Dağdeviren, Ş. (2022). Okul öncesi eğitime devam eden 4-6 yaş çocukların anne-babalarına ve öğretmenlerine verilen toplumsal cinsiyet eğitiminin etkililiğinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
  • Deaux, K. ve Major, B. (1987). Putting gender into context: An interactive model of gender related behavior. Psychological Review, 94(3), 369-389. https://doi.org/10.1037/0033-295X.94.3.369
  • DeGenova, M. K., Rice, F. P., Stinnett, N. ve Stinnett, N. (2010). Intimate relationships, marriages, and families (8. Baskı). McGraw-Hill Education.
  • Dökmen, Z. Y. (2018). Toplumsal cinsiyet (9. Baskı). Remzi Kitapevi.
  • Eagly, A. H. (1983). Gender and sociel influence: A social psychological analysis. American Psychologist, 38, 971-981. https://doi.org/10.1037/0003-066X.38.9.971
  • Eagly, A. H., & Wood, W. (2012). Social role theory. In P. A. M. Van Lange, A. W. Kruglanski, & E. T. Higgins (Eds.), Handbook of theories of social psychology (Vol. 2, pp. 458–476). Sage.
  • Ekşi, E. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının cinsiyet özelliklerine ilişkin kalıpyargılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Else-Quest, N. M., & Hyde, J. S. (2016). Intersectionality in quantitative psychological research: I. Theoretical and epistemological issues. Psychology of Women Quarterly, 40(2), 155–170. https://doi.org/10.1177/0361684316629797
  • Erdem, E. (2009). Islam, secularism and gender equality: Empirical findings from 1998 demographic and health survey in Turkey. APSA 2009 Toronto Meeting Paper. https://ssrn.com/abstract=1451096
  • Esen, Ö. ve Seren, G.Y. (2022). The impact of gender inequality in education and employment on economic performance in Turkey: Evidence from a cointegration approach. Equality, Diversity and Inclusion, 41(4), 592-607. https://doi.org/10.1108/EDI-04-2021-0099
  • Filiz Ünser, A. (2019). Erken çocukluk eğitimi öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet rolleri tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Anadolu Üniversitesi.
  • Fisher, D. G. ve Lee, J. G. (2019). Testing the universality of the gender equality–peace thesis: The influence of increased gender equality on terrorism in Turkey. Women ve Criminal Justice, 29(4–5), 242–265. https://doi.org/10.1080/08974454.2019.1582124
  • Gayberi, E. (2019). Yerli ve çeviri çocuk kitaplarındaki dil dışı öğelerin toplumsal cinsiyet rollerini sunuş biçimleri bağlamında incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Gülçiçek, T. (2023). Cinsiyet ayrımı gözetmeyen etkinliklerin okul öncesi çocuklarının toplumsal cinsiyet kalıp yargılarına etkisinin incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
  • Gurkan, S. N. ve Yazgin, E. (2022). Parents' gender socialization behaviors. Hong Kong Journal of Social Sciences, 59, 28-38. https://hkjoss.com/index.php/journal/article/view/535
  • Gürkan, S. (2018). Türkiye’de toplumsal cinsiyet alanında yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. The Journal of Social Sciences, 5(32), 654-680. https://doi.org/10.16990/SOBIDER.4708
  • Hyde, J. S. (2014). Gender similarities and differences. Annual Review of Psychology, 65, 373–398. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-010213-115057
  • Isaac, P., Koenigsknecht, R., Malaney, G. ve Karras, J. (1989). Factors related to doctoral dissertation topic selection. Research in Higher Education, 30, 357-373. https://doi.org/10.1007/BF00992560
  • İpek Akbulut, H., Şahin, Ç. ve Çepni, S. (2013). Doktora tez sürecinde karşılaşılan problemlerin belirlenmesi: Eğitim Fakültesi örneği. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 50-69. https://dergipark.org.tr/tr/pub/zgefd/issue/47944/606571
  • Kaçar, E. (2019). 48-72 Aylık çocukların toplumsal cinsiyet kalıpyargıları ile ebeveynlerinin toplumsal cinsiyet algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
  • Kağıtçıbaşı, Ç. (2022). Benlik, aile ve insan gelişimi (6. bs.). KÜY Yayıncılık.
  • Kalem, B. G. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının en çok izledikleri çizgi filmlerde toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Kan, D. (2012). Yeni medya aracı bilgisayar oyunlarında toplumsal cinsiyetin inşası. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 2(4), 52-60. https://doi.org/10.7456/10204100/009
  • Karaarslan, H. (2022). Bir transmedya örneği olan wattpad uygulamasında toplumsal cinsiyet rollerinin sunuş biçimlerine göre incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Keleş, S. (2008). Erken çocuklukta toplumsal cinsiyet değişmezliği ölçüm aracının uyarlanması [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
  • Kırbaş Canikoğlu, S. (2015). Kadınlara yönelik şiddetin ve ev içi şiddetin önlenmesine dair ulusal ve uluslararası mevzuat: İstanbul Sözleşmesi ve 6284 sayılı kanun. Ankara Barosu Dergisi, 3, 365-378. https://dergipark.org.tr/tr/pub/abd/issue/33844/374770
  • Kohlberg, L. (1966). A cognitive-developmental analysis of children’s sex-role concepts and attitudes. E. E. Maccoby (Ed.), The development of sex differences içinde (s. 82–173). Stanford University Press.
  • Küçükakın, P. M. ve Engin-Demir, C. (2022). A critical analysis of discourses on gender equality in education: The case of Turkey. Gender and Education, 34(7), 940-956. https://doi.org/10.1080/09540253.2022.2050679
  • Kütük, K. T. (2024). Okul öncesi dönem öykü kitaplarında yer alan toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Manici, İ. F. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin cinsiyet rolleri ile sınıf içi toplumsal cinsiyet rollerine yönelik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Martin, C. L. (1993). New directions for investigating children’s gender knowledge. Developmental Review, 13, 184-204. https://doi.org/10.1006/drev.1993.1008
  • Martin, C. L. ve Halverson, C. F. (1981). A schematic processing model of sex typing and stereotyping in children. Child Development, 52(4), 1119–1134. https://doi.org/10.2307/1129498
  • Morris, N. (2000). Science policy in action: Policy and the researcher. Minerva, 38, 425–451. https://www.jstor.org/stable/41827269
  • Nissan, E. ve Niroomand, F. (2015). Gender and spatial educational attainment gaps in Turkey. Asian Economic and Financial Review, 5(1), 102–109. https://doi.org/10.18488/journal.aefr/2015.5.1/102.1.102.109
  • Özcan, E. (2021). 36-72 aylık çocuğu olan ebeveynlerin masal seçimlerinde toplumsal cinsiyet yapısının incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Raducu, C. D. (2011). The role of gender studies in transforming society. Romanian Journal for Multidimensional Education, 3(7), 17-29. https://ideas.repec.org/a/lum/rev1rl/v7y2011ip17-29.html
  • Saban-Dülger, N. S., Turan, F. ve Özcebe, E. (2022). The adaptation of developmental sentence scoring and index of productive syntax to Turkish. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 65(1), 1-24. https://doi.org/10.1044/2021_JSLHR-20-00637
  • Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç. ve Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256. https://doi.org/10.33400/kuje.843306
  • Salman Erden, Y. T. (2019). Resimli çocuk kitaplarındaki toplumsal cinsiyet olgusunun incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi.
  • Sezer, H. N. (2022). Erken çocukluk ile ilgili lisansüstü tezlerin incelenmesi (2016-2020). Journal of Sustainable Education Studies (Özel Sayı), 304-313. https://dergipark.org.tr/tr/pub/seader/issue/69007/1058951
  • Smith, P. B. (2018). Özerk-ilişkisel benlik kurgusu arayışı. S. Bekman ve A. Aksu-Koç (Ed.), İnsan gelişimi, aile ve kültür: Farklı bakış açıları içinde (A. Onacak, Çev.; ss. 173-184). Koç Üniversitesi Yayınları.
  • Şen, B. (2020). Okul öncesi dönem çocukları tarafından izlenen çizgi filmlerin toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Şıvgın, N. (2015). Cinsiyet rolleri eğitim etkinliklerinin anasınıfına devam eden 60-72 aylık çocukların toplumsal cinsiyet kalıpyargılarına etkisinin incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Okutan, E. A. (2023). Köyde ve kentte yaşayan okul öncesi çocuklarının toplumsal cinsiyet algıları ile anne-babalarının toplumsal cinsiyete yönelik görüşlerinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Bursa Uludağ Üniversitesi.
  • Özbilgin, M. ve Healy, G. (2004). The gendered nature of career developmentof university professors: the case of Turkey. Journal of Vocational Behavior, 64, 358-371. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2002.09.001
  • Öztürk, Ö. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin ve ebeveynlerin toplumsal cinsiyet algılarının karşılaştırılması [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Maltepe Üniversitesi.
  • Tan, B. (2023). 48-72 aylık çocukların toplumsal cinsiyet kalıpyargısı ile cinsel gelişim arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kırklareli Üniversitesi.
  • Taştekin, A. N. (2023). Ebeveynlerin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin algılarının 36-72 ay aralığındaki çocukların oyun içi davranışları ve akademik benlik saygıları ile ilişkisinin incelenmesi (Bayburt ili örneği) [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İnönü Üniversitesi.
  • T. C. İletişim Başkanlığı (2021, Mart). Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesine i̇lişkin açıklama. T.C. İ̇leti̇şi̇m Başkanlığı. https://www.iletisim.gov.tr/turkce/haberler/detay/turkiyenin-istanbul-sozlesmesinden-cekilmesine-iliskin-aciklama#:~:text=Türkiye%2C%2020%20Mart%202021%20tarihinde,bulunarak%20sözleşmeyi%20feshetmesine%20izin%20vermektedir.
  • Ünsal, S. (2022). Televizyondaki oyuncak reklamlarının toplumsal cinsiyet açısından analizi ve 48-72 aylık çocukların oyuncak tercihlerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Trakya Üniversitesi.
  • Wood, W., & Eagly, A. H. (2015). Two traditions of research on gender identity. Sex Roles, 73(11–12), 461–473. https://doi.org/10.1007/s11199-015-0480-2
  • Yağan Güder, S. (2014). Okul öncesi dönemdeki çocukların toplumsal cinsiyet algılarının incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Yener, T. (2020). Okul öncesi hikâye kitaplarındaki toplumsal cinsiyet rollerinin kitabın metinsel içeriği ve kitabın resimleri açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Aydın Üniversitesi.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldırım, E., Ergüt, Ö. ve Camkıran, C. (2017). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği konusundaki farkındalığın belirlenmesine yönelik akademisyenler üzerine bir araştırma. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 2, 37-46. https://doi.org/10.26695/mukatcad.2018.10
  • Yıldız, S. ve Erkan, N. S. (2024). A scale development study to determine preschool teachers’ perception of gender roles in the classroom. Participatory Educational Research, 11(3), 184-200. https://doi.org/10.17275/per.24.41.11.3

Yıl 2025, Sayı: 66, 4019 - 4046, 29.12.2025
https://doi.org/10.53444/deubefd.1628864

Öz

Kaynakça

  • Ahi, B. ve Kıldan, A. O. (2013). Türkiye’de okul öncesi eğitimi alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi (2002-2011). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(27), 23-46. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maeuefd/issue/19400/206141
  • Aktaş, S., Kumtepe, E. G.ve Kantar, Y. (2019). Improving gender equality in higher education in Turkey. Applied Spatial Analysis and Policy, 12(2), 167–189. https://doi.org/10.1007/s12061-017-9235-5
  • Altıparmak, N. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk çizgi filmlerinde verilen toplumsal cinsiyet mesajlarına yönelik görüşleri ve öz bildirime dayalı pratikleri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
  • Aslan, D. H. ve Doğanay, D. (2019). Measuring gender equality. A comparativeanalysis of Sweden and Turkey. Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa, 2(60), 43-64.
  • Atlı, K. M. ve Tulunay Ateş, Ö. (2023). Toplumsal cinsiyet eşitliğine dair yapılan çalışmaların incelenmesi. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 7(2), 21-36. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mukatcad/issue/82261/1280794
  • Aydemir, S., Öz, E. ve Erdamar, G. (2022). Gender in education: A systematic review of the literature in Turkey. International Journal of Contemporary Educational Research, 9(2), 232-247. https://doi.org/10.33200/ijcer.923247
  • Aydın, K. (2023). Erken çocukluk dönemi çizgi filmlerinin toplumsal cinsiyet rolleri açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İzmir Demokrasi Üniversitesi.
  • Bahçeci, F. ve Uşengül, L. (2018). Yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin tez konusu belirleme kriterlerinin incelenmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 5(2), 85-96. https://doi.org/10.33907/turkjes.422202
  • Baltacı, H. (2022). Rafadan Tayfa çizgi filminin toplumsal cinsiyet kalıp yargıları açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Bandura, A. (1977). Social learning theory. Printice-Hall.
  • Bayındır, Y. (2019). Okulöncesi dönem çocuklarının toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının sosyal problem çözme becerileri üzerindeki etkilerinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ege Üniversitesi.
  • Bayraklılar, B. N. ve Türkoğlu, B. (2022). Türkiye’de toplumsal cinsiyet kavramı üzerine yapılan bilimsel çalışmaların incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 4(7), 703-726. https://dergipark.org.tr/tr/pub/usbed/issue/70167/1146865
  • Bayraktar, S. (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet rolüne ilişkin tutumları ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Bem, S. L. (1981). Gender schema theory: A cognitive account of sextyping. Psychological Review, 88, 354–364. https://doi.org/10.1037/0033-295X.88.4.354
  • Bozer, C. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarının toplumsal cinsiyet algılarında medyanın rolüne ilişkin ebeveynlerinin ve öğretmenlerinin bakış açılarının incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çukurova Üniversitesi.
  • Can Yaşar, M. ve Aral, N. (2012). Türkiye’de okul öncesinde drama alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(22), 70-90. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maeuefd/issue/19395/205990
  • Cengiz, B., Açıl, D., Çal, A. ve Bahar, Z. (2021). Lisansüstü tez konusuna karar vermede danışman deneyimleri: Nitel bir inceleme. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 163-171. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ahievransaglik/issue/66206/973486
  • Cin, F. M., Karlıdağ-Dennis, E.ve Temiz, Z. (2018). Capabilities-based gender equality analysis of educational policy-making and reform in Turkey. Gender and Education, 32(2), 244-261. https://doi.org/10.1080/09540253.2018.1484429
  • Cohen, J. (1960). A coefficient of agreement for nominal scales. Educational and Psychological Measurement, 20(1), 37-46. https://doi.org/10.1177/001316446002000104
  • Çamurcu, M. H. (2021). İstanbul Sözleşmesi: Türkiye’de iç hukuka etkisi ve toplumun tepkisi. Ankara Barosu Dergisi, 79(4), 63-106. https://doi.org/10.30915/abd.1090725
  • Çete, E. (2021). 36-72 aylık okul öncesi eğitim alan çocukların anne ve babaya yüklediği toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının belirlenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Çiçek, S. ve Cahit Yeşilbursa, C. (2019). Türkiye’deki hemşirelerin ve ebelerin toplumsal cinsiyet ile ilgili yaptıkları lisansüstü tezlerin incelenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(43), 149-176. https://doi.org/10.21560/spcd.v19i46288.458193
  • Çöker, B. (2020). Girl’s education in Turkey: An analysis of education policies from a feminist perspective. European Journal of Education Studies, 7(9), 242-261. https://doi.org/10.46827/ejes.v7i9.3257
  • Dağdeviren, Ş. (2022). Okul öncesi eğitime devam eden 4-6 yaş çocukların anne-babalarına ve öğretmenlerine verilen toplumsal cinsiyet eğitiminin etkililiğinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
  • Deaux, K. ve Major, B. (1987). Putting gender into context: An interactive model of gender related behavior. Psychological Review, 94(3), 369-389. https://doi.org/10.1037/0033-295X.94.3.369
  • DeGenova, M. K., Rice, F. P., Stinnett, N. ve Stinnett, N. (2010). Intimate relationships, marriages, and families (8. Baskı). McGraw-Hill Education.
  • Dökmen, Z. Y. (2018). Toplumsal cinsiyet (9. Baskı). Remzi Kitapevi.
  • Eagly, A. H. (1983). Gender and sociel influence: A social psychological analysis. American Psychologist, 38, 971-981. https://doi.org/10.1037/0003-066X.38.9.971
  • Eagly, A. H., & Wood, W. (2012). Social role theory. In P. A. M. Van Lange, A. W. Kruglanski, & E. T. Higgins (Eds.), Handbook of theories of social psychology (Vol. 2, pp. 458–476). Sage.
  • Ekşi, E. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının cinsiyet özelliklerine ilişkin kalıpyargılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Else-Quest, N. M., & Hyde, J. S. (2016). Intersectionality in quantitative psychological research: I. Theoretical and epistemological issues. Psychology of Women Quarterly, 40(2), 155–170. https://doi.org/10.1177/0361684316629797
  • Erdem, E. (2009). Islam, secularism and gender equality: Empirical findings from 1998 demographic and health survey in Turkey. APSA 2009 Toronto Meeting Paper. https://ssrn.com/abstract=1451096
  • Esen, Ö. ve Seren, G.Y. (2022). The impact of gender inequality in education and employment on economic performance in Turkey: Evidence from a cointegration approach. Equality, Diversity and Inclusion, 41(4), 592-607. https://doi.org/10.1108/EDI-04-2021-0099
  • Filiz Ünser, A. (2019). Erken çocukluk eğitimi öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet rolleri tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Anadolu Üniversitesi.
  • Fisher, D. G. ve Lee, J. G. (2019). Testing the universality of the gender equality–peace thesis: The influence of increased gender equality on terrorism in Turkey. Women ve Criminal Justice, 29(4–5), 242–265. https://doi.org/10.1080/08974454.2019.1582124
  • Gayberi, E. (2019). Yerli ve çeviri çocuk kitaplarındaki dil dışı öğelerin toplumsal cinsiyet rollerini sunuş biçimleri bağlamında incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Gülçiçek, T. (2023). Cinsiyet ayrımı gözetmeyen etkinliklerin okul öncesi çocuklarının toplumsal cinsiyet kalıp yargılarına etkisinin incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
  • Gurkan, S. N. ve Yazgin, E. (2022). Parents' gender socialization behaviors. Hong Kong Journal of Social Sciences, 59, 28-38. https://hkjoss.com/index.php/journal/article/view/535
  • Gürkan, S. (2018). Türkiye’de toplumsal cinsiyet alanında yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. The Journal of Social Sciences, 5(32), 654-680. https://doi.org/10.16990/SOBIDER.4708
  • Hyde, J. S. (2014). Gender similarities and differences. Annual Review of Psychology, 65, 373–398. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-010213-115057
  • Isaac, P., Koenigsknecht, R., Malaney, G. ve Karras, J. (1989). Factors related to doctoral dissertation topic selection. Research in Higher Education, 30, 357-373. https://doi.org/10.1007/BF00992560
  • İpek Akbulut, H., Şahin, Ç. ve Çepni, S. (2013). Doktora tez sürecinde karşılaşılan problemlerin belirlenmesi: Eğitim Fakültesi örneği. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 50-69. https://dergipark.org.tr/tr/pub/zgefd/issue/47944/606571
  • Kaçar, E. (2019). 48-72 Aylık çocukların toplumsal cinsiyet kalıpyargıları ile ebeveynlerinin toplumsal cinsiyet algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
  • Kağıtçıbaşı, Ç. (2022). Benlik, aile ve insan gelişimi (6. bs.). KÜY Yayıncılık.
  • Kalem, B. G. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının en çok izledikleri çizgi filmlerde toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Kan, D. (2012). Yeni medya aracı bilgisayar oyunlarında toplumsal cinsiyetin inşası. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 2(4), 52-60. https://doi.org/10.7456/10204100/009
  • Karaarslan, H. (2022). Bir transmedya örneği olan wattpad uygulamasında toplumsal cinsiyet rollerinin sunuş biçimlerine göre incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Keleş, S. (2008). Erken çocuklukta toplumsal cinsiyet değişmezliği ölçüm aracının uyarlanması [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
  • Kırbaş Canikoğlu, S. (2015). Kadınlara yönelik şiddetin ve ev içi şiddetin önlenmesine dair ulusal ve uluslararası mevzuat: İstanbul Sözleşmesi ve 6284 sayılı kanun. Ankara Barosu Dergisi, 3, 365-378. https://dergipark.org.tr/tr/pub/abd/issue/33844/374770
  • Kohlberg, L. (1966). A cognitive-developmental analysis of children’s sex-role concepts and attitudes. E. E. Maccoby (Ed.), The development of sex differences içinde (s. 82–173). Stanford University Press.
  • Küçükakın, P. M. ve Engin-Demir, C. (2022). A critical analysis of discourses on gender equality in education: The case of Turkey. Gender and Education, 34(7), 940-956. https://doi.org/10.1080/09540253.2022.2050679
  • Kütük, K. T. (2024). Okul öncesi dönem öykü kitaplarında yer alan toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Manici, İ. F. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin cinsiyet rolleri ile sınıf içi toplumsal cinsiyet rollerine yönelik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Martin, C. L. (1993). New directions for investigating children’s gender knowledge. Developmental Review, 13, 184-204. https://doi.org/10.1006/drev.1993.1008
  • Martin, C. L. ve Halverson, C. F. (1981). A schematic processing model of sex typing and stereotyping in children. Child Development, 52(4), 1119–1134. https://doi.org/10.2307/1129498
  • Morris, N. (2000). Science policy in action: Policy and the researcher. Minerva, 38, 425–451. https://www.jstor.org/stable/41827269
  • Nissan, E. ve Niroomand, F. (2015). Gender and spatial educational attainment gaps in Turkey. Asian Economic and Financial Review, 5(1), 102–109. https://doi.org/10.18488/journal.aefr/2015.5.1/102.1.102.109
  • Özcan, E. (2021). 36-72 aylık çocuğu olan ebeveynlerin masal seçimlerinde toplumsal cinsiyet yapısının incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Raducu, C. D. (2011). The role of gender studies in transforming society. Romanian Journal for Multidimensional Education, 3(7), 17-29. https://ideas.repec.org/a/lum/rev1rl/v7y2011ip17-29.html
  • Saban-Dülger, N. S., Turan, F. ve Özcebe, E. (2022). The adaptation of developmental sentence scoring and index of productive syntax to Turkish. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 65(1), 1-24. https://doi.org/10.1044/2021_JSLHR-20-00637
  • Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç. ve Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256. https://doi.org/10.33400/kuje.843306
  • Salman Erden, Y. T. (2019). Resimli çocuk kitaplarındaki toplumsal cinsiyet olgusunun incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi.
  • Sezer, H. N. (2022). Erken çocukluk ile ilgili lisansüstü tezlerin incelenmesi (2016-2020). Journal of Sustainable Education Studies (Özel Sayı), 304-313. https://dergipark.org.tr/tr/pub/seader/issue/69007/1058951
  • Smith, P. B. (2018). Özerk-ilişkisel benlik kurgusu arayışı. S. Bekman ve A. Aksu-Koç (Ed.), İnsan gelişimi, aile ve kültür: Farklı bakış açıları içinde (A. Onacak, Çev.; ss. 173-184). Koç Üniversitesi Yayınları.
  • Şen, B. (2020). Okul öncesi dönem çocukları tarafından izlenen çizgi filmlerin toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Şıvgın, N. (2015). Cinsiyet rolleri eğitim etkinliklerinin anasınıfına devam eden 60-72 aylık çocukların toplumsal cinsiyet kalıpyargılarına etkisinin incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Okutan, E. A. (2023). Köyde ve kentte yaşayan okul öncesi çocuklarının toplumsal cinsiyet algıları ile anne-babalarının toplumsal cinsiyete yönelik görüşlerinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Bursa Uludağ Üniversitesi.
  • Özbilgin, M. ve Healy, G. (2004). The gendered nature of career developmentof university professors: the case of Turkey. Journal of Vocational Behavior, 64, 358-371. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2002.09.001
  • Öztürk, Ö. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin ve ebeveynlerin toplumsal cinsiyet algılarının karşılaştırılması [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Maltepe Üniversitesi.
  • Tan, B. (2023). 48-72 aylık çocukların toplumsal cinsiyet kalıpyargısı ile cinsel gelişim arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kırklareli Üniversitesi.
  • Taştekin, A. N. (2023). Ebeveynlerin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin algılarının 36-72 ay aralığındaki çocukların oyun içi davranışları ve akademik benlik saygıları ile ilişkisinin incelenmesi (Bayburt ili örneği) [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İnönü Üniversitesi.
  • T. C. İletişim Başkanlığı (2021, Mart). Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesine i̇lişkin açıklama. T.C. İ̇leti̇şi̇m Başkanlığı. https://www.iletisim.gov.tr/turkce/haberler/detay/turkiyenin-istanbul-sozlesmesinden-cekilmesine-iliskin-aciklama#:~:text=Türkiye%2C%2020%20Mart%202021%20tarihinde,bulunarak%20sözleşmeyi%20feshetmesine%20izin%20vermektedir.
  • Ünsal, S. (2022). Televizyondaki oyuncak reklamlarının toplumsal cinsiyet açısından analizi ve 48-72 aylık çocukların oyuncak tercihlerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Trakya Üniversitesi.
  • Wood, W., & Eagly, A. H. (2015). Two traditions of research on gender identity. Sex Roles, 73(11–12), 461–473. https://doi.org/10.1007/s11199-015-0480-2
  • Yağan Güder, S. (2014). Okul öncesi dönemdeki çocukların toplumsal cinsiyet algılarının incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Yener, T. (2020). Okul öncesi hikâye kitaplarındaki toplumsal cinsiyet rollerinin kitabın metinsel içeriği ve kitabın resimleri açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Aydın Üniversitesi.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldırım, E., Ergüt, Ö. ve Camkıran, C. (2017). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği konusundaki farkındalığın belirlenmesine yönelik akademisyenler üzerine bir araştırma. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 2, 37-46. https://doi.org/10.26695/mukatcad.2018.10
  • Yıldız, S. ve Erkan, N. S. (2024). A scale development study to determine preschool teachers’ perception of gender roles in the classroom. Participatory Educational Research, 11(3), 184-200. https://doi.org/10.17275/per.24.41.11.3

An Analysis of Theses on Gender Studies in Graduate Programs of Preschool Education and Child Development

Yıl 2025, Sayı: 66, 4019 - 4046, 29.12.2025
https://doi.org/10.53444/deubefd.1628864

Öz

Gender role schemas are constructed during the ages of 2 to 7, after which these schemas exhibit stability. Early childhood is a critical period for fostering egalitarian roles, emphasizing the importance of structuring education in this period to promote equality. This study aims to examine postgraduate theses on gender issues conducted within the context of early childhood education and child development programs between January 2008 and September 2024. The research adopted a qualitative method, employing document analysis as the data collection technique. A document review form developed by the researcher was refined based on feedback from two experts. The data were analyzed by calculating frequency and percentage values, which were subsequently presented in tables. The findings revealed that the majority of theses were master's theses and primarily conducted within early childhood education programs. Universities that most frequently addressed gender issues in their theses were Istanbul Okan University, Gazi University, and Hacettepe University, respectively. It was found that theses involving children were more prevalent, with two data collection tools being the most commonly used. Forms were the most frequently utilized data collection instruments. Among qualitative research methods, case studies were the most preferred, while relational survey models were dominant among quantitative research methods. Based on the study's findings, recommendations for future research are provided.

Kaynakça

  • Ahi, B. ve Kıldan, A. O. (2013). Türkiye’de okul öncesi eğitimi alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi (2002-2011). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(27), 23-46. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maeuefd/issue/19400/206141
  • Aktaş, S., Kumtepe, E. G.ve Kantar, Y. (2019). Improving gender equality in higher education in Turkey. Applied Spatial Analysis and Policy, 12(2), 167–189. https://doi.org/10.1007/s12061-017-9235-5
  • Altıparmak, N. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk çizgi filmlerinde verilen toplumsal cinsiyet mesajlarına yönelik görüşleri ve öz bildirime dayalı pratikleri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
  • Aslan, D. H. ve Doğanay, D. (2019). Measuring gender equality. A comparativeanalysis of Sweden and Turkey. Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa, 2(60), 43-64.
  • Atlı, K. M. ve Tulunay Ateş, Ö. (2023). Toplumsal cinsiyet eşitliğine dair yapılan çalışmaların incelenmesi. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 7(2), 21-36. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mukatcad/issue/82261/1280794
  • Aydemir, S., Öz, E. ve Erdamar, G. (2022). Gender in education: A systematic review of the literature in Turkey. International Journal of Contemporary Educational Research, 9(2), 232-247. https://doi.org/10.33200/ijcer.923247
  • Aydın, K. (2023). Erken çocukluk dönemi çizgi filmlerinin toplumsal cinsiyet rolleri açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İzmir Demokrasi Üniversitesi.
  • Bahçeci, F. ve Uşengül, L. (2018). Yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin tez konusu belirleme kriterlerinin incelenmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 5(2), 85-96. https://doi.org/10.33907/turkjes.422202
  • Baltacı, H. (2022). Rafadan Tayfa çizgi filminin toplumsal cinsiyet kalıp yargıları açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Bandura, A. (1977). Social learning theory. Printice-Hall.
  • Bayındır, Y. (2019). Okulöncesi dönem çocuklarının toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının sosyal problem çözme becerileri üzerindeki etkilerinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ege Üniversitesi.
  • Bayraklılar, B. N. ve Türkoğlu, B. (2022). Türkiye’de toplumsal cinsiyet kavramı üzerine yapılan bilimsel çalışmaların incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 4(7), 703-726. https://dergipark.org.tr/tr/pub/usbed/issue/70167/1146865
  • Bayraktar, S. (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet rolüne ilişkin tutumları ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Bem, S. L. (1981). Gender schema theory: A cognitive account of sextyping. Psychological Review, 88, 354–364. https://doi.org/10.1037/0033-295X.88.4.354
  • Bozer, C. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarının toplumsal cinsiyet algılarında medyanın rolüne ilişkin ebeveynlerinin ve öğretmenlerinin bakış açılarının incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çukurova Üniversitesi.
  • Can Yaşar, M. ve Aral, N. (2012). Türkiye’de okul öncesinde drama alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(22), 70-90. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maeuefd/issue/19395/205990
  • Cengiz, B., Açıl, D., Çal, A. ve Bahar, Z. (2021). Lisansüstü tez konusuna karar vermede danışman deneyimleri: Nitel bir inceleme. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 163-171. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ahievransaglik/issue/66206/973486
  • Cin, F. M., Karlıdağ-Dennis, E.ve Temiz, Z. (2018). Capabilities-based gender equality analysis of educational policy-making and reform in Turkey. Gender and Education, 32(2), 244-261. https://doi.org/10.1080/09540253.2018.1484429
  • Cohen, J. (1960). A coefficient of agreement for nominal scales. Educational and Psychological Measurement, 20(1), 37-46. https://doi.org/10.1177/001316446002000104
  • Çamurcu, M. H. (2021). İstanbul Sözleşmesi: Türkiye’de iç hukuka etkisi ve toplumun tepkisi. Ankara Barosu Dergisi, 79(4), 63-106. https://doi.org/10.30915/abd.1090725
  • Çete, E. (2021). 36-72 aylık okul öncesi eğitim alan çocukların anne ve babaya yüklediği toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının belirlenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Çiçek, S. ve Cahit Yeşilbursa, C. (2019). Türkiye’deki hemşirelerin ve ebelerin toplumsal cinsiyet ile ilgili yaptıkları lisansüstü tezlerin incelenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(43), 149-176. https://doi.org/10.21560/spcd.v19i46288.458193
  • Çöker, B. (2020). Girl’s education in Turkey: An analysis of education policies from a feminist perspective. European Journal of Education Studies, 7(9), 242-261. https://doi.org/10.46827/ejes.v7i9.3257
  • Dağdeviren, Ş. (2022). Okul öncesi eğitime devam eden 4-6 yaş çocukların anne-babalarına ve öğretmenlerine verilen toplumsal cinsiyet eğitiminin etkililiğinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
  • Deaux, K. ve Major, B. (1987). Putting gender into context: An interactive model of gender related behavior. Psychological Review, 94(3), 369-389. https://doi.org/10.1037/0033-295X.94.3.369
  • DeGenova, M. K., Rice, F. P., Stinnett, N. ve Stinnett, N. (2010). Intimate relationships, marriages, and families (8. Baskı). McGraw-Hill Education.
  • Dökmen, Z. Y. (2018). Toplumsal cinsiyet (9. Baskı). Remzi Kitapevi.
  • Eagly, A. H. (1983). Gender and sociel influence: A social psychological analysis. American Psychologist, 38, 971-981. https://doi.org/10.1037/0003-066X.38.9.971
  • Eagly, A. H., & Wood, W. (2012). Social role theory. In P. A. M. Van Lange, A. W. Kruglanski, & E. T. Higgins (Eds.), Handbook of theories of social psychology (Vol. 2, pp. 458–476). Sage.
  • Ekşi, E. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının cinsiyet özelliklerine ilişkin kalıpyargılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Else-Quest, N. M., & Hyde, J. S. (2016). Intersectionality in quantitative psychological research: I. Theoretical and epistemological issues. Psychology of Women Quarterly, 40(2), 155–170. https://doi.org/10.1177/0361684316629797
  • Erdem, E. (2009). Islam, secularism and gender equality: Empirical findings from 1998 demographic and health survey in Turkey. APSA 2009 Toronto Meeting Paper. https://ssrn.com/abstract=1451096
  • Esen, Ö. ve Seren, G.Y. (2022). The impact of gender inequality in education and employment on economic performance in Turkey: Evidence from a cointegration approach. Equality, Diversity and Inclusion, 41(4), 592-607. https://doi.org/10.1108/EDI-04-2021-0099
  • Filiz Ünser, A. (2019). Erken çocukluk eğitimi öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet rolleri tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Anadolu Üniversitesi.
  • Fisher, D. G. ve Lee, J. G. (2019). Testing the universality of the gender equality–peace thesis: The influence of increased gender equality on terrorism in Turkey. Women ve Criminal Justice, 29(4–5), 242–265. https://doi.org/10.1080/08974454.2019.1582124
  • Gayberi, E. (2019). Yerli ve çeviri çocuk kitaplarındaki dil dışı öğelerin toplumsal cinsiyet rollerini sunuş biçimleri bağlamında incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Gülçiçek, T. (2023). Cinsiyet ayrımı gözetmeyen etkinliklerin okul öncesi çocuklarının toplumsal cinsiyet kalıp yargılarına etkisinin incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
  • Gurkan, S. N. ve Yazgin, E. (2022). Parents' gender socialization behaviors. Hong Kong Journal of Social Sciences, 59, 28-38. https://hkjoss.com/index.php/journal/article/view/535
  • Gürkan, S. (2018). Türkiye’de toplumsal cinsiyet alanında yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. The Journal of Social Sciences, 5(32), 654-680. https://doi.org/10.16990/SOBIDER.4708
  • Hyde, J. S. (2014). Gender similarities and differences. Annual Review of Psychology, 65, 373–398. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-010213-115057
  • Isaac, P., Koenigsknecht, R., Malaney, G. ve Karras, J. (1989). Factors related to doctoral dissertation topic selection. Research in Higher Education, 30, 357-373. https://doi.org/10.1007/BF00992560
  • İpek Akbulut, H., Şahin, Ç. ve Çepni, S. (2013). Doktora tez sürecinde karşılaşılan problemlerin belirlenmesi: Eğitim Fakültesi örneği. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 50-69. https://dergipark.org.tr/tr/pub/zgefd/issue/47944/606571
  • Kaçar, E. (2019). 48-72 Aylık çocukların toplumsal cinsiyet kalıpyargıları ile ebeveynlerinin toplumsal cinsiyet algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
  • Kağıtçıbaşı, Ç. (2022). Benlik, aile ve insan gelişimi (6. bs.). KÜY Yayıncılık.
  • Kalem, B. G. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının en çok izledikleri çizgi filmlerde toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Kan, D. (2012). Yeni medya aracı bilgisayar oyunlarında toplumsal cinsiyetin inşası. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 2(4), 52-60. https://doi.org/10.7456/10204100/009
  • Karaarslan, H. (2022). Bir transmedya örneği olan wattpad uygulamasında toplumsal cinsiyet rollerinin sunuş biçimlerine göre incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Keleş, S. (2008). Erken çocuklukta toplumsal cinsiyet değişmezliği ölçüm aracının uyarlanması [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
  • Kırbaş Canikoğlu, S. (2015). Kadınlara yönelik şiddetin ve ev içi şiddetin önlenmesine dair ulusal ve uluslararası mevzuat: İstanbul Sözleşmesi ve 6284 sayılı kanun. Ankara Barosu Dergisi, 3, 365-378. https://dergipark.org.tr/tr/pub/abd/issue/33844/374770
  • Kohlberg, L. (1966). A cognitive-developmental analysis of children’s sex-role concepts and attitudes. E. E. Maccoby (Ed.), The development of sex differences içinde (s. 82–173). Stanford University Press.
  • Küçükakın, P. M. ve Engin-Demir, C. (2022). A critical analysis of discourses on gender equality in education: The case of Turkey. Gender and Education, 34(7), 940-956. https://doi.org/10.1080/09540253.2022.2050679
  • Kütük, K. T. (2024). Okul öncesi dönem öykü kitaplarında yer alan toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Manici, İ. F. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin cinsiyet rolleri ile sınıf içi toplumsal cinsiyet rollerine yönelik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Martin, C. L. (1993). New directions for investigating children’s gender knowledge. Developmental Review, 13, 184-204. https://doi.org/10.1006/drev.1993.1008
  • Martin, C. L. ve Halverson, C. F. (1981). A schematic processing model of sex typing and stereotyping in children. Child Development, 52(4), 1119–1134. https://doi.org/10.2307/1129498
  • Morris, N. (2000). Science policy in action: Policy and the researcher. Minerva, 38, 425–451. https://www.jstor.org/stable/41827269
  • Nissan, E. ve Niroomand, F. (2015). Gender and spatial educational attainment gaps in Turkey. Asian Economic and Financial Review, 5(1), 102–109. https://doi.org/10.18488/journal.aefr/2015.5.1/102.1.102.109
  • Özcan, E. (2021). 36-72 aylık çocuğu olan ebeveynlerin masal seçimlerinde toplumsal cinsiyet yapısının incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Raducu, C. D. (2011). The role of gender studies in transforming society. Romanian Journal for Multidimensional Education, 3(7), 17-29. https://ideas.repec.org/a/lum/rev1rl/v7y2011ip17-29.html
  • Saban-Dülger, N. S., Turan, F. ve Özcebe, E. (2022). The adaptation of developmental sentence scoring and index of productive syntax to Turkish. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 65(1), 1-24. https://doi.org/10.1044/2021_JSLHR-20-00637
  • Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç. ve Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256. https://doi.org/10.33400/kuje.843306
  • Salman Erden, Y. T. (2019). Resimli çocuk kitaplarındaki toplumsal cinsiyet olgusunun incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi.
  • Sezer, H. N. (2022). Erken çocukluk ile ilgili lisansüstü tezlerin incelenmesi (2016-2020). Journal of Sustainable Education Studies (Özel Sayı), 304-313. https://dergipark.org.tr/tr/pub/seader/issue/69007/1058951
  • Smith, P. B. (2018). Özerk-ilişkisel benlik kurgusu arayışı. S. Bekman ve A. Aksu-Koç (Ed.), İnsan gelişimi, aile ve kültür: Farklı bakış açıları içinde (A. Onacak, Çev.; ss. 173-184). Koç Üniversitesi Yayınları.
  • Şen, B. (2020). Okul öncesi dönem çocukları tarafından izlenen çizgi filmlerin toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Şıvgın, N. (2015). Cinsiyet rolleri eğitim etkinliklerinin anasınıfına devam eden 60-72 aylık çocukların toplumsal cinsiyet kalıpyargılarına etkisinin incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Okutan, E. A. (2023). Köyde ve kentte yaşayan okul öncesi çocuklarının toplumsal cinsiyet algıları ile anne-babalarının toplumsal cinsiyete yönelik görüşlerinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Bursa Uludağ Üniversitesi.
  • Özbilgin, M. ve Healy, G. (2004). The gendered nature of career developmentof university professors: the case of Turkey. Journal of Vocational Behavior, 64, 358-371. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2002.09.001
  • Öztürk, Ö. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin ve ebeveynlerin toplumsal cinsiyet algılarının karşılaştırılması [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Maltepe Üniversitesi.
  • Tan, B. (2023). 48-72 aylık çocukların toplumsal cinsiyet kalıpyargısı ile cinsel gelişim arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kırklareli Üniversitesi.
  • Taştekin, A. N. (2023). Ebeveynlerin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin algılarının 36-72 ay aralığındaki çocukların oyun içi davranışları ve akademik benlik saygıları ile ilişkisinin incelenmesi (Bayburt ili örneği) [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İnönü Üniversitesi.
  • T. C. İletişim Başkanlığı (2021, Mart). Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesine i̇lişkin açıklama. T.C. İ̇leti̇şi̇m Başkanlığı. https://www.iletisim.gov.tr/turkce/haberler/detay/turkiyenin-istanbul-sozlesmesinden-cekilmesine-iliskin-aciklama#:~:text=Türkiye%2C%2020%20Mart%202021%20tarihinde,bulunarak%20sözleşmeyi%20feshetmesine%20izin%20vermektedir.
  • Ünsal, S. (2022). Televizyondaki oyuncak reklamlarının toplumsal cinsiyet açısından analizi ve 48-72 aylık çocukların oyuncak tercihlerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Trakya Üniversitesi.
  • Wood, W., & Eagly, A. H. (2015). Two traditions of research on gender identity. Sex Roles, 73(11–12), 461–473. https://doi.org/10.1007/s11199-015-0480-2
  • Yağan Güder, S. (2014). Okul öncesi dönemdeki çocukların toplumsal cinsiyet algılarının incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Yener, T. (2020). Okul öncesi hikâye kitaplarındaki toplumsal cinsiyet rollerinin kitabın metinsel içeriği ve kitabın resimleri açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Aydın Üniversitesi.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldırım, E., Ergüt, Ö. ve Camkıran, C. (2017). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği konusundaki farkındalığın belirlenmesine yönelik akademisyenler üzerine bir araştırma. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 2, 37-46. https://doi.org/10.26695/mukatcad.2018.10
  • Yıldız, S. ve Erkan, N. S. (2024). A scale development study to determine preschool teachers’ perception of gender roles in the classroom. Participatory Educational Research, 11(3), 184-200. https://doi.org/10.17275/per.24.41.11.3

Okul Öncesi Eğitimi ile Çocuk Gelişimi Lisansüstü Programlarında Yapılan Toplumsal Cinsiyet Konulu Tezlere Dair Bir İnceleme

Yıl 2025, Sayı: 66, 4019 - 4046, 29.12.2025
https://doi.org/10.53444/deubefd.1628864

Öz

Toplumsal cinsiyet rolleri şemaları 2-7 yaş döneminde inşa edilmekte ve bu dönem sonrasında şemalarda değişmezlik gözlenmektedir. Erken çocukluk dönemi, eşitlikçi rollerin inşasında ilgili yaşları kapsaması açısından önem arz etmekte ve bu dönemde çocuğun eğitimi de eşitliği güdüleyecek şekilde düzenlenmelidir. Bu araştırmada, çocuğun gelişimi ve eğitimine yön veren okul öncesi eğitim ile çocuk gelişimi programlarında toplumsal cinsiyet konusunda 2008 - Eylül 2024 tarihi aralığında gerçekleştirilen lisansüstü tezlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nitel yöntem ile sürdürülmüş veri toplama yöntemi olarak doküman analizi tercih edilmiştir. Araştırmacı tarafından geliştirilen doküman inceleme formu 2 uzman görüşü alınarak düzenlenmiştir. Analizler frekans ve yüzde değerleri hesaplanarak tablolaştırılmıştır. Araştırma sonucunda en çok tezin yüksek lisans türünde olduğu ve okul öncesi eğitim programlarında yapıldığı tespit edilmiştir. Toplumsal cinsiyet konusunu tezlerinde en çok işleyen üniversitenin sırasıyla İstanbul İstanbul Okan Üniversitesi, Gazi Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi olduğu görülmüştür. Çocuklar ile gerçekleştirilen tezlerin sayısının daha yüksek olduğu, tezlerde en sık 2 veri toplama aracı kullanımının tercih edildiği veri toplama aracı olarak formların daha sık kullanıldığı belirlenirken nitel araştırma yöntemlerinden en sık durum çalışmasının, nicel araştırma yöntemlerinden ise sıklıkla ilişkisel tarama modelinin tercih edildiği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma bulgularının ışığında araştırmacılara yönelik öneriler sunulmuştur.

Etik Beyan

Bu çalışmada “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında uyulması belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Yönergenin ikinci bölümü olan “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden hiçbiri gerçekleştirilmemiştir. Bu çalışma etik kurul iznine tabii değildir.

Teşekkür

Dünya üzerindeki tüm emekçi kadınlara ve sosyal adalet savaşçılarına teşekkür ederiz.

Kaynakça

  • Ahi, B. ve Kıldan, A. O. (2013). Türkiye’de okul öncesi eğitimi alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi (2002-2011). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(27), 23-46. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maeuefd/issue/19400/206141
  • Aktaş, S., Kumtepe, E. G.ve Kantar, Y. (2019). Improving gender equality in higher education in Turkey. Applied Spatial Analysis and Policy, 12(2), 167–189. https://doi.org/10.1007/s12061-017-9235-5
  • Altıparmak, N. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk çizgi filmlerinde verilen toplumsal cinsiyet mesajlarına yönelik görüşleri ve öz bildirime dayalı pratikleri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
  • Aslan, D. H. ve Doğanay, D. (2019). Measuring gender equality. A comparativeanalysis of Sweden and Turkey. Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa, 2(60), 43-64.
  • Atlı, K. M. ve Tulunay Ateş, Ö. (2023). Toplumsal cinsiyet eşitliğine dair yapılan çalışmaların incelenmesi. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 7(2), 21-36. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mukatcad/issue/82261/1280794
  • Aydemir, S., Öz, E. ve Erdamar, G. (2022). Gender in education: A systematic review of the literature in Turkey. International Journal of Contemporary Educational Research, 9(2), 232-247. https://doi.org/10.33200/ijcer.923247
  • Aydın, K. (2023). Erken çocukluk dönemi çizgi filmlerinin toplumsal cinsiyet rolleri açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İzmir Demokrasi Üniversitesi.
  • Bahçeci, F. ve Uşengül, L. (2018). Yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin tez konusu belirleme kriterlerinin incelenmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 5(2), 85-96. https://doi.org/10.33907/turkjes.422202
  • Baltacı, H. (2022). Rafadan Tayfa çizgi filminin toplumsal cinsiyet kalıp yargıları açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Bandura, A. (1977). Social learning theory. Printice-Hall.
  • Bayındır, Y. (2019). Okulöncesi dönem çocuklarının toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının sosyal problem çözme becerileri üzerindeki etkilerinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ege Üniversitesi.
  • Bayraklılar, B. N. ve Türkoğlu, B. (2022). Türkiye’de toplumsal cinsiyet kavramı üzerine yapılan bilimsel çalışmaların incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 4(7), 703-726. https://dergipark.org.tr/tr/pub/usbed/issue/70167/1146865
  • Bayraktar, S. (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet rolüne ilişkin tutumları ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Bem, S. L. (1981). Gender schema theory: A cognitive account of sextyping. Psychological Review, 88, 354–364. https://doi.org/10.1037/0033-295X.88.4.354
  • Bozer, C. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarının toplumsal cinsiyet algılarında medyanın rolüne ilişkin ebeveynlerinin ve öğretmenlerinin bakış açılarının incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çukurova Üniversitesi.
  • Can Yaşar, M. ve Aral, N. (2012). Türkiye’de okul öncesinde drama alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(22), 70-90. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maeuefd/issue/19395/205990
  • Cengiz, B., Açıl, D., Çal, A. ve Bahar, Z. (2021). Lisansüstü tez konusuna karar vermede danışman deneyimleri: Nitel bir inceleme. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 163-171. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ahievransaglik/issue/66206/973486
  • Cin, F. M., Karlıdağ-Dennis, E.ve Temiz, Z. (2018). Capabilities-based gender equality analysis of educational policy-making and reform in Turkey. Gender and Education, 32(2), 244-261. https://doi.org/10.1080/09540253.2018.1484429
  • Cohen, J. (1960). A coefficient of agreement for nominal scales. Educational and Psychological Measurement, 20(1), 37-46. https://doi.org/10.1177/001316446002000104
  • Çamurcu, M. H. (2021). İstanbul Sözleşmesi: Türkiye’de iç hukuka etkisi ve toplumun tepkisi. Ankara Barosu Dergisi, 79(4), 63-106. https://doi.org/10.30915/abd.1090725
  • Çete, E. (2021). 36-72 aylık okul öncesi eğitim alan çocukların anne ve babaya yüklediği toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının belirlenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Çiçek, S. ve Cahit Yeşilbursa, C. (2019). Türkiye’deki hemşirelerin ve ebelerin toplumsal cinsiyet ile ilgili yaptıkları lisansüstü tezlerin incelenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(43), 149-176. https://doi.org/10.21560/spcd.v19i46288.458193
  • Çöker, B. (2020). Girl’s education in Turkey: An analysis of education policies from a feminist perspective. European Journal of Education Studies, 7(9), 242-261. https://doi.org/10.46827/ejes.v7i9.3257
  • Dağdeviren, Ş. (2022). Okul öncesi eğitime devam eden 4-6 yaş çocukların anne-babalarına ve öğretmenlerine verilen toplumsal cinsiyet eğitiminin etkililiğinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
  • Deaux, K. ve Major, B. (1987). Putting gender into context: An interactive model of gender related behavior. Psychological Review, 94(3), 369-389. https://doi.org/10.1037/0033-295X.94.3.369
  • DeGenova, M. K., Rice, F. P., Stinnett, N. ve Stinnett, N. (2010). Intimate relationships, marriages, and families (8. Baskı). McGraw-Hill Education.
  • Dökmen, Z. Y. (2018). Toplumsal cinsiyet (9. Baskı). Remzi Kitapevi.
  • Eagly, A. H. (1983). Gender and sociel influence: A social psychological analysis. American Psychologist, 38, 971-981. https://doi.org/10.1037/0003-066X.38.9.971
  • Eagly, A. H., & Wood, W. (2012). Social role theory. In P. A. M. Van Lange, A. W. Kruglanski, & E. T. Higgins (Eds.), Handbook of theories of social psychology (Vol. 2, pp. 458–476). Sage.
  • Ekşi, E. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının cinsiyet özelliklerine ilişkin kalıpyargılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Else-Quest, N. M., & Hyde, J. S. (2016). Intersectionality in quantitative psychological research: I. Theoretical and epistemological issues. Psychology of Women Quarterly, 40(2), 155–170. https://doi.org/10.1177/0361684316629797
  • Erdem, E. (2009). Islam, secularism and gender equality: Empirical findings from 1998 demographic and health survey in Turkey. APSA 2009 Toronto Meeting Paper. https://ssrn.com/abstract=1451096
  • Esen, Ö. ve Seren, G.Y. (2022). The impact of gender inequality in education and employment on economic performance in Turkey: Evidence from a cointegration approach. Equality, Diversity and Inclusion, 41(4), 592-607. https://doi.org/10.1108/EDI-04-2021-0099
  • Filiz Ünser, A. (2019). Erken çocukluk eğitimi öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet rolleri tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Anadolu Üniversitesi.
  • Fisher, D. G. ve Lee, J. G. (2019). Testing the universality of the gender equality–peace thesis: The influence of increased gender equality on terrorism in Turkey. Women ve Criminal Justice, 29(4–5), 242–265. https://doi.org/10.1080/08974454.2019.1582124
  • Gayberi, E. (2019). Yerli ve çeviri çocuk kitaplarındaki dil dışı öğelerin toplumsal cinsiyet rollerini sunuş biçimleri bağlamında incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Gülçiçek, T. (2023). Cinsiyet ayrımı gözetmeyen etkinliklerin okul öncesi çocuklarının toplumsal cinsiyet kalıp yargılarına etkisinin incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
  • Gurkan, S. N. ve Yazgin, E. (2022). Parents' gender socialization behaviors. Hong Kong Journal of Social Sciences, 59, 28-38. https://hkjoss.com/index.php/journal/article/view/535
  • Gürkan, S. (2018). Türkiye’de toplumsal cinsiyet alanında yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. The Journal of Social Sciences, 5(32), 654-680. https://doi.org/10.16990/SOBIDER.4708
  • Hyde, J. S. (2014). Gender similarities and differences. Annual Review of Psychology, 65, 373–398. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-010213-115057
  • Isaac, P., Koenigsknecht, R., Malaney, G. ve Karras, J. (1989). Factors related to doctoral dissertation topic selection. Research in Higher Education, 30, 357-373. https://doi.org/10.1007/BF00992560
  • İpek Akbulut, H., Şahin, Ç. ve Çepni, S. (2013). Doktora tez sürecinde karşılaşılan problemlerin belirlenmesi: Eğitim Fakültesi örneği. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 50-69. https://dergipark.org.tr/tr/pub/zgefd/issue/47944/606571
  • Kaçar, E. (2019). 48-72 Aylık çocukların toplumsal cinsiyet kalıpyargıları ile ebeveynlerinin toplumsal cinsiyet algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
  • Kağıtçıbaşı, Ç. (2022). Benlik, aile ve insan gelişimi (6. bs.). KÜY Yayıncılık.
  • Kalem, B. G. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının en çok izledikleri çizgi filmlerde toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Kan, D. (2012). Yeni medya aracı bilgisayar oyunlarında toplumsal cinsiyetin inşası. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 2(4), 52-60. https://doi.org/10.7456/10204100/009
  • Karaarslan, H. (2022). Bir transmedya örneği olan wattpad uygulamasında toplumsal cinsiyet rollerinin sunuş biçimlerine göre incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Keleş, S. (2008). Erken çocuklukta toplumsal cinsiyet değişmezliği ölçüm aracının uyarlanması [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
  • Kırbaş Canikoğlu, S. (2015). Kadınlara yönelik şiddetin ve ev içi şiddetin önlenmesine dair ulusal ve uluslararası mevzuat: İstanbul Sözleşmesi ve 6284 sayılı kanun. Ankara Barosu Dergisi, 3, 365-378. https://dergipark.org.tr/tr/pub/abd/issue/33844/374770
  • Kohlberg, L. (1966). A cognitive-developmental analysis of children’s sex-role concepts and attitudes. E. E. Maccoby (Ed.), The development of sex differences içinde (s. 82–173). Stanford University Press.
  • Küçükakın, P. M. ve Engin-Demir, C. (2022). A critical analysis of discourses on gender equality in education: The case of Turkey. Gender and Education, 34(7), 940-956. https://doi.org/10.1080/09540253.2022.2050679
  • Kütük, K. T. (2024). Okul öncesi dönem öykü kitaplarında yer alan toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Manici, İ. F. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin cinsiyet rolleri ile sınıf içi toplumsal cinsiyet rollerine yönelik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Martin, C. L. (1993). New directions for investigating children’s gender knowledge. Developmental Review, 13, 184-204. https://doi.org/10.1006/drev.1993.1008
  • Martin, C. L. ve Halverson, C. F. (1981). A schematic processing model of sex typing and stereotyping in children. Child Development, 52(4), 1119–1134. https://doi.org/10.2307/1129498
  • Morris, N. (2000). Science policy in action: Policy and the researcher. Minerva, 38, 425–451. https://www.jstor.org/stable/41827269
  • Nissan, E. ve Niroomand, F. (2015). Gender and spatial educational attainment gaps in Turkey. Asian Economic and Financial Review, 5(1), 102–109. https://doi.org/10.18488/journal.aefr/2015.5.1/102.1.102.109
  • Özcan, E. (2021). 36-72 aylık çocuğu olan ebeveynlerin masal seçimlerinde toplumsal cinsiyet yapısının incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
  • Raducu, C. D. (2011). The role of gender studies in transforming society. Romanian Journal for Multidimensional Education, 3(7), 17-29. https://ideas.repec.org/a/lum/rev1rl/v7y2011ip17-29.html
  • Saban-Dülger, N. S., Turan, F. ve Özcebe, E. (2022). The adaptation of developmental sentence scoring and index of productive syntax to Turkish. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 65(1), 1-24. https://doi.org/10.1044/2021_JSLHR-20-00637
  • Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç. ve Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256. https://doi.org/10.33400/kuje.843306
  • Salman Erden, Y. T. (2019). Resimli çocuk kitaplarındaki toplumsal cinsiyet olgusunun incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi.
  • Sezer, H. N. (2022). Erken çocukluk ile ilgili lisansüstü tezlerin incelenmesi (2016-2020). Journal of Sustainable Education Studies (Özel Sayı), 304-313. https://dergipark.org.tr/tr/pub/seader/issue/69007/1058951
  • Smith, P. B. (2018). Özerk-ilişkisel benlik kurgusu arayışı. S. Bekman ve A. Aksu-Koç (Ed.), İnsan gelişimi, aile ve kültür: Farklı bakış açıları içinde (A. Onacak, Çev.; ss. 173-184). Koç Üniversitesi Yayınları.
  • Şen, B. (2020). Okul öncesi dönem çocukları tarafından izlenen çizgi filmlerin toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Şıvgın, N. (2015). Cinsiyet rolleri eğitim etkinliklerinin anasınıfına devam eden 60-72 aylık çocukların toplumsal cinsiyet kalıpyargılarına etkisinin incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Okutan, E. A. (2023). Köyde ve kentte yaşayan okul öncesi çocuklarının toplumsal cinsiyet algıları ile anne-babalarının toplumsal cinsiyete yönelik görüşlerinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Bursa Uludağ Üniversitesi.
  • Özbilgin, M. ve Healy, G. (2004). The gendered nature of career developmentof university professors: the case of Turkey. Journal of Vocational Behavior, 64, 358-371. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2002.09.001
  • Öztürk, Ö. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin ve ebeveynlerin toplumsal cinsiyet algılarının karşılaştırılması [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Maltepe Üniversitesi.
  • Tan, B. (2023). 48-72 aylık çocukların toplumsal cinsiyet kalıpyargısı ile cinsel gelişim arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kırklareli Üniversitesi.
  • Taştekin, A. N. (2023). Ebeveynlerin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin algılarının 36-72 ay aralığındaki çocukların oyun içi davranışları ve akademik benlik saygıları ile ilişkisinin incelenmesi (Bayburt ili örneği) [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İnönü Üniversitesi.
  • T. C. İletişim Başkanlığı (2021, Mart). Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesine i̇lişkin açıklama. T.C. İ̇leti̇şi̇m Başkanlığı. https://www.iletisim.gov.tr/turkce/haberler/detay/turkiyenin-istanbul-sozlesmesinden-cekilmesine-iliskin-aciklama#:~:text=Türkiye%2C%2020%20Mart%202021%20tarihinde,bulunarak%20sözleşmeyi%20feshetmesine%20izin%20vermektedir.
  • Ünsal, S. (2022). Televizyondaki oyuncak reklamlarının toplumsal cinsiyet açısından analizi ve 48-72 aylık çocukların oyuncak tercihlerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Trakya Üniversitesi.
  • Wood, W., & Eagly, A. H. (2015). Two traditions of research on gender identity. Sex Roles, 73(11–12), 461–473. https://doi.org/10.1007/s11199-015-0480-2
  • Yağan Güder, S. (2014). Okul öncesi dönemdeki çocukların toplumsal cinsiyet algılarının incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Yener, T. (2020). Okul öncesi hikâye kitaplarındaki toplumsal cinsiyet rollerinin kitabın metinsel içeriği ve kitabın resimleri açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Aydın Üniversitesi.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldırım, E., Ergüt, Ö. ve Camkıran, C. (2017). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği konusundaki farkındalığın belirlenmesine yönelik akademisyenler üzerine bir araştırma. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 2, 37-46. https://doi.org/10.26695/mukatcad.2018.10
  • Yıldız, S. ve Erkan, N. S. (2024). A scale development study to determine preschool teachers’ perception of gender roles in the classroom. Participatory Educational Research, 11(3), 184-200. https://doi.org/10.17275/per.24.41.11.3
Toplam 79 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Okul Öncesi Eğitim, Çocuk Gelişimi Eğitimi
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Sude Naz Gürkan 0000-0003-3250-5479

Erhan Alabay 0000-0003-4025-2352

Gönderilme Tarihi 28 Ocak 2025
Kabul Tarihi 17 Aralık 2025
Yayımlanma Tarihi 29 Aralık 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Sayı: 66

Kaynak Göster

APA Gürkan, S. N., & Alabay, E. (2025). Okul Öncesi Eğitimi ile Çocuk Gelişimi Lisansüstü Programlarında Yapılan Toplumsal Cinsiyet Konulu Tezlere Dair Bir İnceleme. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi(66), 4019-4046. https://doi.org/10.53444/deubefd.1628864